روزه‌داري و تغذيه

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: روزه‌داري و تغذيه

«اي اهل ايمان روزه بر شما واجب شد، چنان كه بر امت‌هاي گذشته واجب شده بود، باشد كه پرهيزكار شويد. روزهاي شمرده شده‌اي را( روزه بداريد) و هركه از شما بيمار يا در سفر باشد روزهاي ديگري(روزه) بگيرد و بركساني كه روزه طاقت‌فرساست، در عوض هر روز تهيدستي را طعام دهند و هر كه با ميل كار خيري كند، آن برايش بهتر است و روزه گرفتن براي شما بهتر است. ماه رمضان ماهي است كه قرآن به عنوان راهنماي مردم وحجت‌هاي روشن‌گر و فارق ميان حق و باطل در آن نازل شده است. پس هر كه از شما اين ماه را دريافت، روزه بگيرد و هر كه بيمار يا درسفر بود، به همان تعداد در روزهاي ديگر قضا كند. خدا براي شما آساني مي‌خواهد وسختي نمي‌خواهد تا شمار (روزها) را كامل كنيد و خدا را به خاطر اين كه هدايتتان كرده بزرگ داريد و باشد كه سپاسگزاري كنيد.

آيات 185-183 سوره بقره

آنچه خوانديد. مقدمه‌اي بر جزوه‌ هاي هشت‌گانه‌اي است كه به همت گروه روزه‌داري اسلامي پژوهشكده غدد درون‌ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران، تدوين شده است و از نظر گرامي‌تان مي‌گذرد.

دكتر باقر لاريجاني رئيس پژوهشكده علوم غدد درون‌ريز ومتابوليسم و دكتر سيدمحسن خوش‌نيت نيكو، مدير گروه روزه‌ داري اسلامي پژوهشكده غدد درون ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران در يادداشتي بر مجموعه كتاب‌هاي روزه‌داري، يادآور شده‌اند: در شريعت اسلام روزه داري ماه رمضان براي تمامي افراد سالم و بالغ واجب است. ميليون‌ها مسلمان در طول ماه مبارك رمضان از خوردن و آشاميدن از سحر تا غروب آفتاب پرهيز مي‌كنند. آگاهي از اثرات روزه‌داري برجسم و روان انسان اهميت زيادي دارد. اين امر بخصوص در مورد بيماري‌هاي مختلف ضروري به نظر مي‌رسد، چرا كه هر سال قبل از ماه مبارك رمضان، پزشكان با سوال‌هاي گوناگون افراد جامعه از جمله بيماران مبتلا به ديابت، بيماري‌هاي قلبي عروقي، ريوي، عصبي، كليوي و... مواجه مي‌شوند كه آيا مي توانند روزه بگيرند؟ آيا خطري آنان را تهديد نمي‌كند؟ آيا علايم آنان تشديد نمي‌شود؟ به همين منظور مجموعه كتابچه‌هاي «روزه‌داري و سلامت» با زباني ساده و با استفاده از آخرين اطلاعات و تحقيقات موجود در روزه‌ داري، جهت بالا بردن سطح آگاهي افراد جامعه در ارتباط با اثرات روزه‌داري ماه رمضان بر عملكرد قسمت‌هاي مختلف بدن در سلامت و بيماري و راه‌هاي مقابله با برخي مشكلات احتمالي ناشي از آن، گردآوري و تأليف شده است. گرچه توصيه مي‌شود در نهايت هر بيماري با پزشك خود در مورد اجازه روزه‌داري خويش مشورت كند.

ماه بركت و رحمت و آمرزش

نبي مكرم اسلام(ص) در قسمتي از خطبه شعبانيه‌فرموده‌اند:

«اي مردم! همانان خدا با بركت و رحمت و آمرزش به سوي شما روكرده، ماهي كه در نزد خدا بهترين ماه‌ها و روز‌هايش بهترين روزها و شب‌هايش بهترين شب‌ها و ساعاتش بهترين ساعت‌هاست.»

قريب چند دهه است كه فكر و ذهن پزشكان مسلمان در ارتباط با اثرات روزه‌داري در سلامت جسم و روان و اجازه روزه‌داري در بيماري هاي مختلف مشغول است. در اين زمينه تحقيقات وسيعي توسط برخي دانشمندان مسلمان و بعضاً غير مسلمان در مورد اثرات روزه‌داري ماه رمضان در طيف وسيعي از بيماري‌ها انجام شده است.

تاكنون، بيش از يك هزار مقاله تحقيقي اصيل در اين زمينه منتشر شده است. گروه روزه‌داري اسلامي پژوهشكده غدد با

جمع آوري و بازبيني موشكافانه اين تحقيقات سعي نموده است با زباني بسيار ساده و قابل فهم براي كساني كه با اصطلاحات پزشكي آشنايي‌ندارند، مجموعه مطالبي را در اين زمينه گردآوري نمايد، تا شايد تصميم‌گير‌ي‌هاي بيماران در مورد روزه‌داري با آگاهي و دانش عميق‌تري باشد.

مجموعه كتابچه‌هاي مرتبط با اثرات روزه‌داري بر‌‌قسمت‌هاي مختلف بدن در سلامت و بيماري، با همكاري و تلاش خانم‌ها ژاله شادمان كارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني، مهديه آخوندان كارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني و نوشين پور سلطان كارشناس تغذيه و رژيم درماني گردآوري و تأليف شده است.

روزه‌داري و تغذيه

تغذيه سالم يكي از عوامل مهم سلامت انسان است. فردي مي‌تواند شاداب، سالم و پرتحرك باشد كه ضمن رعايت ساير نكات بهداشتي، از تغذيه متنوع و متعادلي نيزبرخوردار باشد. روزه‌داري اگربا اصول درست تغذيه انجام شود. پس از پايان ماه مبارك باعث كاهش ميزان كلسترول خون، كاهش وزن، بهبود فشارخون، كاهش اضطراب و افسردگي خواهد شد، اما الگوي نادرست تغذيه در اين ماه مي‌تواند مشكلات متعددي ايجاد كند.

سوء هاضمه، سردرد و احساس بي‌حالي و كسالت پس از افطار، از جمله نشانه‌هاي شيوه تغذيه نادرست در ايام روزه‌داري است.

اصول رژيم غذايي ماه رمضان نيز مانند ساير ماه‌هاي سال است. به اين معني كه توصيه‌هاي كلي بايد دراين ايام نيز رعايت شود، با اين تفاوت كه تعداد وعده‌هاي غذايي كاهش مي‌يابد. همچنين، رعايت برخي نكات در وعده‌هاي سحري و افطار به منظور حفظ سلامت و روزه‌داري موفق لازم است. اصل كلي براي پيروي از برنامه غذايي صحيح، مصرف غذاهاي متنوع است و رعايت اين موضوع در طول ماه مبارك رمضان نيز حائز اهميت است.

افطار با مواد غذايي سبك و ملايم

افطار بايد‎ ‎با مواد غذايي سبك و ملايم صورت گيرد تا معده را براي دريافت غذاي اصلي آماده سازد. خوردن غذاهاي سنگين در افطار، دستگاه گوارش را كه چند ساعت در حال استراحت بوده است، با مشكل روبرو مي‌سازد. افطار را بايد با يك وعده غذايي ساده مانند صبحانه معمولي آغاز كرد.‏

لازم است كه به زود هضم و يا كند هضم بودن غذاها دقت شود. استفاده از غذاهاي زود هضم در افطار توصيه مي‌شود. غذاهاي زود هضم عبارتند از حليم بدون روغن، پوره سيب‌زميني، انواع خورش و يا خوراك كم چرب (خوراك مرغ و سبزي‌هاي آب‌پز)، خوراك گوشت كم چرب، انواع سوپ و يا آش رقيق و كم چرب، تخم مرغ آب‌پز و فرني.

غذاهاي كند هضم عبارتند از آش رشته، غذاهاي چرب، كتلت و كوكو، املت، ماكاروني.

بهتر است روزه با شير و يا آب ولرم، خرما و چاي كم‌رنگ باز شود و به تدريج مواد غذايي سبك مانند نان و پنير، گردو و سوپ مصرف شود.

مصرف مواد غذايي شيرين، اما با شيريني طبيعي به هنگام افطار بسيار ضروري است، چرا كه بدن بخصوص سلول‌هاي مغز نياز مبرمي به دريافت منابع انرژي به شكل گلوكز دارد. بنابراين مصرف خرما، كشمش و يا افزودن يك قاشق چايخوري شكر به شير عاقلانه است. خرما يك منبع عالي قند، فيبر، كربو هيدرات، پتاسيم و منيزيم است. با اين حال، افراط در مصرف انواع شيريني‌ها به هنگام افطار، چاقي و اضافه وزن را به دنبال دارد.

كمبود آب، قند و نمك از جمله مواردي است كه به واسطه روزه‌داري ايجاد مي‌شود. با كمبود مايعات و نمك بدن، فرد روزه‌دار به ويژه در ساعات پاياني روز ممكن است دچار ضعف و بي حالي شود. اما مايعات گرم نظير چاي، سوپ و شيركه مي‌تواند آب و مواد مغذي مورد نياز بدن را تأمين كند، بهترين مواد غذايي هستند كه روزه‌دار مي‌تواند هنگام افطار از آن‌ها مصرف كند. همچنين، نوشيدن مايعات در فاصله بعد از افطار تا سحر توصيه مي‌شود تا از بروز مشكلاتي مانند يبوست جلوگيري شود.

هر روز بعد از افطار (يك تا چند ساعت بعد) بايد دو يا سه عدد ميوه متوسط مصرف شود. همچنين اگر آبميوه دوست داريد، مي‌توانيد به جاي يك عدد ميوه، نصف ليوان آب ميوه مصرف كنيد، البته به شرطي كه آب ميوه‌ طبيعي باشد.

آجيل سرشار از مواد مغذي است، بنابراين مي‌توانيد بعد از افطار چند عدد بادام، فندق و پسته مصرف كنيد.

ميزان مايعات مصرفي روزه‌دار 6 تا 8 ليوان در روز توصيه مي‌شود كه بهتر است بين دو وعده غذايي تقسيم شود تا ضمن تأمين آب مورد نياز بدن، در دفع سموم و مواد زائد به كليه‌ها كمك كند.‏

از مصرف زياد قهوه و نوشابه‌هاي گازدار خودداري كنيد، زيرا مصرف بيش از حد اين مواد موجب دفع بيش از حد آب بدن و كم‌آبي به هنگام روزه‌داري مي‌شود. اين نوشابه‌ها موجب كمبود كلسيم و نيز تورم معده و ايجاد سيري كاذب نيز مي‌شوند.

پرخوري و مصرف بيش از حد غذاهاي پرچرب و شيرين مانند نان خامه‌اي، زولبيا، باميه، حلوا و شله زرد توصيه نمي‌شود. زيرا اين خوراكي‌ها باعث تحريك معده، اضافه وزن و نيز عطش شديد مي‌شوند كه اغلب افراد اين تشنگي را با نوشيندن مقادير زياد نوشيدني‌هاي سرد جبران مي‌كنند. نوشيدن آب زياد همراه با غذا باعث رقيق شدن شيره معدي و تاخير هضم غذا مي‌شود، بنابراين اين افراد دچار نفخ شكم و ساير ناراحتي‌هاي گوارشي مي‌شوند.

از غذاهاي آب‌پز، كبابي و بخارپز به جاي غذاهاي سرخ‌شده استفاده كنيد.

براي پخت و پز از روغن‌هاي مخصوص سرخ كردن استفاده كنيد.

تا جايي كه مي‌توانيد از نان سبوس‌دار مثل نان سنگك استفاده كنيد، زيرا به علت داشتن سبوس منبع خوبي از ويتامين‌هاي گروه ب و فيبر غذايي است. ويتامين‌هاي گروه ب در سوخت و ساز بدن و حفظ سلامت اعصاب، پوست و مو نقش مهمي دارند. فيبرهاي غذايي هم در جلوگيري از يبوست و حفظ سلامت روده‌ها مفيدند. افرادي كه مبتلا به ديابت هستند، بايد در مصرف مواد غذايي اين گروه احتياط كنند و طبق دستور مشاور رژيم درماني خود عمل كنند چون اين مواد غذايي به خصوص نان سفيد و سيب‌زميني سريعاً قند خون را افزايش مي‌دهند. همچنين افرادي كه تري‌گليسيريد خونشان (يك نوع چربي خون) بالاست، بايد در مصرف مواد نشاسته‌اي (گروه نان و غلات) احتياط كنند، زيرا كربوهيدرات موجود در اين مواد غذايي در بدن تبديل به تري‌گليسيريد مي‌شود.

سعي كنيد روزانه يك ليوان شير و يك ليوان ماست را حتماً مصرف كنيد. افراد چاق و كساني كه كلسترول خونشان بالاست، بهتر است نوع كم چرب آنها را تهيه كنند. ولي كودكان و نوجوانان باوزن طبيعي متناسب و افراد لاغر و كساني كه چربي خونشان طبيعي است، كره و خامه هم مي‌توانند مصرف كنند به جاي نوشابه از دوغ استفاده كنيد. كساني هم كه مزه شير را دوست ندارند، مي‌توانند به صورت شيرعسل، شيرخرما، شيركاكائو و شيرموز آن را مصرف كنند.‏

افرادي كه دچار نقرس هستند، بايد گوشت و حبوبات را خيلي كم مصرف كنند. افرادي هم كه دچار كلسترول خون بالا هستند نبايد جگر، دل و قلوه، كله پاچه و گوشت پرچرب مصرف كنند و به جاي گوشت قرمز بيشتر از مرغ و ماهي استفاده كنند. ولي براي افراد كم خون مصرف انواع گوشت مفيد است. بيماران قلبي هم بهتر است تا حد ممكن گوشت قرمز كمتر مصرف كنند. غير از بيماراني كه در بالا نام برده شد، تمامي افراد سالم مي‌توانند در حد نياز خود گوشت، تخم مرغ و حبوبات مصرف كنند.

از مصرف انواع دسرها و شيريني‌ها حاوي شكر زياد در برنامه افطار و سحر خودداري كنيد. به جاي مصرف زولبيا و باميه كه داراي قند و روغن زيادي هستند و همانطور كه مي‌دانيد، يك فرد سالم بايد در حد نياز از چربي و قند استفاده كند نه بيش از نياز بدن.

مشكلات ناشي از روزه‌داري

پرخوري پيروي از الگوي غذايي نامناسب مي‌تواند اثر سودمند روزه را بر جسم از بين ببرد. پرخوري و افزايش كالري دريافتي مشكلي است كه در ماه رمضان زياد به چشم مي‌‌خورد. نبايد اثر درمان‌بخش روزه را با زياده‌روي در مصرف غذاهاي پرچرب و شيرين، تنقلات، باميه، زولبيا، نان خامه‌اي و... از بين برد. بلكه بدن در اين ماه با كاهش تدريجي مقدار انرژي مصرفي و استراحت دستگاه گوارش اعم از معده، روده، كبد و... خود را بازسازي مي‌كند. بنابراين، اعتدال و مصرف مواد غذايي و بهره‌گيري از نعمت‌هاي اين ماه مي‌تواند در پايان ماه مبارك رمضان، سلامت و شادابي را در همه بافت‌ها و ارگان‌هاي بدن به همراه داشته باشد.

پرخوري در طول ماه مبارك از مسائلي است كه نه تنها كاهش وزن را به دنبال ندارد، بلكه سبب افزايش وزن نيز خواهد شد. البته اين در صورتي است كه شخص اقدام به پرخوري و افراط در مصرف مواد غذايي كرده باشد. مصرف بيش از اندازه قند و چربي در اين ماه علاوه بر چاقي مي‌تواند منجر به افزايش چربي و فشارخون و حتي تشديد برخي بيماري‌ها از جمله ديابت نيز شود.

يبوست: در حالت كلي دريافت پايين فيبر و مايعات از رژيم غذايي، سطح فعاليت جسمي پايين و كاهش انرژي دريافتي مي‌تواند منجر به يبوست شود. يبوست مي‌تواند باعث ايجاد بواسير، سوء‌هاضمه و نفخ شود. مصرف غذاهاي شيرين، مصرف ناكافي آب و ميزان ناكافي فيبر در رژيم غذايي، از علل عمده يبوست در روزه‌داران است. درمان يبوست عبارت است از افزايش مصرف آب، استفاده از غلات سبوس‌دار، آرد قهوه‌اي، انجير و آلوي خشك خيسانده، افزايش مصرف ميوه‌ها بخصوص همراه با پوست، افزايش مصرف سبزيجات، افزايش تحرك و مصرف كم چاي. در صورت شديد بودن يبوست روزه‌داران مي‌توانند به همراه وعده‌هاي غذايي سحري و يا افطار يك قاشق غذاخوري شربت لاكتولوز مصرف كنند.

سوء‌هاضمه و نفخ: علت سوء‌هاضمه و نفخ عبارت است از پرخوري، مصرف زياد غذاهاي چرب و سرخ شده، غذاهاي تند و غذاهايي كه ايجاد نفخ مي‌كند مثل كلم، نوشابه‌هاي گازدار، سير، پياز، فلفل بخصوص فلفل دلمه‌اي، حبوبات مانند عدس، لوبيا، نخود، لپه و مصرف زياد مواد قندي، دسرهاي شيرين، زولبيا و باميه، مصرف آب به همراه وعده غذايي، مصرف غذا در حجم زياد و مواد غذايي به اصطلاح سنگين مانند آش رشته، و غذاهاي غليظ آبكي.به منظور پيشگيري از اختلالات گوارشي در اين ايام بايد از مصرف مقادير بالاي غذاهاي يادشده اجتناب شود. استفاده از عرق نعناع نيز براي بهبود نفخ موثر است. البته كساني كه مبتلا به سوزش سردل هستند، نبايد از عرق نعناّ استفاده كنند، چرا كه موجب بدتر شدن سوزش سردل مي‌شود.

سوزش سردل: اين اختلال به صورت احساس سوزش در ناحيه معده و زير دنده‌ها ظاهر مي‌شود و مي‌تواند به طرف حلق نيز گسترش يابد. غذاهاي تند، قهوه و چاي پررنگ، نوشابه‌هاي گازدار، غذاهاي پرچرب و سرخ شده، موادي مثل نعناع، شكلات، ادويه‌جات و مصرف سيگار مي‌تواند باعث سوزش سردل در افراد حساس شود.

بنابراين، توصيه مي‌شود به منظور پيشگيري از سوزش سردل، وعده‌هاي غذايي پُر حجم مصرف نشود. اين افراد بايد تا حد امكان تعداد وعده‌هاي غذايي خود را افزايش دهند تا بتوانند در هر وعده حجم كمتري غذا مصرف كنند، لباس‌هاي تنگ نپوشند و حداقل تا 3 ساعت پس از صرف غذا دراز نكشند. ‏

ضعف و افت فشارخون

افزايش تعريق، ضعف، خستگي، كم شدن انرژي، سرگيجه بخصوص هنگام برخاستن، ظاهر رنگ پريده و احساس افت فشار خون از علائم افت فشار خون و ضعف است كه بيشتر به هنگام بعداظهر ايام روزه‌داري اتفاق مي‌افتد. البته افت فشار خون بايد با اندازه‌گيري فشار خون به هنگام بروز علايم تاييد شود. افراد داراي فشار خون بالا ممكن است در طول ماه رمضان نياز به تنظيم مجدد داروهاي خود توسط پزشك داشته باشد.

علت افت فشار خون در ماه رمضان مي‌تواند مصرف كم مايعات، كاهش مصرف نمك و مصرف نكردن وعده سحري باشد. به منظور پيشگيري از اين عارضه توصيه مي‌شود از رفتن به مكان‌هاي گرم خودداري شود و مصرف مايعات بين وعده‌هاي سحري و افطار افزايش يابد و همچنين وعده سحري به هيچ وجه نبايد حذف شود.

‏

سردرد

علت ايجاد سر درد در ماه رمضان ممكن است كاهش مصرف كافئين، چاي، تنباكو، انجام كار زياد در طول روز، كم خوابي و گرسنگي باشد.

سردردها وقتي با افت فشارخون همراه مي‌شوند، مي‌توانند منجر به سر درد شديد و حالت تهوع قبل از افطار شوند.

به منظور پيشگيري از اين سردردها بايد در طول يك الي دو هفته قبل از ماه رمضان به صورت تدريجي مصرف چاي و قهوه و سيگار كاهش يابد. چاي سبز و بدون كافئين ممكن است جايگزين خوبي باشد.

كاهش قندخون

ضعف، سرگيجه، خستگي، كاهش تمركز، تعرق، لرز، عدم توانايي براي فعاليت فيزيكي، سر درد و تپش قلب از علائم كاهش قند خون است. كاهش قند خون در ايام روزه‌داري ماه رمضان ممكن است يك حالت واكنشي باشد. به اين صورت كه 5ـ2 ساعت بعد از صرف حجم زياد غذا افت قند خون بروز كند، خوردن مقدار زياد مواد قندي و بخصوص در وعده سحر ممكن است منجر به ترشح مقدار زيادي انسولين و افت قند خون شود.

اجتناب از مصرف زياد مواد قندي در وعده سحري و محدود كردن مصرف نوشيدني‌هاي شيرين، شيريني، كيك، زولبيا، باميه و چاي پررنگ مي‌تواند از اين نوع افت قند خون پيشگيري كند.

افراد ديابتي ممكن است به تنظيم مجدد داروهاي خود در ماه رمضان احتياج داشته باشند و در اين مورد بايد با پزشك خود مشورت كنند.

انقباضات عضلاني

علت انقباضات عضلاني مي‌تواند مصرف ناكافي غذاهاي حاوي كلسيم، پتاسيم و منيزيم باشد. منابع عمده منيزيم دانه‌ها و مغز‌ها (پسته، بادام، گردو و...)، حبوبات، غلات آسياب نشده، سبزيجات و جوانه گندم است. منابع عمده كلسيم نيز عبارتند از لبنيات (شير، ماست و پنير)، سبزيجات سبز تيره و كلم بروكلي و منابع عمده پتاسيم عبارتند از ميوه‌هايي مانند موز و خرما، سبزيجات، گوشت تازه و محصولات لبني.‏

به منظور پيشگيري از انقباضات عضلاني، مصرف مقادير كافي غذاهاي حاوي مواد معدني نام برده توصيه مي‌شود. با اين حال، افراد تحت درمان داروهاي فشارخون و افراد دچار سنگ كليه در اين مورد بايد با پزشك خود مشورت كنند.‏

تغييرات انرژي دريافتي و مصرفي بدن‏

تغيير مقدار غذاي مصرفي در ماه رمضان در مقايسه با ساير ايام سال، مي‌تواند بر وزن بدن اثر بگذارد. به عبارت ديگر، اگر كالري دريافتي روزانه افزايش يابد، مي‌تواند منجر به افزايش وزن شود و اگر كاهش يابد، مي‌تواند وزن بدن را كاهش دهد.

به عنوان مثال، مصرف برخي شيريني‌جات مثل حلوا، زولبيا و باميه در ماه رمضان معمول است، پرخوري در مصرف اين گونه مواد غذايي كه كالري بالايي دارند، مي‌تواند وزن بدن را افزايش دهد.

تغيير انرژي مصرفي بدن: ‏فعاليت روزانه انرژي مصرفي بدن را افزايش مي‌دهد، كاهش فعاليت بدني در ماه رمضان در مقايسه با قبل از ماه رمضان، نياز بدن به انرژي را تا حدودي كاهش مي‌دهد، اگر در ماه رمضان انرژي دريافتي ثابت بماند و فعاليت بدني كاهش يابد، مي‌تواند منجر به افزايش وزن شود.

تغيير آب بدن: حدود 60 درصد وزن بدن را آب تشكيل مي‌دهد و كاهش آب بدن موجب ايجاد اختلال در عملكرد بدن مي‌شود.

اگر در ماه رمضان مصرف مايعات و آب در فاصله افطار تا سحر كافي نباشد، بخصوص اگر روزه‌داري ماه رمضان در ماه‌هاي گرم سال واقع شود، اين احتمال وجود دارد كه بر اثر تعريق زياد و از دست دادن آب بدن، وزن موقتاً كاهش يابد.

تغييرات رژيم غذايي و شيوه زندگي در ماه رمضان اغلب با كاهش دريافت غذا و كاهش وزن همراه است و به طور معمول كاهش وزن حدود 2 كيلو گرم و يا كمتر طي اين ماه ايجاد مي‌شود.‏

به علاوه، افراد داراي اضافه وزن نسبت به افراد با وزن طبيعي و يا كم وزن، بيشتر وزن كم مي‌كنند. به عبارت ديگر، افرادي كه اضافه وزن دارند و يا چاق هستند، بيشتر تمايل دارند كه با رعايت رژيم غذايي مناسب در ماه رمضان، وزن خود را كم كنند. البته اين گفته در مورد همه افراد صدق نمي‌كند و چه بسا ممكن است برخي افراد به دليل پرخوري در ماه رمضان، دچار افزايش وزن نيز شوند.

‏روزه‌دار و دماي بدن ‏

الگوي خواب، مصرف غذا و فعاليت‌هاي فيزيكي، درجه حرارت بدن را تحت تأثير قرار مي‌دهند. دماي بدن در طول خواب كاهش و به هنگام بيداري افزايش مي‌يابد.

در مقايسه با قبل از ماه رمضان، در ماه رمضان دماي بدن در طول روز كاهش و به هنگام شب افزايش مي‌يابد. علت آن است كه سهم بيشتري از كالري دريافتي در اواخر روز و با نزديك زمان خواب است. همچنين معمولاً در اين ايام فعاليت‌هاي بدني در طول روز كاهش مي‌يابد و فعاليت‌هاي ورزشي نيز به بعد از وعده افطار موكول مي‌شود.

اثرات كاهش كالري دريافتي چيست؟

كاهش كالري دريافتي به ميزان 30 تا40 درصد براي افراد چاق و غيرچاق فوايد زيادي دارد. محدوديت رژيمي (كاهش كالري و يا گرسنگي متناوب مانند روزه‌داري) منجر به افزايش طول عمر و مهار فرايند‌هاي مربوط به بيماري‌هايي مانند بيماري‌هاي قلبي عروقي، سرطان، ديابت و بيماري‌هاي سيستم عصبي مي‌شود. برخي اثرات كاهش متوسط كالري دريافتي عبارتند از: كاهش وزن، كاهش فشارخون، تنظيم چربي‌هاي خون، تنظيم دماي بدن،كاهش آسيب‌هاي سلولي و به تأخير انداختن پيري،كه همه اين موارد منجر به افزايش طول عمر مي‌شوند.

بنابراين، در صورتي كه روزه‌داري ماه رمضان با كاهش متوسطي در كالري دريافتي همراه باشد و اين كاهش در ايام پس از ماه رمضان نيز حفظ شود، اثرات مفيدي در كاهش انواع بيماري‌ها و افزايش طول عمر خواهد داشت.

‏ روزه‌داري و رفتارهاي غذايي

براساس تحقيقات انجام شده، محدوديت‌هاي اعمال شده در روزه‌داري ماه رمضان موجب به خطر افتادن رفتارهاي غذايي دختران و پسران جوان نمي‌شود. به عبارت ديگر، روزه‌داري ماه رمضان خطر بي اشتهايي و پرخوري عصبي را افزايش نمي‌دهد.در مجموع، مي‌توان نتيجه گرفت با توجه به اين كه در ماه رمضان فعاليت‌هاي فيزيكي افراد كاهش مي‌يابد، دريافت كالري از مواد غذايي به همان نسبت بايد كاهش يابد تا منجر به افزايش وزن نگردد.

همچنين، كاهش مختصر وزن ناشي از كاهش مصرف مايعات و كاهش آب بدن نيز بايد در تفسير تغييرات وزن، مورد توجه قرار گيرد.‏

چهارشنبه|ا|11|ا|مرداد|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 50]