واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > دیپلماسی - مهدی محتشمی پیشتر مذاکراتی انتقادی میان اروپا و ایران برقرار بود اما پس از مدتی مذاکره با اروپا از کانون توجهات دیپلماتیک تهران حذف و یا کمرنگ شد. با اتخاذ این رویکرد در سیاست های میان مدت و بلند مدت ایران شاهدیم که در بزنگاه های خاص یا در شرایطی که نوعی نیازمندی میان دو طرف ایجاد می شود- به عنوان مثال قطع نامه های شورای امنیت- به صورت موضعی برخوردهایی میان ایران و اروپا شکل می گیرد. سیاست تهران برای احیای روابط به صورت موضعی با اروپا نیز در بزنگاه پس از قطع نامه اخیر شورای امنیت امری ناشدنی یا بسیار دشوار است. در تاریخ مذاکرات ایران و اروپا طی 15 سال گذشته مشاهده می شود که اروپا مذاکرات انتقادی را با ایران دنبال می کرد. کشورهای اروپایی در قالب این مذاکرات انتقادات فراوانی را با محورهای مختلف مانند حقوق بشر، صلح خاورمیانه، مساله هسته ای، سلاح های کشتار جمعی و ... ادامه داشت و به مرور زمان با تنظیم یک روابط معقولانه جدید سیاسی تبدیل به مذاکرات جامع شد. بر اساس این مذاکرات کمیته هایی شکل گرفت که در چارچوب آنها مذکرات با اتحادیه اروپا به صورت دائم هم در زمانی که مذاکرات انتقادی جریان داشت و چه زمانی که مذاکراتی جامع برقرار بود، ادامه یافت. این مذاکرات و این کمیته ها ابزارهایی بود که روابط ایران و اروپا را مستحکم می ساخت البته این روابط در سطحی که منافع دو طرف اقتضاء می کرد همواره ادامه یافت. به مرور این مذاکرات و ابزارها میان ایران و اتحادیه اروپا قطع شد و زمانی که مسائلی حادی در روابط طرفین مانند قطع نامه های شورای امنیت رخ می دهد عملا چند سفر یک جانبه و یک طرفه به کشورهای اروپایی در دستور کار قرار می گیرد اما با این روند اهداف ایران به جایی نمی رسد. این در حالی است که سال هاست از سوی اتحادیه اروپا حتی در سطح معاون وزیر یا مدیرکل هم سفری به ایران انجام نشده است. اگرچه وظیفه دستگاه دیپلماسی تنظیم رایزنی ها و سفرهای دیپلماتیک در چارچوب اهداف و منافع کشور است اما تنظیم رایزنی ها یا سفرها در سایه رخدادهای خاص یا در مقاطع حساس و یادآوری اروپا در این مقاطع کار را دشوار کرده و مانع تسریع راه حل ها می شود. باید یک بازنگری اساسی در روابط ایران و اتحادیه اروپا صورت گیرد؛ لزوم این بازنگری در شرایطی که هم چین و هم روسیه به قطع نامه 1929 که ادبیات کاملا امریکایی داشت پیوستند، بیشتر شده است. تعجب آور است که کشورهایی که به عنوان شریک استراتژیک ایران شناخته می شوند و مراودات اقتصادی حجیمی با تهران دارند در قبال تحریم ها و قطع نامه ها رویکرد منفی در قبال ایران اتخاذ می کنند. اروپا در قالب اتحادیه اروپا مجموعه ای است که همچنان بیشترین حجم روابط اقتصادی و تجاری را با ایران دارد. لازم است تهران بازنگری زیربنایی در سیاست های خود مقابل اتحادیه اروپا داشته باشد. به یاد آوردن اروپا در مقاطع خاص یا در مواجه با مشکلاتی چون قطع نامه به صلاح نیست البته این بستگی به عوامل زیربنایی دیگری در سیاست خارجی کشورمان نیز دارد. ما در گذشته سیاست تنش زدایی را دنبال می کردیم و اکنون با دیپلماسی تهاجمی شاید دشوار یا بعید به نظر برسد که بتوانیم در قبال اروپا به دست آوردی برسیم. زمانی می توان بروی اتحادیه اروپا حساب کرد که "روابط حداقل میان مدت قابل اعتماد" میان دو طرف ایجاد شده باشد. در این صورت می توان به بازتاب سفرهای دیپلماتیک تهران به پایتخت های اروپایی می توان امید داشت. گرچه اصل سفرهای دیپلماتیک و رایزنی های دو سویه مثبت است اما برای هر سفر باید دستورکار، چارچوب و طرحی وجود داشته باشد، انتظارات مشخص شده و پتانسیل کشورهای هدف نیز در تحقق اهداف کشور معلوم و منطقی باشد. اکنون سفر وزیر خارجه به اسپانیا و پرتغال گرچه در روابط دوجانبه قابل اهمیت است اما در قالب تصمیم گیری های اتحادیه اروپا به خصوص در مساله هسته ای ایران کشورهای تاثیرگذاری نیستند. مساله دیگر این است که ایران همزمان با توسعه روابط با اتحادیه اروپا باید به فکر توسعه روابط دوجانبه با کشورهای اروپایی باشد. متاسفانه جای خالی این توسعه روابط دو جانبه به خوبی احساس می شود و رفع این کمبود نیازمند بازنگری جدی در روابط است. اروپا برای ایران هم به لحاظ سیاسی و هم در ابعاد اقتصادی بسیار اهمیت دارد و به طور قطع جایگاه اروپا در آینده روابط بین المللی قوی تر خواهد بود. مذاکره در سایه قطع نامه هانکته مورد توجه این است که هرگونه مذاکره ایران با اعضای دائم، غیر دائم شورای امنیت و کشورهای اروپایی باید در حالی ادامه یابد که ما قطع نامه چهارم را نیز دریافت کرده ایم. قطع نامه جدید ما را در شرایط جدیدی قرار داده است. در واقع شریط ما نسبت به قبل از قطع نامه تغییر کرده و ما در شرایط برابر و متوازنی برای مذاکره قرار نداریم و این به قطع در مذاکرات به زیان ایران است. در عین حال مذاکرات دو جانبه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا در موضوع هسته ای هر چند می تواند تاثیر جزیی داشته باشد اما باید توجه داشت که اتحادیه تصمیمات خود را به صورت جمعی اتخاذ می کند.اتحادیه اروپا پس از قطع نامه 1929 بیانیه ای را صادر کرد که تقریبا هر آنچه در قطع نامه اشاره نشده بود در این بیانیه تکمیل شد. در این شرایط کشورهایی چون پرتغال یا اسپانیا به هیچ وجه قادر نیستند که مفاد این بیانیه را تغییر دهند چراکه برای اجرای آن الزام دارند. سفیر سابق ایران در اتریش و یونان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 194]