محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846558767
عاشورا و نگاهها
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: عاشورا و نگاهها
چرایى قیام عاشورا، از پگاه شكلگیرى این نهضتسترگ، توجه دانشمندان و احیاگران دینى و مصلحان سیاسى و اجتماعى را به خود معطوف ساخته و در شمار مهمترین پروژههاى پژوهشى تحلیلگران و ژرف اندیشان قرار گرفته است . این رخداد از جهت انگیزه، ابزارها و شیوههاى به كار گرفته شده در آن، به موضوعى جاودانه براى نظریهپردازى مبدل گشته و در طول تاریخ انسانهاى حقیقت جو و ژرف اندیش را به كشف ناگفتههاى خود فرا خوانده است تا با توجه به توان علمى و ذوق سلیم خویش به تحقیق در این رویداد پردازند و به نتایجى تازه دستیابند . از گذشتههاى دور كارهاى نسبتا بزرگ و جالب و آثار تقریبا قابل قبولى درباره قیام عاشورا عرضه شده است; اما این به معناى پایان كار نیست . حادثه كربلا چون سلسله كوههایى است كه حوادث بسیار پشت آن قرار گرفته، از دیدرس انسانهاى عادى دور مانده است . باز شناخت همه دیدگاهها درباره این قیام جاودانه فرصتى فراتر از یك مقاله مىجوید . از این رو، نوشتار حاضر به ذكر برجستهترین نظریهها كه عمدتا در چند دهه اخیر ارائه شده، مىپردازد . نگارنده در میان این رهیافتها «انجام تكلیف دینى و تحقق وظیفه شرعى» (نظریه 11) را زاویه نگاه خود به قله بلند عاشورا دانسته، مهمترین رهیافتها درباره نهضت عاشورا عبارت است از: 1 . تشكیل حكومت اسلامى و براندازى نظام ستم پیشه حاكم در این نگره، استراتژى امامتبر دو ركن مهم پایه گذارى شده است: الف) تبیین ایدئولوژى اسلام ومقابله با برداشتها و نگاههاى تحریفى به دین ب) به دست گرفتن قدرت اجرایى (حكومت) براى اجراى احكام اسلام بدون طرح و برنامه، قدرت اجتماعى و سیاسى به نظام اسلامى نمىانجامد و داشتن طرح و ایدئولوژى بدون قدرت اجرایى كارى از پیش نمىبرد . پس هدف امام دستیابى به حكومت اسلامى بود تا در پرتو آن به اسلام عینیتبخشد . بزرگانى چون سید مرتضى، شیخ طوسى، امام خمینى و با اندك تفاوتى ابن خلدون این دیدگاه را پذیرفتهاند; البته ابن خلدون بر آن است كه عدم دریافت اطلاعات جامع درباره قدرت حاكم و وضعیت فكرى - سیاسى جامعه به ناكامى نهضت انجامید . (1) هر چند كه امام خمینى (ره) علاوه بر این این نگرش، بر رهیافت انجام تكلیف دینى و تحقق وظیفه شرعى تكیه داشته و نهضت و انقلاب اسلامى را با همین نگرش آغاز كردند . 2 . شهادتطلبى و مرگ سرخ گزینى در این دیدگاه، امام حسین به تجربهاى دست زد كه درك آن جز براى كسانى كه آن را لمس كردهاند، امكانپذیر نیست . امام (ع) در موقعیتى قرار گرفت كه بتواند از میان انواع مرگها برترین (مرگ سرخ) را برگزیند . این نوع مرگ بهترین شیوه لقاى پروردگار است و در پرتو آن اندیشه بى هیچ محمل مادى به حیات خویش ادامه مىدهد . حسین (ع) خود را فدا كرد تا دین پیامبر (ص) بماند و چنان پیام داد كه ایده باید بماند هر چند همه طرفدارانش نابود شوند . رد پاى این تفسیر در آثار پژوهشگرانى چون صافى گلپایگانى، مرتضى مطهرى، محمد تقى شریعتى، على شریعتى، سنایى غزنوى، سید بن طاوس، هاشمى نژاد و اقبال لاهورى مشاهده مىشود . (2) البته بین دیدگاه شهید مطهرى و على شریعتى در این مورد تفاوتى اندك وجود دارد . شریعتى روش امام را پیكار خونین و انقلابى مىداند و مطهرى اصلاح اجتماعى از طریق امر به معروف و نهى از منكر . 3 . تنازع بر سر كسب قدرت از این منظر، عاشورا تخاصم دو رقیب بر سر قدرت است . البته برخى نظام حاكم را حق مىدانند; جمعى امام حسین (ع) را حق مىشمارند و دسته اى حق و باطل را ناشناخته دانسته، معتقدند خداوند هرگونه بخواهد میانشان داورى خواهد كرد . این تحلیل را برخى علماى اهل سنت مانند غزالى، ابن خلدون، ابوبكر بن العربى و خاورشناسانى مثل «لامنس» ارائه دادهاند . (3) 4 . منازعه تاریخى قومى در این دیدگاه، حادثه كربلا با توجه به پیشینه اختلافات قبیلهاى بنى هاشم و بنى امیه تحلیل مىشود و اختلافات تاریخى این دو خاندان عامل اصلى قیام به شمار مىآید . به عقیده «عباس محمود عقاد» حسین (ع) و یزید دو نمونه از دو خانواده مصداق حق و باطلند و عاشورا دنباله نزاع همیشگى این دو خانواده است . (4) دكتر شهیدى نیز با مبنا قرار دادن اسناد تاریخى، امام حسین (ع) را نماینده كامل جبهه حق، یزید را مجسمه جبهه باطل و قیام عاشورا را شدیدترین و بارزترین رویارویى حق و باطل مىداند . (5) 5 . حركتى دموكراتیك در پاسخ به خواست مردم در این نگاه، قیام ماهیتى دموكراتیك دارد كه به خواست مردم آغاز مىشود و تا وقتى مردم به خواستشان وفا دارند، تداوم مىیابد; اما وقتى مردم از خواستخود سر برتافتند، عقب مىنشیند و رهبرى قیام پیشنهاد ترك مخاصمه مىدهد . در این تحلیل، قیام عاشورا از یك شخصیت دموكرات سرزده است . (6) 6 . دفاع از كیان اسلام نهضت عاشورا از این منظر ماهیتى خدایى دارد; نهضتى كه در راستاى دفاع از كیان اسلام و قوانین قرآن آگاهانه و مسؤولانه و حق محور تحقق یافت و مهمترین شاخصه حقانیت آن جامعنگرى دینى است . (7) 7 . گریز از بیعت و پرهیز از ذلتدر این تحلیل، امام از یك سو مسؤول حفظ دین است و از دیگر سوى، آزادهاى قهرمان كه هرگز در برابر یزید سر تسلیم فرود نمىآورد و براى احتراز از بیعت قیام مىكند . در این دیدگاه، امام در جهت تحقق خواستخویش به هر كار مشروعى دست مىزند . (8) 8 . اصلاح امور اجتماعى و احیاى امور دینى در این تفسیر، اقدام امام حسین (ره) حركتى اصلاحى بود تا تفكر سیاسى مردم و حاكمان و نیز رفتار سیاسى مردم مسلمان بر اساس اصول اسلامى سامان یابد . امام خود را در برابر نظامى كه كتاب و سنت و حقوق مردم را نادیده مىگیرد، مىبیند . در این موقعیت، با هدف اصلاح به قیام روى مىآورد تا این ساختار را، متناسب با اصول و مبانى اسلامى، باز سازى كند . (9) 9 . تحقق انقلاب در تعقیب رسالت الاهى در این تحلیل، هدف قیام تحقق انقلاب براى تشكیل نظام مطلوب است و به وسیله امام كه تداوم بخش سیاست است، انجام مىگیرد . در این نظریه، گاه امام در قالب جریان كاملى كه درباورهاى مذهبى شیعه ریشه دارد، مطرح مىشود و گاه در قالب مردى انقلابى و فداكار كه قصد دارد با براندازى حكومتبنى امیه زمام امور مسلمانان را به دست گرفته، عدالت را در جامعه برقرار سازد . (10) 10 . تدبیرى دفاعى براى رویارویى با خطرات احتمالى آینده در این تحلیل، امام موضع دفاعى دارد و حكومتبرخورد تهاجمى . امام تنها دو راه در پیش دارد: تسلیم یا مقاومت . در آن موقعیت، براندازى ممكن نمىنمود و تسلیم شدن جز مشروعیت نظام حاكم كه خلاف مصالح اسلام و مسلمانان به شمار مىآمد، معنایى نداشت، از این رو، امام به تدبیرى دفاعى روى آورد . (11) 11 . انجام تكلیف دینى و تحقق وظیفه شرعى در این نگاه، انجام دادن تكلیف الاهى عامل عمده قیام شمرده مىشود و رهاورد آن یا حكومت استیا شهادت . این تحلیل در برداشتى بنیادین از انسان ریشه دارد . در این برداشت، نظام هستى بر اساس مسؤولیتشكل گرفته، آب حیات مسؤولیتبه جامعه و بشر روح و زندگى مىبخشد; پدید آوردن انسانهاى متعهد فلسفه شمرده مىشود و در مسیر مسؤولیت قرار گرفتن، مهمترین امتیاز انسان . امام (ع) جامعه اسلامى را با ظلمات و انحرافات آمیخته مىبیند، نظام حاكم را دچار فسادى بنیادین مىیابد و از تغییر كامل آموزههاى الاهى بیمناك مىگردد، قیام براى تجدید بناى نظام و جامعه اسلامى را بر خود فرض مىبیند . (12) این تحلیل از مستندات گفتارى و كردارى برخوردار است; همچون این فراز از سخنان امام حسین (ع) در برابر ولید در مدینه: «و على الاسلام السلام اذ قد بلیت الامة براع مثل یزید; اگر امتبه سرپرستى چون یزید مبتلا شد، باید با اسلام خدا حافظى كرد .» (13) كه جامعه اسلامى را در شرف سقوط معرفى كرد . امام (ع) در فراز «خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى; براى اصلاح در امت جدم [پیامبر اكرم (ص]) قیام نمودم .» (14) نیز بر انجام تكلیف و مسؤولیتباز گرداندن جامعه اسلامى از انحراف به اصلاح پاى مىفشارد . همچنین در نامه به مصریان مىفرماید: «فان السنة قد افنیت و البدعة قد احییت فان تسمعوا اهدیكم الى الرشاد; سنت [پیامبر (ص]) نابود شده و بدعت در دین زنده گشته است اگر شنوا باشید، شما را به سوى راه راست هدایت مىكنم» . (15) این عبارت وجود انحرافى بزرگ را یادآور مىشود و سرانجام این فراز «انى لارجو ان یكون خیرا ما اراد الله بنا قتلنا ام ظفرنا; به بهترین چیزى كه خدا براى ما خواسته است، امید دارم; چه كشته شویم یا پیروز گردیم .» (16) نشان مىدهد كه وى به وظیفه مىنگرد نه نتیجه . در این تحلیل، امام حسین (ع) به عنوان یك الگو مطرح مىشود . الگویى كه هنگام تهاجم گسترده فرهنگى دشمنان اسلام، در ایجاد انگیزش و خودسازى و جامعه سازى، كاربردى معجزه آسا دارد و مصداق روشنى از «كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا» است . غلامنبى گلستانىپىنوشتها: 1 . تنزیه الانبیاء، سید مرتضى علم الهدى، ص 179- 182; تلخیص الشافى، محمد بن جعفر طوسى; قیام عاشورا در كلام و پیام امام خمینى، ص 39; شهید جاوید صالحى نجف آبادى، ص 29- 43; مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمدپروین گنابادى، ج 1، ص 415 . 2 . شهید آگاه، صافى گلپایگانى; حماسه حسینى، شهید مطهرى، ج 2; چرا حسین قیام كرد، محمدتقى شریعتى; شهادت و پس از شهادت، على شریعتى; لهوف، سید بن طاوس، ترجمه سید احمد فهرى; درسى كه حسین به انسانها آموخت، شهید هاشمى نژاد; كلیات اشعار، اقبال لاهورى; دیوان سنایى غزنوى . 3 . مقدمه ابن خلدون; سید الشهدا الحسین بن على، عمر ابوالنصر، ترجمه غضبان; فلسفه شهادت حسین و یاران او، یوسفیه; رهبر آزادگان، رجبعلى مطلوبى . 4 . ابوالشهداء، عباس محمود، عقاد . 5 . قیام حسین، جعفر شهیدى . 6 . آخرت و خدا هدف بعثت انبیا، مهدى بازرگان . 7 . اندیشه حوزه سال چهارم شماره چهارم، مسلسل 16 . 8 . على و فرزندانش، طه حسین، ترجمه محمد على شیرازى . 9 . ارزیابى انقلاب امام حسین، محمدمهدى شمس الدین، ترجمه مهدى پیشوایى . 10 . انقلاب عاشورا، عطاء الله مهاجرانى . 11 . نظریههاى عاشورا، علیزاده . 12 . امانتداران عاشورا، آیت الله خامنهاى، ص 30 . 13 . بحارالانوار ج 44، ص 325 14 . همان . 15 . همان، ص 324 . 16 . همان، ص 381 . منبع:مجله پرسمان، پیش شماره 8
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 502]
-
گوناگون
پربازدیدترینها