واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > اقتصاد کلان - حسن خوشپور برنامه پنجم توسعه در حال حاضر در فرآیند بحث ، بررسى و تصویب در مجلس شوراى اسلامى است . بعد از گذشت 20 سال از تدوین و اجراى چهاربرنامه توسعه ، سال 1389 تنها دوره کوتاه مدتى (طبق ادبیات برنامهریزى)است که کشور برنامه توسعه ندارد و این درحالى است که برنامه راهبردى بلند مدت براى دوره زمانى تا سال 1404 براى توسعه جامع کشور وجود دارد وتمام عناصر،اجزاء و نهادهاى فعال کشور اعم ازخصوصى، عمومى و دولتى باید حرکتها و جهت گیریهاى خودرا درراستاى تحقق اهداف آن سازماندهى کنند . بدیهى است که تمدید برنامه چهارم هم براى سال 1389 از نظر فنى و اصول تحقق برنامه بلند مدت راهبردى(سند چشم انداز) ، صحیح نیست. طبق طبقهبندى فنى و مبنائى برنامهریزى ، برنامه ها از نظر گستره ، هدف و موضوعات تحت پوشش در سطوح کلان (راهبردى -آرمانى) تا سطوح خرد(عملیاتى - اجرایى) قرار داشته و از نظر زمان هم ،به بلندمدت ، میانمدت و کوتاه مدت تقسیـم مىشوند . هنر برنامهریز برقرارى ارتباط صحیح و مناسب بین اجزاى مختلف"بستهء برنامه" که شامل اهداف ، راهکارها ، سیاستها و الزامات برنامه هاى سطوح خرد وکلان و بلندمدت ، میانمدت و کوتاه مدت مى شود ، است .بر اساس همین ارتباط مناسب و منطقى است که ، برنامه هاى سطح کلان یا بلند مدت و میانمدت اسناد بالادستى براى برنامه هاى در سطوح خرد و کوتاه مدت محسوب مى شوند . با تدوین برنامه بلند مدت و راهبردى (درسطح کلان) شرایط و ویژگیهاى جامعه ، بنگاه یا حتى خانوار مورد برنامه ریزى در افق برنامه که سال پایانى دوره برنامه ریزى است تعیین مىشود(که سند چشم انداز جمهورى اسلامى ایران در سال 1404 هم نمونه اى از آن است) و برنامههاى میانمدت و کوتاه مدت در سطوح خرد و اجرایى و درمقاطع و برشهاى مختلف و کوتاه شده دوره برنامهریزى (براى دوره هاى زمانى پنج ، هفت ، سه و یک ساله)، اهداف و اقدامات اجرایى اى را تعیین مى کنند که تحقق و اجراى آنها ، بخشى از هدف و آرمان نهایى و مورد انتظار در افق برنامه راهبردى و بلند مدت را محقق مى سازد . همانگونه که آرمانها و آرزوها و اهداف و دستاوردهاى کیفى در سطوح کلان و برنامه بلند مدت و راهبردى قابل طرح هستند، مبانى ارزشى، اعتقادات و اصول بنیادین وموضوعه سیاسى، اجتماعى ، فرهنگى و اقتصادى جامعه هم در تدوین برنامه بلندمدت و راهبردى و در سطوح کلان مشخصکننده الگوى برنامهریزى و تدوین برنامه خواهد بود . بنابراین همانگونه که متغیرها، اهداف و سیاستهاى برنامههاى میانمدت و کوتاه مدت در چارچوب برنامه بلندمدت راهبردى (به عنوان سند بالادست) قرار مى گیرند،ماهیت و خصلت برنامه هاى مذکور هم از نظر الگو و مبانى ارزشى و نظرى از برنامه راهبردى تبعیت خواهد کرد . برنامه چهارم توسعه اولین برنامه میانمدت در چارچوب برنامه چشم انداز توسعه 20 ساله کشور بوده است و نمى توانسته به لحاظ مبانى ارزشى و نظرى مغایرتى با سند چشم انداز داشته باشد و سیاستهاى کلى حاکم بر تدوین برنامه مذکور هم منبعث از اعتقادات و باورهایى بوده که برنامه چشم انداز را تدوین کرده است . تفاوت برنامه چهارم با دیگر برنامههاى میانمدت در دوره 20 ساله صرفاً براساس تحولات ایجاد شده در شرایط جامعه و ساختارهاى اقتصادى ،اجتماعى ، نقاط قوت و ضعف داخلى و فرصتها و تهدیداتى است که در هر زمان و شرایط خاص ، اثرات مربوط به خودرا دارد و این تفاوتها هم اصولاً در محدوده مبانى فنى و تخصصى برنامه ریزى است . به بهانه نامناسب بودن روش شناسى تنظیم برنامه هاى توسعه قبل (اول تا چهارم) و استفاده از الگوى ایرانى - اسلامى در تدوین برنامه پنجم توسعه ، سال 1389 کشور داراى برنامه میانمدت توسعه نیست و در صورت تصویب ، احتمالاً سال 1390 سال اول اجراى برنامه پنجم توسعه اقتصادى ، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ایران خواهد بود . ضمن تأکید مجدد براین که الگوى تدوین برنامه پنجم هم همانند برنامه چهارم توسعه نمى تواند مغایر با مدل ، الگو ومبناى ارزشى سند چشم انداز باشد. با توجه به اینکه لایحه برنامه پنجم توسعه در مراحل تصویب در مجلس شوراى اسلامى است در تصویب آن ، مدنظر قراردادن نکات زیر ضرورى است : 1- در برنامه پنجم فرصتهاى از دست رفته ناشى از فقدان برنامه میانمدت 5 ساله در سال 1389 باید در متغیرها، سیاستها و اقدامات سالهاى 94 -1390 مورد توجه قرار گیرد . 2- سال پایه در برنامه پنجم باید به طور صحیح در نظر گرفته شود . عملکرد برنامه چهارم در حوزه هاى مختلف باید مشخص و براساس شناخت وضع موجود وعملکرد سال هاى 1389 و 1388 برنامه پنجم بررسى و تصویب شود . 3- الگوى ایرانى - اسلامى در سطح روشهاى فنى و برنامه هاى اجرایى قابل پىگیرى است . تبلور توجه به مبانى ارزشى ، در آرمانها و اهداف کیفى سند چشم انداز ملحوظ شده است . 4- دیگر اسناد بالادستى موجود نظیرمفاد سیاستهاى کلى اصل 44 و قانون اجرایى کردن آن ، نه تنها باید در تصویب برنامه پنجم مد نظر باشد بلکه برخى از زمانبندى هاى آن هم به دلیل تأخیر یک ساله ایجاد شده در تدوین برنامه پنجم ، به هنگام شود . 5- بدلیل نحوه برخورد با برنامه چهارم و میزان ثمربخشى اهداف و کارایى اجراى سیاستهاى آن ، بسیارى از احکام ارزشمندبرنامه چهارم قابل تداوم (تنفیذ) در برنامه پنجم است.دستاوردهاى این احکام یا هنوز به ثمره نهایى نرسیدهاند و یا اصلاً توجهى به آنها نشدهاست. بنابراین مىتوان تعدادى از احکام برنامه چهارم را در سالهاى برنامه پنجم توسعه ،تمدید و اجرایى کرد . منبع: ireconomy
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]