محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830948464
آتش بازی آسمان
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آتش بازی آسمان
تابستان هر سال، نویدبخش شب های رصدی بی نظیری است که در طول سال کمتر یافت میشود. شاید مهمترین خصوصیات شب های تابستانی، آسمان صاف و بدون ابری باشد که نوار مه آلود راه شیری بر پهنه‌ی آن کشیده شده است. شاید هم این خصوصیت شب های گرم تابستانی آن باشد که مردم، بیشتر وقت می‌کنند تا به آسمان نگاهی بیندازند و از زیبایی‌های آن لذت ببرند. در این میان، این بارش شهابی برساووشی است که یک تنه تنور این شب های داغ را با نمایش دل انگیز خود گرم‌تر می‌کند. شهاب و انواع آن فضای داخل منظومه‌ی شمسی علاوه بر میزبانی خورشید و سیارات و اقمار آنها، مملو ازدنباله دارها، خرده سنگ‌ها و ذرات ریز و درشت غبار است، آن‌هایی را که ابعادشان از چند صد متر تا چند صد کیلومتر متغیر است سیارک می‌نامند و بقیه ذرات کوچک‌تر را شهاب‌واره. هنگامی که این شهاب‌واره‌ها با سرعت زیاد وارد جو زمین می‌شوند اصطکاک شدید آنها با مولکول‌های هوا موجب داغ شدن سطح آنها میشود. معمولاً در ارتفاع 80 تا 120 کیلومتری از سطح زمین، غلظت هوا به قدری زیاد میشود که حرارت تولید شده، دما را تا 4600 درجه سانتی‌گراد بالا می‌برد و سطح شهاب‌واره را لایه لایه تصعید می‌کند. مواد آزاد شده از سطح، دنباله ای از مواد یونیزه شده داغ را به طول 20 تا 30 کیلومتر تشکیل می‌دهند که از خود نور ساطع می‌کند و این چنین، یک درخش شهاب بر پهنه‌ی آسمان ظاهر میشود. جالب اینکه تمام این فرآیند‌ها در کسری از ثانیه روی می‌دهد. درخشندگی شهاب به جرم و سرعت ورود شهاب‌واره بستگی دارد. سرعت ورود شهاب‌واره‌ها از 11 تا 72 کیلومتر بر ثانیه متغیر است و جرم ذرات ورودی هم می‌تواند مقادیر مختلفی، از یک میلیونیم گرم تا یک هزار تن و بیشتر را دارا باشد. مثلاً یک شهاب معمولی که درخشندگی آن معادل ستاره قطبی است، در اثر ورود ذره ای با قطر 8 میلی‌متر به داخل جو زمین روی می‌دهد. انواع مختلفی از شهابها را می‌توان دسته بندی کرد که مشهورترین آنها عبارتند از :
آذرگوی : شهاب‌هایی هستند که درخشندگی آنها از سیاره‌ی زهره، درخشان‌ترین جرم نقطه ای آسمان شب، بیشتر است و بدین‌سان قدر آنها کمتر از 4- است. آذرگوی‌ها هرچه درخشان‌تر باشند، احتمال شنیدن صدایی مانند صدای جرقه‌ی قوس الکتریکی همراه با عبور آنها بیشتر است! برخی آذرگوی‌ها هنگام حرکت خود منفجر می‌شوند که bolide نام دارند. در صفحه شخصی پیتر براون ( یکی از برجسته ترین متخصصان بارش های شهابی) می‌توانید مجموعه ای از فیلم های ویدیویی انفجارهای درخشان آذرگوی‌ها را مشاهده کنید. زمین خراش : این دسته از شهابها، آن‌هایی هستند که از لبه‌ی جو زمین عبور می‌کنند و از این نظر، به نظر میرسد که تمام طول آسمان را طی می کنند. درخشندگی این دسته از شهابها نیز معمولاً زیاد است. شهاب‌سنگ : آن دسته از شهاب‌هایی که پس از سوختن هنوز تمام نشده اند و بخشی از جرم آنها به سطح زمین میرسد، شهاب‌سنگ نام دارند. سطح به جا مانده از شهاب‌سنگ معمولاً سیاه و سوخته است و سطوح خمیده ای دارد و اگر نشکسته باشد لبه تیزی ندارد. معمولاً به همراه آذرگوی های منفجر شونده، یک یا چند شهاب‌سنگ نیز به زمین سقوط می‌کند. شهاب‌سنگ‌ها خود انواع مختلفی دارند که باید در مقاله جداگانه ای به آنها پرداخت. بارش‌ها و رگبارهای شهابی در شب های عادی و در آسمان بسیار تاریک می‌توان در هر ساعت حداکثر 10 شهاب مشاهده کرد که اغلب آنها شهاب های کم نور و کوتاه هستند. این شهابها در اثر ورود گرد و غبار پراکنده در فضای مداری زمین به داخل جو به وجود می‌آیند و چگالی آنها تقریباً ثابت است. از آنجا که این ذرات مولد به خصوصی ندارند، به شهاب‌های پراکنده مشهور شده اند. شاید فکر کنید همین مقدار اندک 10 شهاب در ساعت آن قدر قابل توجه نیست، ولی بدانید در هر شبانه روز، نزدیک به یک صد میلیون شهاب قابل رؤیت در جو زمین می‌سوزد و از این طریق، بین 40 تا 50 تن گرد و غبار وارد جو زمین میشود. البته از این مقدار، تنها حدود یک تن به صورت شهاب‌سنگ به سطح زمین میرسد و بقیه به صورت گرد و غبار در جو باقی می‌ماند تا آرام آرام روی سطح زمین بنشیند. این، تنها مکانیسم شناخته شده برای افزایش خاک در سطح زمین است که موجب میشود در هر یک هزار سال 5 سانتی‌متر به ضخامت پوسته‌ی زمین افزوده شود. در بعضی شب های خاص، فراوانی شهابها به شکل محسوسی افزایش می یابد و در بهترین حالت می‌توان شاهد عبور بیش از 60 شهاب در هر ساعت و حتی بیشتر بود، یعنی دقیقه ای یک شهاب. در این حالت به اصطلاح می‌گوییم یک بارش شهابی روی داده است، رویدادی بی نظیر که به اعتقاد بسیاری از دوستداران آسمان، ز یباترین پدیده ای است که می‌توان در آسمان زمین مشاهده کرد. بارش شهابی زمانی روی می‌دهد که زمین از آن بخش فضا عبور کند که مملو از توده های غنی غبار باشد. این توده‌ها که ضخامتی از مرتبه صد هزار کیلومتر دارند، معمولاً ذرات به جا مانده از سیارک های نزدیک زمین یا دنباله دارها هستند و هنگامی که فاصله زمین تا این توده‌ها کمتر از 0.08 واحد نجومی باشد، بارش شهابی آغاز میشود (واحد نجومی، همان فاصله‌ی متوسط زمین تا خورشید در طول یک سال است که تقریباً 150 میلیون کیلومتر است). بنابراین طبیعی است که هر بارش شهابی در یک محدوده‌ی زمانی فعال باشد و در زمانی که فاصله‌ی زمین تا توده‌ی غبار به حداقل خود رسید، به اوج فعالیت خود برسد؛ همانند بارش شهابی برساووشی که از اواخر تیر تا اوایل شهریور فعال است و در هفته‌ی سوم مرداد ماه به اوج خود میرسد. از آنجا که ذرات مولد بارش های شهابی متعلق به توده های غبار به جا مانده از اجرام بزرگ‌تری هستند و بردار سرعت آنها تقریبا موازی یکدیگر است ، بنابراین موازی یکدیگر وارد جو زمین می‌شوند. این توازی موجب میشود درست همان‌طور که به نظر میرسد خطوط موازی راه آهن در دوردست به هم می‌رسند، چشم ما نیز در اثر پدیده پرسپکتیو تصور کند این شهابها از یک محدوده در آسمان خارج می‌شوند. این محدوده را به نام کانون بارش می شناسیم و بارش را بر حسب موقعیت کانون آن نامگذاری می‌کنیم. به عنوان مثال، کانون بارش شهابی برساووشی در صورت فلکی برساووش و در نزدیکی خوشه های ستاره ای باز دوقلو (x , h) قرار گرفته است. از سوی دیگر، چون چشم ما تمامی نقاط آسمان را در فاصله‌ی بی‌نهایت از خود مشاهده می‌کند، آسمان را به شکل یک نیمکره تشخیص می‌دهد و بر همین اساس شهابها را نیز بر این نیمکره تصویر می‌کند. این تصویر سه پیامد مهم به همراه دارد :
در این نقاشی، مشخص است که امتداد شهابها از یک نقطه میگذرد که آن را کانون بارش مینامیم. بارش شهابی بر اساس موقعیت بارش نامگذاری میشود نخست آنکه مسیر شهابها در آسمان از نظر چشم ما منحنی خواهد بود و امتداد همه‌ی آنها به کانون بارش خواهد رسید. شهاب‌هایی که نزدیک به کانون بارش روی می‌دهند، به خط دید ما منطبق ترند و آن‌هایی که دورتر از کانون بارش روی می‌دهند، فاصله‌ی بیشتری دارند. اگر این شهابها را بر کره آسمان تصویر کنیم، مشاهده می‌کنیم که شهاب‌هایی که نزدیک به کانون بارش روی می‌دهند، طول کمتری دارند و آن‌هایی که دورتر روی می‌دهند، از طول بلندتری برخوردارند. شهاب‌هایی که نزدیک به کانون بارش روی می‌دهند، از سرعت کمتری نسبت با شهاب های دورتر از کانون برخوردارند. بدین ترتیب می‌توان شهاب های بارشی را با سه مشخصه شناسایی کرد : نخست آنکه امتداد مسیر عبور شهاب از کانون بارش عبور کند؛ دوم آنکه اگر نزدیک به کانون بود، طولش کم و اگر دورتر بود، طولش زیاد است و سوم آنکه در نزدیکی کانون، سرعت شهاب کمتر و در فواصل دورتر سرعت کانون بیشتر است. شدت فعالیت بارش های شهابی را با واحدی به نام ZHR می‌شناسند. ZHR را که مخفف عبارت Zenith Hourly Rate است، می‌توان به آهنگ ساعتی سرسویی ترجمه و این گونه تعریف کرد : تعداد شهاب‌هایی که یک منجم باتجربه می‌تواند در مدت یک ساعت تحت شرایط آرمانی رصدی، مشاهده کند. این شرایط آرمانی عبارتند از : کانون بارش در سرسو قرار داشته باشد. تاریکی آسمان در حد اعلای خود و حد قدری برابر 6.5+ باشد. آسمان صاف و فاقد هرگونه ابر و مه و یا افق بسته باشد. بارش های شهابی مختلف از شدت های مختلفی برخوردارند. اما یک بارش شهابی خاص هم در دوره های مختلف از شدت های مختلفی برخوردار است و دلیل آن، توده های مختلف غبار است که از چگالی های متنوعی برخوردارند. هنگامی که دنباله دار مولد، به حضیض خورشیدی خود بازمی گردد، مدار آن به دلیل تأثیرات گرانشی اجرام منظومه شمسی و از همه مهم‌تر، دو غول گرانشی آن یعنی سیارات مشتری و زحل اندکی تغییر می‌کند و این موجب میشود تا به جای یک توده انبوه و متراکم، چندین توده نزدیک به هم داشته باشیم که چگالی ذرات در آنها با یکدیگر متفاوت است . در طول زمان، تأثیرات گرانشی خورشید و سیارات موجب میشود این ذرات نیز از مسیر نخستین خود منحرف شوند و توده های جدیدتری را به وجود آورند. ولی این تمام ماجرا نیست. هنگامی که دنباله دار به حضیض خورشیدی خود میرسد، انبوهی از ذرات جدید را به توده تزریق می‌کند. این مواد جدید موجب میشود تا چند سال قبل و بعد از عبور دنباله دار، شدت بارش شهابی دچار افزایش قابل ملاحظه ای شود. نمونه بارز آن، بارش شهابی اسدی است که در آبان ماه روی می‌دهد و در حالت عادی ZHR آن در حدود 5 شهاب بر ساعت است. مولد این بارش شهابی، دنباله داری به نام تمپل-تاتل است که دوره تناوب 30 ساله دارد . این دنباله دار در سال 1378/1999 به حضیض خورشیدی خود رسید و از آن سال به بعد ، ما شاهد بارش هایی با ZHR 3000 تا 7000 شهاب بر ساعت بوده ایم. در سال 1966 که مقارن با حضیض دنباله دار مولد بارش شهابی اسدی بود، ساکنان آمریکای شمالی توانستند در مدت 40 دقیقه، بارشی با ZHR بیش از یکصد هزار شهاب بر ساعت را مشاهده کنند. اصطلاحاً به بارش هایی که ZHR آنها از 200 شهاب بالاتر باشد، رگبار شهابی اطلاق میشود.
بارش های شهابی سالانه در طول سال انواع بارش های شهابی اتفاق می‌افتد که البته شدت آنها یکسان نیست. برخی ZHR در حدود 5 شهاب بر ساعت دارند که جز منجمان و رصدگران حرفه ای کسی نمی تواند آنها را تشخیص دهد، و برخی ZHR بالاتر از 100 شهاب بر ساعت دارند که منظره ای زیبا را در طول شب رقم می‌زنند. سالانه حدود هشت بارش شهابی منظم وجود دارند که ZHR آنها از 10 شهاب بر ساعت بیشتر است و می‌توان آنها را تشخیص داد .
شایان ذکر است ZHR ذکر شده در جدول مربوط به بارش منظم و سالیانه است و در صورتی که در نزدیکی زمان عبور دنباله دار مولد بارش شهابی از نزدیکی زمین باشیم، می‌توان انتظار داشت ZHR به مقادیر چند صد و حتی چندین هزار شهاب بر ساعت نیز برسد؛ همانند بارش شهابی اسدی که طی سال‌های 1377 تا 1380 فعالیتی از مرتبه‌ی چندین هزار شهاب بر ساعت از خود نشان داد . برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بارش شهابی برساووشی می توانید به این صفحه مراجعه کنید. نویسنده : ذوالفقار دانشی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 237]
-
گوناگون
پربازدیدترینها