بررسی اثر اشعه uv بر روی پارچه ها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: بررسی اثر اشعه UV بر روی پارچه ها

بررسی اثر اشعه UV بر روی خواص پرزدهی پارچه پشم پلی.استر ۴۵/۵۵ و ۲۰/۸۰

اشعه UV (ماوراء بنفش) اشعه.ای غیر قابل رویت است که دارای فرکانسی پائین.تر از طیف مرئی است بهترین طول موج یا فرکانسی که می.توان به کمک آن میکروارگانیزم.ها و آلودگی.های میکروبی را از بین برد طول موج ۲۵۴nm می.باشد. به این طول موج (UV-c) نیز می.گویند.

امروزه پرزدهی پارچه.های فاستونی نقش به.سزائی در صنعت نساجی دارد به.همین دلیل ما به بررسی اثر اشعه UV بر روی پارچه.های فاستونی (۴۵-۵۵) پشم پلی.استر و همچنین پارچه پشم ـ پلی.استر (۲۰-۸۰) در خاصیت پرزدهی آنها پرداختیم و به نتایج بسیار مهمی نایل شدیم که عبارتند از اینکه در نمونه پشم پلی.استر (۴۵-۵۵) در اثر اشعه UV استحکام افزایش پیدا کرد و در نمونه پشم پلی.استر (۲۰-۸۰) استحکام بالعکس یافت و همچنین اثر اشعه UV باعث کاهش پرزدانه در نمونه (۴۵-۵۵) و افزایش پرزدانه در نمونه پلی.استر تابش دیده گردید و نتایج مهم دیگری که در پروژه ارائه شده است.
● مقدمه:
اشعه UV (ماوراء بنفش) اشعه.ای غیر قابل رویت است که دارای فرکانسی پائین.تر از طیف مرئی است بهترین طول موج یا فرکانسی که می.توان به کمک آن میکروارگانیزم.ها و آلودگی.های میکروبی را از بین برد طول موج ۲۵۴nm می.باشد. به این طول موج (UV-c) نیز می.گویند.
خورشید که یک راکتور هسته.ای طبیعی است طیفی از انرژی الکترومغناطیسی، از امواج کیهانی تا امواج رادیوئی تولید می.کند، ما به بخشی از این امواج، آشنائیم، از جمله مادون قرمز که زمین را گرم می.کند و اشعه.های مرئی که توسط چشم قابل دیدن می.باشند. اشعه UV در محدوده ۲۰۰ـ۴۰۰ نانومتر می.باشد که به سه دسته تقسیم می.شود:
UV-A که طول موج در محدوده ۳۱۵ـ۴۰۰ نانومتر دارد و به موج بلند مشهور است و برای برنزه کردن پوست در بسترهای مخصوص استفاده می.شود.
UV-B کە دارای طول موج در محدوده ۲۹۰-۳۱۵ نانومتر است و برای ضدعفونی کردن پوست هنگام بروز بیماری پسوریاسیس استفاده می.شود و به موج متوسط مشهور می.باشد.
قرارگیری بیش از حد در معرض UV-A و UV-B موجب بروز سرطان پوست و آب مروارید می.گردد. (UV-C) دارای طول موجی در محدود ۲۹۰-۲۰۰ نانومتر می.باشد و به موج کوتاه مشهور است و برای گندزدائی آب و یا هوا استفاده می.شود و اگر به درستی استفاده شود ضرری برای انسان ندارد.
اما قرارگیری بیش از حد در معرض انرژی این اشعه موجب قرمز شدگی موقت پوست و ورم ملتحمد موقت می.شود.
● پرزدهی چیست؟
پرزدهی در پارچه، پدیده.ای است که در اغلب موارد نامطلوب می..باشد زیرا با ظاهر شدن این گلوله.های ریز برسطح پارچه، از زیبائی و نرمی آن کاشته می.شود.
این پدیده از سه مرحله مجزای تشکیل پرز (بر اثر بیرون آمدن سر الیاف از پارچه)، درهم پیچیدن پرزها و تشکیل پرزدانه و در نهایت کنده شدن پرزدانه به.عنوان پایان عمر یک پرزدانه تشکیل شده است.
مشخصات عمومی پارچه مورد مصرف:
۱) پارچه فاستونی پشم ـ پلی.استر (۵۵-۴۵)
۲) پارچه فاستونی پشم ـ پلی.استر (۸۰ـ۲۰)
الف) نمونه نخ دولا ۴۰ den: دنیر
الف) نمره نخ دولا ۴۰ den
ب) وزن در متر مربع ۳۹۵۵ gr/m
ب) وزن در متر مربع gr/m۳۹۵
ج) تراکم تار و پود
ج) تراکم تار و پود:
۱) تراکم کار cm ۵/۲۸
۱) تراکم تار cm ۵/۲۸
۲) تراکم پود ۱۸ cm
۲) تراکم پود ۱۸ cm
د) تابدر متر ۶۰۰ به بالا
هـ) نوع بافت: سرژه
هـ) نوع بافت: سرژه
شرح انجام آزمایش
ابتدا به مقدار ۲ تا ۳ متر از پارچه فاستونی پشم پلی.استر (۵۵-۴۵) و پارچه فاستونی پشم پلی..استر (۸۰-۲۰) تهیه شد. سژس ۴ نمونه cm ۱۸*۴۲ از هر کداماز پارچه.ها را بریده و آن را آهار، در معرض اشعه UV با دستگاه مخصوص اشعه UV قرار داده شد.
زمان قرارگیری در مقابل اشعه UV
سپس ۴ نمونه، به ترتیب در زمان.های نیم ساعت، ۱ ساعت، ۲ ساعت و نیم و ۳ ساعت در مجاورت اشعه UV قرار داده شد.
● آزمایش میزان تشکیل پرزدانه.ای بودن نمونه.ها با دستگاه ماتین دل Martindle
در این آزمایش از دستگاه سایش Martindle استفاده شد. در این دستگاه از دو دسته نگهدارنده نمونه استفاده می.شود، یک دسته نگهدارنده.های بزرگ که ثابت هستند و یک دسته نگهدارنده کوچک متحرک که توپی.ها در آن قرار می.گیرد. نمونه.های روی این توپی.ها نصب می.شوند.
نمونه مورد آزمایش بر روی نمونه.ای از همان پارچه. با فشار کم مالیده می.شود و بعد از آن به همان ترتیب گفته شده مورد ارزیابی قرار می.گیرد. فشار اعمال شده به نوع پارچه مورد آزمایش بستگی دارد:
برای پارچهظهای تاری و پودی و رومبلی از فشار cn/cm ۵/۲ استفاده می.شود. در این حالت نیاز به وزنه اضافی بر روی نگهدارنده نیست.
● روش کار
ابتدا پارچه UV داده نشده (خام) از هر ۲ پارچه به اندازه ۱۸٭۴۲ سانتی.متر را بریده و نمونه ۱۸/۴۲ را cm۱۴ بریده شد. این نمونه ۱۴cm از هر کدام را روی نگهدارنده پائینی Martindle یعنی در محل ساینده استاندارد در آزمایش سایش بسته شده و سپس به قطر cm ۵/۲ از پارچه به.صورت دایره.ای بریده شده و برای نگهدارنده متحرک که پشت آن غری قرار داده می.شود که برای تعیین میزان پرزدانه از این نمونه استفاده خواهد شد. این نگهدارنده متحرک توسط میله.ای روی ماشین سوار است تا به کمک این میله حرکت به نگهدارنده منتقل شود. در اثر حرکت این نگهدارنده بر روی نگهدارنده پائین، مالش دو پارچه صورت می.گیرد. چنانچه پارچه دارای بافت تاری ـ پودی و یا از نوع پارچه رومبلی باشند نیاز به وزنه خواهد بود. این وزنه.ها بر روی میله قرار می.گیرند.
به هر کدام از این دو نمونه میزان مالش متفاوتی داده شد. به یک جفت ۱۲۵ مالش، به جفت دیگر ۵۰۰ مالش و به یکی دیگر ۲۰۰۰=۴٭۵۰۰ مالش داده می.شود و ما در ۱۲۵ دور در ۵۰۰ دور و در ۲۰۰۰ دور نمونه.ها را مورد ارزیابی جهت تعیین میزان تشکیل پرزدانه بر روی جفت نمونه.ها قرار دادیم.
برای نمونه.های UV داده شده نیز به مانند نمونه UV داده نشده مراحل فوق را انجام داده و بدین صورت که نمونه UV داده شده در زمان ۳۰ دقیقه با نمونه ۱ ساعت UV داده شده و با نمونه.های ۲ ساعت و ۳ ساعت UV داده شده را با یکدیگر از نظر تعداد پرزدانه، ارتفاع پرزها و تراکم تار و پود با چشم بصری و میکروسکوپ مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت.
● روش ارزیابی نمونه.های مورد آزمایش:
روی هر کدام از ۴ نمونه UV داده شده و نمونه خام آنها ارزیابی صورت می.پذیرد و درجه.ای از میزان تشکیل پرزدانه به آنها داده می.شود. البته ارزیابی نهائی را جفت آخری تعیین می.نماید میزان تشکیل پرزدانه را به ۵ درجه تقسیم.بندی می.نمایند. اگر درجه میزان تشکیل پرزدانه برای دو نمونه.روئی و زیری با هم متفاوت باشد ملاک، نمونه بالائی خواهد بود.
▪ درجه ۵ نشان دهنده عدم تشکیل و یا تشکیل بسیار ضعیف پرزدانه است.
▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل ضعیف پرزدانه است.
▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل متوسط پرزدانه است.
▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل واضح پرزدانه است.
▪ درجه ۴ نشان دهنده تشکیل شدید پرزدانه است.
● نتایج
نمونه قهوه.ای پشم پلی.استر ۴۵/۵۵
با توجه به اینکه مشخصات عمومی پارچه یکسان هستند به نتیجه.گیری زیر می.پردازیم:
در نمونه قهوه.ای (۴۵-۵۵) با توجه به اینکه در اثر اشعه UV استحکام افزایش پیدا کرده است (هم در جهت تار و هم در جهت پود) و برعکس در نمونه سفید (۲۰-۸۰) استحکام کاهش یافته است. می.توان چنین فرض نمود که استحکام بیشتر نمونه (۴۵ -۵۵) به علت افزایش استحکام لیف پشم بوده است چون در نمونه سفید میزان درصد پلی.استر بالا بوده و استحکام پارچه نیز کاهش یافته است لذا در اثر تابش ۱۸۷ استحکام پلی.استر به نظر می.آید کاهش یافته است که باعث کاهش استحکام پارچه شده است.
پس می.توان نتیجه گرفت که در اثر تابش UV استحکام پشم افزایش یافته و استحکام پلی استر کاهش یافته است با توجه به مطالب ذکر شده می.توان توجیه فرض زیر را در رابطه با کاهش پرزدانه در نمونه قهوه.ای (۴۵-۵۵) تابش دیده و افزایش پرزدانه در نمونه پلی.استر تابش دیده را به شرح زیر توجیه نمود:
در نمونه (۲۰-۸۰) سفید، پرزدانه در اثر اشعه UV تشکیل گردید به.خاطر اینکه درصد کمتری پشم در نمونه بوده و درصد بالائی پلی.استر که کاهش استحکام پلی.استر باعث گردید الیاف راحتر روی هم سرخورده و تشکیل گلوله بدهند. ولی در نمونه (۴۵-۵۵) به خاطر درصد بالای پشم که استحکام آن افزایش یافته است باعث گردید که با توجه به مقالات موود که علت ایجاد پرزدانه را الیاف مصنوعی می.دانند به.خاطر تضعیف پلی.استر و تقویت پشم، پرزدانه.ای تشکیل نگردید و در اثر مالش.های ایجاد شده پلی.استر ضعیف یا الیاف پشم تقویت شده، پلی.استر از بین رفته و پرزدانه تشکیل می.شود.
منبع:
تهیه و تنظیم: مهندس منصور زرگر و مهندس غلامرضا گودرزی
ماهنامه نساجی امروز

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 718]