خداياري‌فرد:هدف رشته «روان‌شناسي و دين» تأكيد بر قابليت‌هاي اسلام است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: خداياري‌فرد:هدف رشته «روان‌شناسي و دين» تأكيد بر قابليت‌هاي اسلام است
گروه انديشه: هدف از تأسيس رشته «روان‌شناسي و دين» تأكيد بر قابليت‌هاي دين اسلام و بالاخص منابع غني شيعه جهت پيشبرد واقعي دانش، پژوهش و كاربرد آن‌ها در راستاي اهداف برنامه براي جامعه بشري است.
«محمد خداياري‌فرد»، عضو هيئت علمي دانشگاه تهران، دانشيار دانشكده روان‌شناسي دانشگاه تهران و رئيس مؤسسه روان‌شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران در گفت‌وگو با سرويس انديشه خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، در مورد تأسيس رشته «روان‌شناسي و دين» ضمن بيان مطلب فوق گفت: كارهايي كه تا الآن انجام شده با يك تيم بوده؛ يعني من هم مجري اين كار بوده‌ام و در اين‌جا تنها گزارش دهنده اين فعاليت هستم. واقعا ما و دوستان همه با هم كار مي‌كنيم و اين كار از تيم تحقيقاتي است كه انجام مي‌پذيرد.

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران در بيان پيشينه اين رشته اذعان كرد: در اواخر قرن 20 ميلادي، شاهد تحولاتي در جريان‌هاي فكري و علمي در سطح جهان بوديم كه منجر به كنار رفتن باورهايي هم‌چون تجربه‌گرايي محض، اعتقاد به علم تجربي مبرا از مفروضات متافيزيكي و نظاير آن شده است. دستاوردهاي فيزيك كوانتوم و كيهان‌شناسي از سويي و علوم زيست‌شناسي، سيستم‌هاي پيچيده علوم شناختي و اعصاب از سوي ديگر، انقلابي در نظريه‌هاي تصوير جهان، تصوير انسان و مفهوم حيات و سلامت پديد آورده‌اند كه بررسي جدي و عميق اين نظريه‌ها از ضروريات تمامي جوامع و فرهنگ‌ها به شمار مي‌آيد. هم‌چنين با پيشرفت مكالمه علم و دين كه خود نيز متأثر از تحولات مذكور بوده است، تلاش براي معرفي پارادايم جديدي در رابطه علم و دين در سراسر جهان در محافل جدي علمي ديده مي‌شود.

دانشيار دانشكده روان‌شناسي دانشگاه تهران در ادامه سخنانش افزود: در دو دهه آخر قرن بيستم ميلادي، علم مدرن دچار تحولات چشمگيري بوده است؛ كه موجب شده دانشمندان علوم طبيعي و علوم ديني در هم‌كنشي‌‌هاي بين آن دو حوزه به تكاپو بپردازند. امروزه در كشورهاي غربي هر ساله ده‌ها گرايش ميان رشته‌اي علم و دين، برنامه‌هاي آموزشي و پژوهشي با شركت متخصصان و دانشمندان رشته‌هاي علمي و ديني برگزار شده و مباحث متنوعي هم‌چون آغاز خلقت، نظريه تكامل، ژنتيك، نظريه انسان، آزادي اراده، فعل خدا در طبيعت و غيره به طور جدي بررسي مي‌شود. اين فعاليت‌ها به خصوص با بودجه و حمايت‌هاي نظام‌مند در حوزه روان‌شناسي، روان‌درماني و دين دنبال مي‌شود كه منجر به برنامه‌هاي آموزشي متعدد در دانشگاه‌ها و مراكز علمي ـ پژوهشي جهان شده است.

وي گفت: از سوي ديگر فضاي كلي دروس و متون علمي دانشگاهي كشور به لحاظ تكيه بر اثبات‌گرايي و فيزيك‌گرايي، تعارض و يا بي‌تفاوتي علم و دين نسبت به هم را به اذهان دانشگاهيان القا مي‌كند كه اين مقدمه ناروا مشكلات فراواني را در فضاي علمي ـ دانشگاهي و سپس در تمامي عرصه ها موجب مي‌شود.

خداياري در اهميت اين رشته اظهار كرد: با توجه بر حساسيت اين موضوع، وجود گرايش تخصصي در مقطع كارشناسي ارشد ـ جهت آموزش مكاتب روان‌شناسي و تكنيك‌هاي روان‌درماني و مشاوره ـ در رابطه با جهان‌بيني و پيش‌فرض‌هاي طبيعت‌گرايانه آن، و نيز ارائه رويكردهاي جديد دانشمندان خداگرا و مدل‌ها و راهكارهاي كاربردي آن‌ها بر پايه پيش‌فرض‌هاي ديني، خود امري ضروري است كه تا پيدايش نظريه‌هايي مبتني بر پيش‌فرض‌هاي ديني و اثبات مفيد و كاربردي بودن آن‌ها در كنار مكاتب موجود و جايگزيني آن‌ها مي‌تواند ادامه داشته باشد و خود به جريان اين فرايند ياري بخشد. تأكيد اين گرايش بر ارائه ديدگاه انتقادي و اهميت رويكرد كل‌نگر و نيز معرفي رويكردها و روش‌هاي انديشمندان خداگرا در اين حوزه و بررسي امكان تئوري‌هاي جديد روان‌شناسي بر پايه جهان‌بيني الهي و كاربردي كردن نظريه‌هاي موجود است.

رئيس مؤسسه روان‌شناسي و علوم تربيتي دانشگاه تهران تصريح كرد: از فارغ‌التحصيلان اين گرايش انتظار مي‌رود علاوه بر آشنايي با مباحث پايه علم روان‌شناسي و كسب مهارت‌هاي لازم در مكاتب كلاسيك روان‌درماني و روش مشاوره، اطلاعات كافي درباره انحاي ارتباط آن‌ها با مباحث ارزشي و ديني را داشته و طي اين دوره با نظريه‌ها و روش‌هاي جديد و رويكردهاي دانشمندان خداگرا، قلمرو كاركرد، چالش‌ها و محدوديت‌هاي هر رويكرد آشنايي لازم را بدست آورند.

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران افزود: بدين ترتيب اميد مي‌رود بر اساس آشنايي با مباني علم و دين و روش تحقيقات ميان رشته‌اي، علاقه‌مندان به مباحث روان‌شناسي، روان‌درماني و دين بتوانند به صورت تخصصي تحقيقات خود را در اين زمينه ادامه دهند و خود زمينه‌ساز پيشرفت و تكامل فعاليت‌هاي علمي و ايفاي نقش در مسير تحقق واقعي جنبش نرم‌افزاري و تحصيل علم بومي باشند.

خداياري اذعان كرد: با توجه به اين حقيقت كه امروزه در كشورهاي غربي تلاش جدي در ساختن و ارائه مدل و پارادايم جديد علمي صورت مي‌گيرد، فعال نبودن كشورهاي اسلامي در اين زمينه باعث دنباله‌روي مجدد مسلمانان در مسائل علوم دانشگاهي و مفهوم‌سازي علمي خواهد شد؛ لذا با توجه به چشم‌انداز تحولات جاري و امكان تأثير جدي اين‌گونه تحقيقات بر تغيير پارادايم‌هاي فعلي علوم، لازم است رويكردهاي مختلف، انگيزه‌ها و پيامدهاي آن مورد بررسي قرار گيرد.

دانشيار دانشكده روان‌شناسي دانشگاه تهران در بيان تعريف‌ و هدف اين رشته بيان كرد: دوره‌ كارشناسي‌ ارشد «روان‌شناسي‌ و دين»‌ به‌ منظور تعليم و تربيت دانشجويان به صورت گسترده در حوزه ميان رشته‌اي روان‌شناسي و دين تدوين‌ يافته‌ است‌؛ لذا دستيابي به آگاهي عميق نسبت به مباني و مكاتب اصلي علم روان‌شناسي و مشاوره، بررسي رابطه دين و روان‌شناسي و رويكردهاي موجود در اين حوزه و ارزيابي آن‌ها اساس اين دوره آموزشي را تشكيل مي‌دهد.

وي افزود: در اين برنامه سعي شده است كه به دانشجو يك ديد كلي از وضعيت علم روان‌شناسي معاصر، كاربرد آن در حوزه‌هاي مختلف و كنش‌هاي آن با مفهوم دين به همراه قابليت بررسي و ارزيابي مسائل مربوطه با حفظ يك ديدگاه انتقادي ارائه شود. به موازات بررسي حتي‌الامكان كليه رويكردهاي علمي، ديني، معنوي فعال در اين حوزه تأكيد بر قابليت‌هاي دين اسلام و بالاخص منابع غني شيعه جهت پيشبرد واقعي دانش، پژوهش و كاربرد آن‌ها در راستاي اهداف برنامه براي جامعه بشري است.

خداياري گفت: با توجه به عدم وجود نظريه‌هاي علمي ـ الهياتي مورد توافق جامعه علمي يا الهياتي اعم از عام يا خاص و نيز امكان تغييرات در نظريه‌ها و مدل‌هاي علم روان‌شناسي اين دوره آموزشي مي‌تواند به عنوان دوره موقتي تا شكل‌گيري نظريات جديد و بررسي و ارزيابي آن‌ها لحاظ شود و يا با تكامل اين گرايش جايگزين روان‌شناسي عمومي در اين مقطع شود. در ضمن چهارچوب اين گرايش براي تقويت و حمايت از گرايش‌هاي جديدي هم‌چون «مشاوره و دين» در نظر گرفته شده است.

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران افزود: در حال حاضر عناوين دروس با ملاحظه وضعيت علمي و تحقيقاتي در اين حوزه و قابليت‌هاي ارائه و پذيرش مباحث طراحي شده است كه با پيشرفت‌هاي ملي و بين‌المللي در اين زمينه نياز به اصلاح و تغييرات متناسب آن خواهد داشت. با توجه به وجود ابهامات فراوان در حوزه روان‌شناسي و دين و نيز وجود سوءتفاهم‌هاي متعدد نزد اساتيد و محققين علاقه‌مند به اين حوزه برنامه طوري طراحي شده است تا حتي‌الامكان در رفع اين مشكلات سهمي ايفا كند. اميد است با ارائه مطالب در دوره‌هاي اول و دوم اين دروس، گروه اساتيد به تنظيم جزوات تخصصي مناسبي دست‌يافته باشند تا مورد استفاده دانشجويان و نيز ديگر محققان و علاقه‌مندان اين حوزه قرار گيرد.

وي با بيان اين مطلب كه هدف‌ كلي‌ از اجراي‌ برنامه‌ دوره‌ كارشناسي‌ ارشد «روان‌شناسي‌ و دين»‌، تربيت‌ افرادي‌ است‌ كه حتي‌الامكان اطلاعات جامعي از گرايش‌ها و رويكردهاي علمي، ديني و معنوي و وضعيت تحقيقات در حوزه روان‌شناسي و دين داشته باشند، اذعان كرد: هم‌چنين اميد است دانشجويان، قابليت بررسي و ارزيابي هر فعاليت در اين بخش را بر پايه پيش‌فرض‌ها، اهداف، روش و دستاوردهاي ممكن هر رويكرد جهت كاربرد بهينه مطالب تا هنگام وجود نظريه‌هاي معتبر علمي الهياتي مشخص و حمايت شده بوسيله داده‌ها را نيز داشته باشند.

وي گفت: از دانشجويان فارغ التحصيل اين گرايش انتظار مي رود كه‌ دانش‌، مهارت‌ و توانمندي‌ لازم‌ را براي‌ پژوهش‌ و تحقيق‌ و كاربرد آموزه‌هاي‌ ديني‌ و اسلامي‌ در رفتار انساني‌ پيدا كنند و با آشنايي با حوزه‌ آموزه‌هاي‌ ديني‌ و نيز فنون‌ علمي‌، موجب پيشرفت پژوهشهاي اين حوزه شوند. همچنين‌ در زمينه‌ تخصصي‌ خود به‌ ارائه‌ خدمات‌ مشاوره‌اي‌ مؤثر و مفيد بپردازند و دروس‌ مربوط‌ به‌ شاخه‌ را در مؤسسات‌ آموزشي‌ در سطح‌ كارشناسي‌ يا پايين‌تر تدريس‌ كنند.

خداياري در پايان سخنانش گفت: اگر مجوز تأسيس رشته سريعا به دست ما برسد ا‌ن‌شاءالله براي ترم آينده اولين ورودي‌هاي اين رشته را خواهيم گرفت. در غير اين صورت سال تحصيلي آينده اين كار انجام خواهد شد.
چهارشنبه 29 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 333]