باغ سنگی سیمین دانشور

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

پانزده.سالش كه بیشتر نبود. روز عقد روی صندلی كه نشاندنش پاهایش را تكان تكان می.داد. پا می.شد و مشت مشت شیرینی از روی میز برمی.داشت و به...
سیمین دانشور
روز عقدكنان دخترخاله.اش، با سوزن و نخ زبان مادرشوهر را می.دوخت. سفره.ی عقد را هم خودش انداخته.بود. به دوخت و دوز پارچه.ای كه روی سر عروس داشتند قند می.سائیدند به.كار بود كه مرد آن حرف.ها را زد. تیر خلاص، زبان ماری گزنده.اش سابقه.دار بود اما نه جلو آن.همه زن و مرد. زنی كه قند می.سایید، انگار قندی در كار نبوده.است، با دیگران مبهوت به مرد نگاه كرد. چرا هیچ.كدامشان حرفی نزدند؟ چرا دختر خاله.اش پا نشد و یك سیلی به گوش برادرش جواد نزد؟ چرا دختر خاله.اش هم.بازی و یار غار او نبود؟ مگر جاسوس یك جانبه نبود و هر كاری جواد می.كرد خبرش را به او نرسانده .بود؟ مگر راست نبرده.بودش سرِ رخت.خوابِ انداخته.شده و...؟
مرد گفته بود: الماس، از اتاق عقد برو بیرون. شگون ندارد. تو زن مشئومی هستی، تو بچه.ی ناقص.الخلقه به دنیا آورده.ای.

فیروز را بارها پیش دكتر برده. بودند. دكتر گفته.بود: وصلت قوم و خویش نزدیك...از نظر ژنتیك...به یك كلام منگول بود. اما همه.اش كه تقصیر الماس نبود. گویا زن و مرد با هم بچه را می.سازند.
سوزن رفت به انگشت الماس و خون پارچه.ی سفید را آلود. زنی كه قند می.سائید، قندها را سپرد دستِ زنی كه كنارش ایستاده بود. الماس از اتاق و از خانه خاله بیرون زد و با تاكسی به سراغ قفل.سازی كه پیشاپیش با او قرار گذاشته.بود رفت و با همان تاكسی قفل.ساز را به خانه آورد و قفل.ساز به عوض كردن قفل خانه مشغول شد. پسرش را از رقیه گرفت و بوسید. فیروز بلد بود بخندد. به لب.ها فشار می.آورد و لب.ها كج و كوله می.شد تا خنده كی نقش ببندد؟ به روی پدر نمی.خندید و به آغوش او هم نمی.رفت. چشم.های فیروز هم می.دید و گوش.هایش برای قصه شنیدن جان می.داد. اما پاها و دست.هایش رشد نكرده.بود – نی.های قلیان – و هرچه الماس یك حرف و دو حرف بر زبانش گذاشت، به حرف نیامد و هرچه پا به پا بردش راه نرفت. – یك لخته گوشت – مرد می.گفت هیچ هیچ است و زن می.گفت كه من عاشق همین هیچم. مرد راست می.آمد، چپ می.رفت و می.گفت: برو پی كارت. خاك بر سرت كنند با این بچه زائیدنت. می.گفت تو هیچ كار برای من نكرده.ای. اگر راست می.گویی خانه را به اسم من بكن. الماس می.دانست كجایش می.سوزد؟ از سیر تا پیاز كارهایش خبر داشت. با ندای خواهر شوهر كه جان جانانش بود، خودش را هر طور كه می.توانست می.رسانید و پاورچین به صحنه.ی عملیات مرد راهنمایی می.شد و با سكوت شاهد بود و چنان به هنگام صحنه را ترك می.گفت كه حتی خاله و دختر خاله هم متوجه نمی.شدند كه كی رفته.بود؟

مدت.ها بود كه بخش عمده.ی دار و ندار جواد را در چمدان.ها بسته بود. قفل.ساز كه رفت، بازمانده را در چمدان.های دیگر گذاشت و بچه به بغل، او و رقیه هی رفتند و آمدند و چمدان.ها را به خانه همسایه، نادره خانم بردند. تنها بوی مرد در خانه مانده.بود. بوی پا و عرق زیر بغل. بوی...ایا این بوها تا آخر عمر با او می.ماند؟
نادره. خانم پرسید: رسید بدهم؟ نه. به نادره خانم اطمینان داشت. نادره .خانم گفت بهتر است رسید بدهم. فردا هزار و یك ادعا می.كند. نه. لزومی نداشت. ریزِ دار و ندار شوهر را یادداشت كرده بود. نادره خانم گریه كرد. گفت: خیال می.كنی تنها خودت زن هدف و زن زباله هستی؟
- خانه.ات را به آتش می.كشم. بالش می.گذارم روی سر فیروز و هیچت را خفه می.كنم. اسید می.پاشم به صورتت. اِله می.كنم. بِله می.كنم. دو سه بار چشم.هایش را درانیده بود و گفته بود برو خودت را بكش نسناس.
- دو علی گلابی، در دل می.گفت. اما همان دل به سمتی می.راندش كه خود را از زنِ «هدف» بودن و زنِ «زباله» بودن برهاند. حتی اگر تهدیدهای مرد به حقیقت می.پیوست. دل می.گفت: آخر تا كی؟ همتی كن. «هر سفیهی خواند خواهد خارزارت» دل همیشه با شعر ندا و صلایش را بسر می.داد. و ندای همین دل هم در آغاز معركه درست بود. كاش به این ندا گوش داده.بود كه می.گفت: نكن. از او گریز تا تو هم در بلا نیفتی.

چقدر دوره.اش كرده.بودند. چقدر جواد التماس كرده بود و الماس ناز كرده بود. مادر خدابیامرز و خاله.اش می.گفتند آخر ناف ترا به اسم جواد بریده.اند. خود جواد چاخان می.كرد كه از بچگی عاشقش بوده. می.گفت: عقد دخترخاله و پسرخاله را در آسمان.ها بسته.اند. الماس هرچند بچه بود اما شنیده بود كه عقد دخترعمو و پسرعمو بوده است كه در آسمان.ها بسته.شده.است. جواد می.گفت: آسمان بیست و هفت طبقه دارد. طبقه سوم مال دختر عمو و پسرعمو است و طبقه چهارم مال تو من. آخر باورش شد. پانزده.سالش كه بیشتر نبود. روز عقد روی صندلی كه نشاندنش پاهایش را تكان تكان می.داد. پا می.شد و مشت مشت شیرینی از روی میز برمی.داشت و به هم كلاسی.هایش می.داد. مادرش سپرده.بود كه بعد از سه بار «بله» را بگوید. بعد از اولین خطبه.ی عقد، ملّا كه پرسید: الماس خانم، من وكیلم كه...گفت: بله، بله، بله. همه خندیدند، حتی جواد؛ اما مادرش نیشگونش گرفت و گفت: ورپریده.

با رقیه كوشیدند كمی پوره به خورد فیروز بدهند. آب پرتقال را قاشق قاشق به حلقش ریخت. فرو دادن برای بچه مشكل بود. تف می.كرد. تف می.كرد. الماس التماس می.كرد: اگر بخوری برایت قصه باغ سنگ را می.گویم. این قصه را هم فیروز و هم خودش و هم رقیه دوست داشتند و دل می.گفت: مگر خود تو یك باغ سنگ درنیامده.ای؟ مگر تو با دست.های بسته خود را به دریا نینداخته.ای؟ پس من چگونه گویم: زنهارتر نگردی؟

- یكی بود. یكی نبود. پیرمردی بود كه یك باغ داشت و رسیدگی به باغ ارباب هم با او بود. آبیاری، هرس كردن، شخم زدن، كود دادن، گلكاری، میوه.چینی. آخر تا كی؟ پیرمرد خسته شد و به ارباب گفت كه دیگر توانش را ندارد و ارباب آب باغ پیرمرد را قطع كرد. درخت.ها می.پژمردند و می.خشكیدند. پروانه.ها، گنجشك.ها، سبزه.قباها، شانه.به.سرها همه از باغ پیرمرد مهاجرت كردند و به باغ ارباب رفتند و پیرمرد صدای فاخته.ی. نر را از باغ ارباب می.شنید كه می.پرسید: موسی كو تقی؟ جفت او، فاخته. ماده، كنار یك درخت هنوز سبز بود و چند تا آلوچه داده.بود. می.چمید و می.خرامید. پیرمرد با درخت.ها و با فاخته ماده حرف می.زد. به درخت.ها می گفت: صدایتان را می.شنوم. از من می.پرسید: چرا به ما آب ندادی؟ می.گویید مگذار ما خشك بشویم. چه كنم؟ آب این باغ را بسته.اند. درخت آلوچه، می.دانم تو چه می.گویی. می.گویی امسال همت كرده.ام و چند تا آلوچه داده.ام. غرور ما به میوه.هایمان است. غرور ما را نشكن. به فاخته می.گفت: از تو صدایی نمی.شنوم. چه در سر داری كه هیچ نمی.گویی؟

الماس گریه.اش گرفت. فیروز هم خوابش برده.بود و دل می.گفت: با بی.گنهی ترا چنین می.سوزند. اما تو بگریز، بگریز، دستگهش را داری. و الماس گریان به دل جواب می.داد: می.گریزم و كنار هر باغ سنگ، یك باغ بسیار درخت می.سازم.
از رقیه پرسید: تو هم نخوابیده.ای؟
- نه الماس خانم. خوابم نمی.برد. می.ترسم آقا بیاید و یادداشت شما را كه پشت در چسبانده.اید بخواند و خانه را آتش بزند.
- خوب بزند.
- آن.وقت برتل خاكستر بنشینیم؟
- نه. می.رویم به باغ سنگ پناه می.بریم.

بایستی رقیه را آرام می.كرد. چه.جوری؟ آیا باید همه هوشیاری.های زنانه.اش را برای او فاش می.كرد؟ باید می.گفت كه خانه را قولنامه كرده.است و فردا صبح می.رود محضر و پول فروش خانه را در بانك می.گذارد و سند فروش را می.آورد و می.دهد به نادره خانم؟ می.دانست كه جواد تا غروب فردا نمی.آید. روز پاتختی خواهرش است. عصر هم بساط منقل است و وافور. شاید فردا شب هم نیاید. پستو. رخت.خواب انداخته شده. لُختی دست.ها و پاها. تارهای موی زرد زن روی بالش با تارهای موی سیاه جواد قاطی می.شود اما دیگر دختر خاله فرصت ندارد به الماس بروز بدهد. این احتمال هم هست كه بعد از گفتن بله، خودش هم به صورت «زن هدف» در بیاید تا كی مثل الماس «زن زباله» هم بشود؟ آیا داماد هم گربه را دم در حجله خانه خواهد كشت؟ آیا مثل جواد یك داد كلیمانجارویی سر او خواهد زد كه چرا مثل بچه آدم وا نمی.دهد؟ یك نعره مثل شیرِ نماد فیلم.های ساخت متروگلدوین مایر؟

نباید زباله.ها را مدام به.هم زد. تفاله.ی چای، دستمال.های كاغذی، پوست هندوانه یا طالبی با تخمه.هایشان، دمپایی كهنه، استخوان و ته.مانده.ها و هرچه كه بایستی پنهان بماند. باید زباله.ها را در كیسه. سیاه ریخت و درش را محك گره زد تا گربه.ها نتوانند در كوچه ولوشان كنند. و اینكه چرا آدم.ها سیاه.دل می.شوند یا سنگدل؟ مواجه با آنهمه زباله در زندگی.های به آدم نبرده.شان هست كه دل سیاه و سنگدلشان می.كند یا دست.كم دلزده می.شوند یا به هر چه پیش بیاید تن می.دهند، اما تو ای دلِ من مباد كه پاك نمانی.
آیا بایستی به رقیه می.گفت كه تمام سكه.های طلا و جواهراتش را در صندوق بانك گذاشته.است؟

....می.رود كنار باغ سنگ پیرمرد زمینی می.خرد و باغی می.سازد و چاه عمیقی وامی.دارد بكنند....اول ترتیب چاه را می.دهد، به آب كه رسید...آب فراوانی كه مثل الماس بدرخشید و مثل اشك چشم زلال باشد. آبی كه هر تشنه.ای را سیراب بكند. آبی كه خورشید در روز و ماه در شب، بوسه.ها نثارش بكنند.
همه.جور درخت می.نشاند. همه.جور بذری می.افشاند، همه.جور گلی می.كارد و با گل.ها و درخت.ها حرف.ها دارد كه بزند و این.بار آبِ باغ ارباب است كه قطع می.شود و درخت.های اوست كه می.پژمرند و می.خشكند و ارباب مثل پیرمرد نیست كه زبان درخت.ها را بفهمد و تسلایشان بدهد.
....می.ماند مسئله طلاق و حضانت فیروز. فیروز چهار سالش هم بیشتر است. كارشان به دادگاه می.كشد. حضانت طفل را می.دهند به جواد و او «هیچ» الماس را می.گیرد. و شاید سر به نیست می.كند. شاید هم طلاق ندهد مگر آنكه الماس را خوب بدوشد و بچزاند. در آن صورت بایستی كوچ می.كردند. به كجا؟ همین.جا كه بودند وطنش بود با همان باغ سنگش.

آهسته پا شد و پاورچین به آشپزخانه رفت و در یخچال را باز كرد و یك لیوان آب خورد. یك لیوان هم برای رقیه آورد. تكمه برق را زد. رقیه ترسان در رخت.خوابش نشست و پرسید: كی بود؟ الماس گفت: منم، رقیه نترس.
دراز كه می.كشید گفت: رقیه، می.دانی پیرمرد باغ سنگ را چه.جوری ساخت؟
- نه.

- هر روز یك چادر شب بر می.داشت و می.رفت لب رودخانه و یك عالمه سنگ جمع می.كرد. می.ریخت در چادرش و به باغ می.آورد. بعد رفت طناب های رنگارنگ خرید. سفید، قرمز، آبی، سبز، از همه.رنگ. طناب.ها را به قطعه.های مختلف برید. در یك سطل، گل درست كرد. سنگ.ها را در گل فرو می.برد و به وسط یا كناره.ی طناب ها می.چسباند. سنگ.های به گل آغشته در طناب ها فرو می.رفتند و گل كه خشك می.شد، امكان افتادنشان نبود. گل.ها را از بستر رودخانه می.آورد. رودخانه بخشنده.است. باغبان پیر طناب.ها را بر شاخه.های خشكیده می.بست. تا چشم كار می.كرد درخت.هایی در دید بیننده می.آمد كه میوه.ی. اصلی..شان سنگ بود.
- - موسی كو تقی چه شد؟
- فاخته را می.گویی؟ پیرمرد آب و دانه فاخته را می.داد و نوازشش هم می.كرد.
- فاخته تر دیگر صدایش نكرد؟
الماس زمزمه كرد: دل من. دل من. دل من.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]