واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: به مقدار كافي چربي بخوريد
رژيمهاي غذايي غني از اسيدهاي چرب امگا-3 ممكن است غلظت كلسترول خون را پايين بياورد، اما جايگزين كردن آنها به جاي چربيهاي اشباع مطلوب نيست.
چربيها و روغنهاي خوراكي نقش مهمي در تغذيه انسان دارند و بررسيهاي وسيعي در مورد اثر و نقش آنها در سلامت انسان صورت گرفته است. بديهي است مقدار كافي چربي در رژيم غذايي براي حفظ سلامتي ضروري است، ولي از سوي ديگر دريافت زياد چربي از طريق رژيم غذايي خطر بروز برخي از بيماريهاي غيرواگير مرتبط با تغذيه، از جمله بيماري قلبيعروقي، سرطان و چاقي را افزايش ميدهد.
در دهه اخير اگرچه استانداردهاي زندگي بهبود يافته و دسترسي به مواد غذايي و خدمات بهداشتي افزايش يافته است، اما پيامدهاي منفي از جمله الگوي غذايي نامناسب، كاهش فعاليت بدني و افزايش مصرف دخانيات را به دنبال داشته كه اين مساله به افزايش بيماريهاي مزمن مرتبط با غذا به ويژه در جوامع فقير منجر گرديده است.
از تغييرات نامطلوب در رژيم غذايي ميتوان به افزايش انرژي دريافتي از غذاي مصرفي (افزايش مصرف چربي و شكر)، دريافت چربيهاي اشباع (افزايش مصرف روغنهاي جامد) و كاهش دريافت ميوه و سبزي اشاره كرد.
برخي از مطالعات نشان دادهاند كه با بهبود شيوه زندگي از جمله رژيم غذايي و فعاليت بدني ميتوان مانع بروز 80 درصد از بيماريهاي قلبيعروقي، 90 درصد از ديابت نوع دوم و 30 درصد از انواع سرطانها گرديد.
به عنوان مثال در كشور ژاپن كاهش نمك دريافتي موجب كاهش سطح فشار خون گرديده و تغيير در نوع روغن مصرفي براي پخت مواد غذايي (روغن سويا به جاي روغن نخل) كلسترول سرم را به ميزان 15درصد كاهش داده است.
در چند دهه گذشته تحرك و فعاليت بدني در جوامع شهري و متعاقب آن در جوامع روستايي كاهش يافته است. كاربرد ماشين و مكانيزاسيون به گونهاي غيرقابل كنترل، تحرك انسانها را كاهش داده است، در حالي كه ميزان دريافت غذا تغييري نكرده و حتي در جوامع شهري بيشتر نيز شده است. استفاده از انواع سسهاي چرب، غذاهاي آماده مانند ساندويچها كه اغلب با نان سفيد (بدون سبوس) تهيه ميشوند و يا پيتزاها كه بسيار چرب هستند، دريافت كالري را بالا برده است و اين عدم تعادل در دريافت و مصرف انرژي، بيش از پيش به اين مشكل دامن ميزند. بنابراين بهبود شيوه زندگي از جمله اصلاح رژيم غذايي مانند كاهش دريافت چربي ها به ويژه روغنهاي جامد و ... يك راهكار اساسي براي پيشگيري و كنترل برخي از بيماريهاي غيرواگير مرتبط بـــا رژيــم غذايي است.
چربيهاي رژيم غذايي و بيماريهاي قلبيعروقي نتايج مطالعات مختلف نشان دادهاند در كشورهايي كه دريافت روغنهاي جامد، لبنيات پرچرب، كره، مارگارين و چربيهاي موجود در گوشت قرمز و فرآوردههاي گوشتي بالاست، مرگ و مير ناشي از بيماريهاي قلب و عروق نيز بالاست.
همچنين شيوع پايين بيماريهاي قلبيعروقي در كشورهاي مديترانهاي را ناشي از مصرف روغن زيتون (كه حاوي اسيداولئيك بالاست) ميدانند، ولي علاوه بر اثر حفاظتي اين اسيد چرب، ساير عوامل از جمله مصرف ميوهها و سبزيها در برنامه غذايي روزانه نيز در كاهش شيوع بيماريهاي قلبيعروقي در كشورهاي مديترانهاي موثر بودهاند.
اسيدهاي چرب امگا-3 كه به مقدار زياد در ماهيهاي چرب مانند ساردين، سالمون، هاليبوت، ماهي خالمخالي و قزلآلا وجود دارند، سطح تريگليسيريدهاي خون را پايين ميآورند. از سوي ديگر رژيمهاي غذايي غني از اسيدهاي چرب امگا-3 ممكن است غلظت كلسترول خون را پايين بياورد، اما جايگزين كردن كامل آنها به جاي چربيهاي اشباع به علت اكسيداسيون سريع آنها مطلوب نيست.
نتايج تحقيقات مختلف نشان داده است كه مصرف ماهي به ميزان 2 تا 4 بار در هفته خطر بروز بيماريهاي قلبيعروقي را به ميزان 30 درصد كاهش ميدهد. از سوي ديگر دريافت زياد اسيدهاي چرب ترانس (مارگارين، روغنهاي نباتي جامد، كره و چربيهاي موجود در شيرينيها و غذاهاي ســـرخكـــرده و آماده) با افزايش بيماريهاي قلب و عروق در ارتباط است.
كلسترول رژيم غذايي (گوشت قرمز، لبنيات، زرده تخممرغ و چربيهاي حيواني) موجب افزايش سطح كلسترول خون و درنهايت آترواسكلروز (سخت شدن و تنگ شدن ديواره سرخرگها) ميشود.
نقش چربيها در بروز ساير بيماريهاي مزمن
مصرف زياد چربيها در برنامه غذايي روزانه علاوه بر اينكه خطر بروز بيماريهاي قلبيعروقي را افـــزايش ميدهند، با بروز برخي از بيماريهاي مزمن ديگر نيز مرتبط هستند. چربي موجود در رژيم غذايي يكي از عوامل غذايي موثر در پيشرفت چاقي و ديابت نوع دوم (غيروابسته به انسولين) است.
يافتههاي مطالعات اپيدميولوژيك، ارتباط مستقيم بين دريافت چربي بالا يا مصرف چربي حيواني و افزايش خطر سرطان روده بزرگ ، ركتوم، پروستات و سرطان پستان پس از يائسگي را نشان داده است. برخي از مطالعات نيز وابستگي بين سرطان پروستات و مصرف مواد غذايي پرچرب به ويژه چربيهاي حيواني و گوشت قرمز را تاييد كرده است. همچنين برخي از تحقيقات نيز ارتباط قوي بين مقدار انرژي تامين شده از چربيهاي اشباع و خطر سرطان پروستات را نشان دادهاند. از سوي ديگر مصرف روغن زيتون (اسيد اولئيك) خطر سرطان پستان در زنان را كاهش داده است.
چهارشنبه 8 آبان 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هموطن سلام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 74]