گفت‌وگو با عوامل سریال «زمین انسان‌ها»

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: گفت‌وگو با عوامل سریال «زمین انسان‌ها»

برقراری تعادل میان زندگی و شغلاز دستاوردهای چند سال اخیر تلویزیون می‌توان به تولید آثار مختلفی در حوزه‌های تخصصی اشاره كرد. مجموعه‌هایی كه به صورت خاص شغل‌های حساس را به نمایش می‌گذارند و این بستر را مهیا می‌كنند تا مخاطب با جذابیت و سختی چنین مشاغلی در قالب فیلم و سریال آشنا شود.در این میان شبكه 5 سیما در تلاش است پس از تولید آثاری چون سری اول و دوم «عملیات 125» ـ كه به شغل حساس آتش‌نشانی می‌پرداخت ـ و نیز دوبله مجموعه‌هایی همچون «دكتر یانگ»، «پشت برج سفید» و ... این‌بار سریال «زمین انسان‌ها» به استقبال مخاطبان رفته است. این سریال كه در 26 قسمت برای نشان دادن روزمرگی‌های پزشكان و بیمارانشان تولید شده است. این روزها بخش‌های میانی پخش خود را پشت سر می‌گذارد.توهم كپی‌برداری از نمونه‌های موفق خارجیپخش آثار تخصصی در تلویزیون همواره برای مخاطب جذاب بوده است. زمین انسان‌ها مخاطب را به یاد اثر موفق «پرستاران» می‌اندازد؛ اما آنچه زمین انسان‌ها را نسبت به این اثر استرالیایی متمایز می‌كند پررنگ‌ بودن وجه دراماتیك داستان و نگاهی جزئی به شخصیت‌پردازی در لوای حرفه پزشكی است.عبدالحسن داوودی (كارگردان این اثر)‌ با اشاره به نامگذاری این مجموعه برای رسیدن به مفاهیمی ارزشی در بعد زندگی انسان‌ها می‌گوید: «به طور كلی مفاهیم انسانی از فضاسازی یك كار صرفا تخصصی برایم مهم‌تر بود. در قسمت های بعدی این مجموعه خواهیم دید كه با پیشروی موضوع، كم‌كم از محیط بیمارستان و مسائل تخصصی خارج شده و به موضوعات انسانی و زندگی جذاب شخصیت‌ها بیشتر می‌پردازیم.»او ادامه می‌دهد: «اگر واقعیت را بخواهید باید بگویم اتفاقات داستانی در سینمای ایران به نحوی است كه معمولا این توهم ایجاد می‌شود كه آثار تخصصی تولید شده در داخل یك كپی ناقص از كارهای غربی است. این مساله نیز تنها به دلیل وجود برخی بروكراسی اداری و زمانی است كه منجر به تاخیر در تولید می‌شود. زمین انسان‌ها، درست در 20‌/‌4‌/‌75 به عنوان یك طرح اولیه ارائه شد و حال كه 15 سال از آن زمان می‌گذرد و در مراحل مختلف تولیدی با مشكل روبه‌رو بوده، این توهم را پدید آورد كه با نگاه و گرته‌برداری از آثاری چون پرستاران و «گریز آناتومی» (كه بیشترین شباهت را به زمین انسان‌ها داشته و از جمله آثار موفق پخش شده در شبكه‌های خارجی محسوب می‌شود)‌ به مرحله تولید رسیده است.اتاق‌هایی كه به هیچ كجا راه ندارنددر آثار تخصصی بویژه آن كه نمایش اثر بر پایه شرح مبسوطی از حرفه‌‌های پرزرق و برق جامعه استوار است نمی‌توان از اهمیت المان‌های بصری و ساختاری اثر چشم پوشید. زمین انسان‌ها در این خصوص بسیار موفق عمل كرده است، به شكلی كه رفت و آمد‌های بیمارستانی ذهن مخاطب را به سمت جنب و جوش و تكاپوی یك لوكیشن حقیقی از بیمارستان می‌كشاند، در حالی كه حجم زیادی از سكانس‌های زمین انسان‌ها در دكور گرفته می‌شود و تنها صحنه‌هایی از لابی بیمارستان، فضای ورودی و خروجی، نمای خارجی و نیز نماهایی مربوط به اتاق عمل در یكی از بیمارستان‌های تهران و به صورت واقعی برداشت شده است.در این خصوص بیتا منصوری (تهیه‌كننده اثر)‌ می‌گوید: «با صحبتی كه با سازمان بهداشت و درمان و آموزش پزشكی انجام گرفت، قرار شد تا یك نسخه كامل از فیلمنامه همراه یك خلاصه در اختیار روابط عمومی آنها قرار گیرد، ولی متاسفانه این مشاركت پیش نرفت، ضمن این كه نگارش فیلمنامه مبتنی بر تحقیقات گسترده میدانی بود كه خوشبختانه بیمارستان مدرس در این راه ما را یاری داد. اتاق عمل، پاویون‌های آقایان و خانم‌ها، تعامل‌بخشی اورژانس و همچنین نوع ارتباط و بیان پزشكان با یكدیگر از جمله نكاتی بود كه باید به طور خاص در پردازش اجتماعی متن‌ها جا گیرد. برای این منظور یك گروه تحقیقاتی را برای مشاهده لحظه به لحظه این اتفاقات به بیمارستان مدرس فرستادیم و خوشحالم كه در این راه موفق بودیم.»نماهای داخلی بیمارستان تخصصی زمین انسان‌ها در سوله‌هایی ساخته شد؛ بخش‌های سی‌سی‌یو، آی‌سی‌یو، اتاق‌های عمل، استراحتگاه‌های پزشكان و ... آن سوله‌ها به مدت 6 ماه اجاره شد.مركز جامع توانبخشی عمل كه مختص كودكان معلول است بخش اعظمی از نماهای این مجموعه را در خود جای داد. تهیه‌كننده زمین‌ انسان‌ها در این‌باره می‌گوید: «یكی از مهم‌ترین مشكلاتی كه بر سر راه تصویربرداری این مجموعه بود همكاری نكردن بیمارستان‌های تخصصی برای حضور گروه ما به منظور برداشت سكانس‌های هر چه واقعی‌تر بود. خوشبختانه با تمهیدات آقای داوودی با یك ساخت و ساز اساسی به یك بیمارستان تخصصی جراحی برای دانشجویان پزشكی دست یافتیم به نحوی كه هریك از بخش‌های مهم این بیمارستان ساخته شده در سوله، مورد تایید ناظران بیمارستان لاله قرار گرفت و به این ترتیب اجازه برداشت‌های مستقیم حین جراحی‌ها در اتاق عمل و استفاده از نمای خارجی ساختمان بیمارستان لاله و مسیرهای ورودی و خروجی داده شد».منصوری ادامه می‌دهد: «این یك بخش كار بود و مشكل دیگر ما تهیه امكاناتی بود كه برای هر یك از صحنه‌ها به آنها نیاز داشتیم. در حرفه پزشكی حتی كوچك‌ترین دستگاه‌ كه شاید در یك یا چند سكانس كمتر حضورش به چشم می‌آید بسیار گران است و ما با مساعدت برخی دوستان، بخشی از این وسایل را به امانت گرفتیم یا خریدیم. مشكل دیگر برداشت صحنه‌های مربوط به جراحی بود كه با مساعدت دوستان در بیمارستان لاله قرار شد چند صحنه را در حین عمل برداشت كنیم و سكانس‌هایی كه آقای داوودی تشخیص دادند مورد نیاز است، مجدد با بازی بازیگران و حضور پزشكان در اتاق عمل و نیز راهنمایی شخصیت‌ها در جهت درست ادا كردن كلمات تخصصی اتاق عمل و استفاده صحیح از ابزارآلات جراحی برداشت شود».ابوالحسن داوودی در تكمیل صحبت‌های منصوری چنین می‌گوید: «عموما جریان عادی اتاق‌های عمل را نمی‌توان بوضوح در آثار تلویزیونی به نمایش درآورد. ازجمله شوخی‌ها و دیالوگ‌هایشان. در بیشتر این آثار ما یك نمای كلوزآپ از پرستاران داریم كه ادوات پزشكی را به دست جراح می‌دهند یا عرق از پیشانی او خشك می‌كنند. من در زمین انسان‌ها این كلیشه را شكستم و تلاش كردم تا آنجا كه امكان دارد جریانات واقعی حین جراحی و نیز تفاوت‌ عمل‌های تخصصی را نسبت به یكدیگر به نمایش بگذارم. مثلا در سكانسی كه خانم طهماسبی حین جراحی، پلاتینی را در ستون فقرات بیمار جای می‌دهد، كاری شبیه مكانیكی انجام می‌گیرد، البته با لوازمی از جنس اتاق عمل و اینها واقعیت‌هایی از این حرفه است كه با آنچه مخاطب نسبت به كلیشه و رسوم جراحی در فیلم‌ها دیده، بسیار متفاوت‌تر و جذاب‌تر است».خلق لحظات دراماتیك با 3 شخصیتزمین انسان‌ها پیش از آن كه به صورت خاص به مقوله پزشكی بپردازد، بیانگر نوع ارتباطی است كه پزشكان و رزیدنت‌های سال آخر در محیط حرفه‌ای و خانوادگی خود بروز می‌دهند. در این میان ابوالحسن داوودی در كنار بازیگران شناخته شده از حضور افرادی بهره برده است كه خود نیز همانند نقششان در این مجموعه تازه‌نفس هستند و كنار راهنمایی‌های وی، تجربه تازه‌ای را در تلویزیون آغاز كرده‌اند، ولی به خوبی هم به چشم آمده‌اند. افرادی چون مریم عبدالملكی و علیرضا حسینی كه می‌توان گفت بازی موفقی از خود به نمایش گذاشتند. علیرضا حسینی كه بازیگری را از 21 سالگی آغاز كرده اولین تجربه‌اش را در «تقاطع» ابوالحسن داوودی بر پرده سینما پشت سر گذاشته و بعد از آن با فیلم «20» (عبدالرضا كاهانی)‌ بیشتر شناخته شد. او حضورش را در دنیای بازیگری مدیون افرادی چون بهرام رادان و ابوالحسن داوودی می‌داند و به حضور در كنار پیشكسوتانی چون پرویز پرستویی و علیرضا خمسه افتخار می‌كند. حسینی كه در زمین انسان‌ها نقش دكتر فرهاد شریف را بازی می‌كند در این خصوص می‌گوید: «این شخصیت در خانواده‌ای بزرگ شده كه دغدغه اصلی آنها رسیدن به مدارج عالی تحصیلی بوده و همین مساله باعث شده فرهاد به صورت ناخودآگاه با خواهر و برادرش كه خارج از كشور تحصیل كرده‌اند وارد رقابت شود. همین باعث می‌شود در آینده شغلی این فرد نیز چنین رفتاری نمود داشته باشد. همان طور كه در فیلم هم می‌بینید فرهاد شریف دستیار دكتر شایگان است و در فراز و نشیب‌هایی كه در این راه برایش به وجود می‌آید شیطنت‌های خاصی را بروز می‌دهد».حسینی این ویژگی را به شرایط فیلمنامه و كل اثر نسبت می‌دهد و می‌گوید: «حضور طنازانه را در آثار مختلف تنها در موقعیت‌های موجود در فیلمنامه ترجیح می‌دهم نه در صورتی كه دیالوگ‌ها به صورت طنز نوشته شده باشند و مخاطب مجبور به خندیدن شود، چون به نظرم طنز در موقعیت، شیرین‌تر و به‌یادماندنی‌تر خواهد بود».او به وجه چندگانه این شخصیت اشاره می‌كند و می‌گوید: «شما تا انتهای این سریال می‌بینید كه فرهاد شریف 3 شخصیت متفاوت را به نمایش می‌گذارد و این اتفاق خوشایندی است كه درباره این نقش می‌افتد و فكر می‌كنم در این خصوص توانسته نسبت به دیگر كاراكترها متفاوت باشد».علیرضا حسینی به عنوان كسی كه نخستین تجربه سینمایی و تلویزیونی‌اش را با ابوالحسن داوودی پشت‌سر گذاشته است درخصوص این همكاری می‌گوید: «آقای داوودی استاد بنده هستند و فكر می‌كنم خواسته هر بازیگری باشد كه در كنار ایشان كار كند. ایشان از جمله كارگردان‌هایی هستند كه سر صحنه فیلمبرداری كار بازیگرانش را رتوش می‌كند و تذكراتی می‌‌دهد كه در نهایت به نفع بازیگر و كل مجموعه است و فكر می‌كنم كسی كه جامعه‌شناسی خوانده باشد و در آثارش اقشار مختلفی از جوان، پیر و... حضور داشته باشند از روی شانس دست به انتخاب نمی‌زند و به همین دلیل است كه ساخته‌های او مورد توجه مخاطبان قرار می‌گیرد.»او در پایان می‌گوید: «آثاری كه آقای داوودی در سینما خلق كرده‌اند همواره ژانرهایی بكر و موجز بوده‌‌اند، همچون فیلم تقاطع. این مساله در زمین انسان‌ها نیز به چشم می‌خورد، گرچه در قسمت‌‌های ابتدایی نمود كمتری داشته، اما نمایان كردن وجوه آموزشی شغل پزشكی در قالبی خاص در قسمت‌های آینده بخوبی نشان داده می‌شود.»هزینه‌های فرهنگی صرف تبلیغات می‌شوددر سیستم نمایشی سیما همواره بودجه‌های كلانی صرف آثار متعدد تاریخی، اجتماعی و... می‌شود. صرف‌نظر از هزینه‌های رایج سریال‌های «الف» صدا و سیما آثار آموزشی یا مجموعه‌‌های تخصصی كه باید در یك روند مشاركتی جای گیرند، عموما با بی‌مهری روبه‌رو می‌شوند. این مشكلی است كه بر سر راه زمین انسان‌ها نیز قرار گرفته است. كارگردان این مجموعه معتقد است: «بیشترین گلایه من از سیستم اداری است كه در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی وجود دارد. متاسفانه در بسیاری از موارد شاهدیم كه هزینه‌های بسیار كلانی صرف تبلیغات یا رپرتاژ آگهی می‌شود، در حالی كه هزینه‌‌های فرهنگی اندكی در این خصوص انجام می‌گیرد و فكر می‌كنم برای ساخت چنین آثاری نیازمند یك وحدت همگانی هستیم تا راحت‌تر و با انرژی بیشتری به ساخت بپردازیم.»ابوالحسن داوودی در ادامه به نوع خاصی از شخصیت‌پردازی این اثر اشاره می‌كند و می‌گوید: «به طور كامل از پرداخت شخصیت‌های این مجموعه راضی نیستم، چرا كه به دلیل كمبودهایی كه یكی از آنها كمبود وقت و بودجه است كمتر توانستیم به این مهم بپردازیم. با وجود این تلاش كرده‌ام وجوه انسانی و شخصی این پزشكان را بیشتر نشان دهم. تصور جامعه این است كه پزشكان از مرتبه بالاتری از همه انسان‌ها قرار دارند، در صورتی كه زمین انسان‌ها جدا از تیپ ظاهری این افراد، به باطن آنها رجوع می‌كند و از زندگی واقعی، ارتباطات‌شان و حتی حماقت‌ها و بلاغت‌هایشان می‌گوید و در جایی دیگر تصویری از افرادی ترسیم می‌كند كه در زندگی صرفا به دنبال آموزش و تحصیل هستند و در زندگی شخصی‌شان می‌بینیم كه دچار مشكل شده‌اند و از تجربیات ارزشمندی بازمانده‌اند و در نهایت معتقدم مجموعه‌های اینچنینی با این تنوع شخصیت‌پردازی و نبود قصه‌‌ای مركزی و تركیبی از برخی داستان‌های موازی باید در 50 تا 60 قسمت ساخته شود چون با 26 قسمت نمی‌توان فرصت یافتن جنبه‌های مختلف آدم‌های داستان را به بیننده داد.»لزوم حضور مشاور در تمام مراحل كار زمین انسان‌ها از لحاظ نوشتاری نیز تا حدی موفق بوده است.افروز فروزند كه نگارش فیلمنامه این اثر را به عهده دارد، می‌گوید: «در تحقیقات اولیه، آقای سلیمی كنار تهیه‌كننده زحمات بسیاری كشیدند تا در یك تحقیق میدانی اصول زبانی رایج میان پزشكان رعایت شود. در این راه نیز چند مشاور پزشكی داشتیم، ضمن این كه از دیده‌ها و ایده‌های خود استفاده كردیم.»او ادامه می‌دهد: «در جمع‌بندی نهایی بنده، آقای داوودی و آقای مصطفوی به یك نتیجه واحد رسیدیم و آنچه را كه مخاطب به عنوان خروجی كار مشاهده می‌كند، مساله‌ای است كه تنها بر اثر یك فیلمنامه خوب پدید نیامده و در مباحث اجرایی به فیلمبردار، كارگردان،‌ بازیگران و... برمی‌گردد.»فروزند در ادامه به حضور مشاور اشاره می‌كند و می‌گوید: «در آثار اینچنینی نیازمند فردی به‌عنوان مشاور هستیم كه در تمام مراحل كار كنار تیم تولید حضور داشته باشد و خطاها را بپوشاند، بنابراین برای سریال‌های تخصصی حضور یك فرد متخصص كنار تیم تولید بسیار بااهمیت است.»موفقیت فرشته در سال آخرمریم عبدالملكی از جمله بازیگرانی است كه با وجود تجربه‌ای كه در 8‌ یا 9 اثر 90 دقیقه‌ای در سیما داشته است،‌ مخاطبان كمتر چهره و بازی‌اش را در اثری شاخص به یاد دارند. او كه در سریال زمین انسان‌ها نقش دكتر فرشته كریمی را ایفا می‌كند در خصوص این همكاری با یك كارگردان سینمایی (داوودی)‌ می‌گوید: «در این پروژه با كمك ایشان نكات منفی كار، رفته‌رفته و با گذشت زمان كمرنگ می‌شد و تنها خاطرات خوش در یادها می‌ماند. در كنار این كارگردان بسیار راحت بودم و توانستم مقابل دوربین با وجود مشكلاتی كه ناشی از طولانی شدن كار و تعدد بازیگران بود به ایفای نقش بپردازم.»فرشته كریمی جزو 5 رزیدنتی است كه در بیمارستان تخصصی فعالیت می‌كند و در این صورت به عنوان یكی از بازیگران اصلی محسوب می‌شود. عبدالملكی در این خصوص می‌گوید: «فرشته جزو یكی از افرادی است كه با همه مشكلات می‌تواند در میان دیگر همكارانش كه 4 نفر از رزیدنت‌های سال آخر تخصص هستند باقی‌بماند. پس از مدتی نیز به دلیل تغییراتی كه در نوع زندگی‌اش پدید می‌آید، مجبور می‌شود همانند زنانی كه میان كار خانه و شغل اصلی‌شان یكی را ترجیح می‌دهند و برای اغلب مخاطبان این مجموعه ملموس است از برخی خواسته‌هایش بگذرد.در خاتمه ایفاگر كاراكتر دكتر كریمی درخصوص نقش‌آفرینی‌اش به عنوان یك بیمار هپاتیتی می‌گوید: «در این رابطه هنوز نظرات كارشناسی آقای داوودی و همكارانشان را نشنیده‌ام، اما با وجود این فكر می‌كنم در بازی حسی به جای فردی كه احتمال دارد بیمار باشد، موفق بوده‌ام.»

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 390]