شهميرزاد بهشت كوير سمنان

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: شهميرزاد بهشت كوير سمنان
شهميرزاد در منطقه اي كوهستاني، در 25 كيلومتري شمال سمنان و در دامنه كوه هاي البرز شمالي واقع شده و داراي طول و عرض جغرافيايي 52 درجه و 21 دقيقه شرقي و 35 درجه و 46 دقيقه شمالي است و ارتفاع آن از سطح دريا 2050 متر مي باشد.
بلندترين قله شهميرزاد با ارتفاع 3965 متر نيزوا نام دارد كه در منطقه دهستان چاشم قرار گرفته است. ميانگين دما ساليانه 8/3 درجه سانتيگراد مي باشد كه بين 16 درجه زير صفر سردترين و 34 درجه بالا ي صفر گرمترين ماه سال متغير است. شهميرزاد در مجموع بهار و تابستاني معتدل دارد و سرماي آن از اواخر آبان آغاز و تا پايان فروردين ادامه مي يابد.
در توصيف ويژگي هاي آب و هوايي شهميرزاد بايد گفت اختلا ف ارتفاع سمنان و شهميرزاد از سطح دريا حدود هزار متر است كه اين امر از عجايب طبيعت استان سمنان است كه در فاصله 25 كيلومتري تا اين اندازه اختلا ف دما وجود دارد لذا بي جهت نيست كه شهميرزاد را بهشت كوير ناميده اند.
از نظر زمين شناسي، منطقه شهميرزاد مربوط به دوران سوم و داراي سنگ هاي رسوبي و آهكي است و معادن كلسيت، گالن (سولفور سرب)، سولفات باريت، كمي كربنات سرب، دولوميت و كوارتزيت، سنگ گرانيت و سيليس (شيشه) در آن يافت مي شود.
شهميرزاد داراي چندين قله و تپه، سه قلعه تاريخي شيرقلعه، قلعه شيخي و دژ وهل، 16 چشمه، 15 نهر و حدود همين تعداد قنات، بيش از 10 استخر و... است.
محصولا ت زراعي آن شامل گندم، جو، يونجه، شبدر، سيب زميني، چغندر، حبوبات، سبزيجات و صيفي است اما محصولا ت باغي و سردرختي آن از اهميت و اعتبار بيشتري برخوردار است.
مهمترين محصولا ت باغي و سردرختي شهميرزاد گردو و آلوست ضمن اين كه سيب، گلا بي، آلبالو، به، بادام، آلوچه، گوجه سبز، قطره طلا و برغاني، غوره انگور، سنجد، زردآلو، بيدمشك نيز از محصولا ت ديگر اين سرزمين است. گردو مهمترين محصول منحصر به فردي است كه جنبه صادراتي دارد و مهمترين منبع درآمد شهيمرزاد به شمار مي رود. درختان گردو در اين شهر كه در گذشته به ميخ طلا شهرت داشتند همانند درخت نخل داراي شناسنامه و سند مالكيت جداگانه اي هستند و مهريه بسياري از زنان نيز بوده است.
شهميرزاد از مناطق مختلفي تشكيل شده است از جمله مناطق چاربيدان، اسيوسر، پل تك، شيخي، مازرون كوچه، شيخ چشمه سر، كاهش، ارشك، بيدان، مرغك، مصلا ، مرو، گنون لا ودار، پل پي، محرم دشت، چهاركوچه، دروازه، حمام دشت، چشمه سر، اسال سريا استخر چمن، بن بون يا چاشميج محله، اسالي، كلا ته و ملك طيبي، پشته، ويون در، وره دار، لهر، لزر، بلبل دره، لوچال، گل باغ، كشت و صنعت، همچنين ده صوفيان، پرور، كليم، كاورد، فينسك، تلا جيم، ملا ده، شلي، هيكو، رودبارك، فولا دمحله، چاشم و خطيركوه از روستاهاي اطراف آن است.
جميعت ثابت شهميرزاد حدود هشت هزار نفر است كه در تابستان به جهت هجوم مسافران و گردشگران به بيش از 40 هزار نفر افزايش مي يابد و در كل شهميرزاد منطقه اي مهاجرپذير محسوب مي گردد.
شغل مردم شهميرزاد باغداري، كشاورزي و رنبورداري، دامداري، خدمات تجاري و دولتي است.
راه هاي ارتباطي اين شهر عبارتند از راه 25 كيلومتري شهميرزاد به سمنان (مركز استان)، راه 6 كيلومتري شهميرزاد به مهديشهر(مركز بخش)، راه 170 كيلومتري به ساري و 55 كيلومتري به دوآب در استان مازندران كه نزديكترين راه شهميرزاد به استان مازندران به شمار مي رود. يكي از شاخصه هاي شهميرزاد كشت و صنعت اين شهر و بزرگترين باغ گردوي جهان است.
شركت كشت و صنعت شهميرزاد در سال 1367 به همت جمعي از اهالي اين شهر تاسيس شد و به عنوان شركت سهامي خاص به ثبت رسيد. اين باغ بزرگ گردو كه داراي 700 هكتار وسعت است اكنون بيش از 7 هزار نفر سهامدار دارد.
شهميرزاد كه از دوره قاجار به اين نام موسوم گرديد در گذشته جز حكومت طبرستان بود كه از اواخر عهد هخامنشي در منطقه آمل تا شمال سمنان حكومت مي كردند. بنا به روايت تاريخ طبرستان ابن اسفنديار و تاريخ قومس عبدالرفيع حقيقت و نزهه القلوب حمدالله مستوفي و مازندران و استرآباد رابينو و معجم البلدان ياقوت حموي و كتاب علويان و طبرستان دكتر ابوالفتح حكيميان، نام قديم شهميرزاد، شهمار، سهار، شهار و شامار ذكر گرديده است و استناد آنها به مركزي بود كه آبادترين شهر حكومت طبرستان به شمار مي رفت و آن شهر حكومت آباد شهمار ناميده مي شد كه داراي مسجد جامع منحصر به فردي بود و هم اينك نيز داير مي باشد.
همچنين اسپهبدان كه در دژ معروف فريم (دودانگه ساري) سكونت داشتند، شهميرزاد را شهمار فريم مي ناميدند. برخي نيز با استناد به سفرنامه ابن بطوطه گفته اند كه شهميرزاد چهاركوه ناميده مي شد و بعضي نيز از قول مرحوم دكتر صفا نقل كرده اند كه شهميرزاد در گذشته كهر نام داشت.
بنابر اين روايات چنين استنباط مي شود كه شهميرزاد داراي قدمت سه هزار ساله است كه حتي قبل از مهاجرت آريايي ها به ايران منطقه اي آباد بوده و وجود جشمه سارهايي به نام ارشك و اشكش كه از نام هاي دوران اشكاني است، قدمت شهميرزاد و آبادي آن از دوران اشكانيان وحتي قبل از آن تاييد مي شود.
در لغت نامه دهخدا، شهميرزاد برگرفته از شمرزاد به معني سرزمين داراي حوضچه و آبگير فراوان ذكر شده و نيز برخي آن را متناسب با شميران يعني منطقه سردسير مي دانند. سمناني ها شهميرزاد را شومرزه، سنگسري ها آن را شامرزا و خود شهميرزادي ها آن را شامرزا مي نامند.
از ويژگي هاي فرهنگي شهميرزاد بايد اذعان كرد كه مردم اين منطقه از نظر فرهنگي به جهت ارتباط زياد با مردم مازندران در طول قرون مختلف، اشتراكات فراواني دارند و مردمي فعال، خونگرم، مهمان نواز، سخاوتمند، با استعداد و باوقار هستند و به محدوديت قانع نمي شوند و به همين جهت براي پيشرفت به شهرهاي مازندران و تهران حتي به خارج از كشور عزيمت كرده اند و در زمينه هاي علمي پيشرفت هاي شاياني داشته اند به طوري كه در مقايسه به جمعيت بيشترين فارغ التحصيل را در كشور دارند.
چنانچه امكانات كافي در اختيار شهميرزادي ها قرار گيرد و مراكز علمي و فرهنگي در اين منطقه خوشآب و هوا داير گردد، نه تنها شهميرزادي ها استعداد شايان خود را نشان خواهند داد و ترقي خواهند كرد بلكه مردم ساير استان ها نيز مي توانند از امكانات اين مركز بهره مند شوند.
آبادي اوليه شهميرزاد در منطقه حدود محرم دشت و دروازه مي باشد كه پيش كشف (پيش كفش) ناميده مي شود و گاه نيز آن را پيش نسا مي نامند مناطق ديگر شهميرزاد نظير رودبار كه در واقع از مسير رودخانه آغاز مي شود بعدا به آبادي شهميرزاد افزوده شد. هرچند كه امروزه منطقه رودبار از حدود ميدان به حساب ميآيد بيشتر مردم شهميرزاد مهاجر مي باشند كه به دليل خوشآب وهوايي و موقعيت ممتازش مورد توجه مهاجران قرار گرفت.
مبدا اوليه مهاجران مناطقي نظير: خراسان، دامغان، گرمسار، چهارمحال بختياري، سرخه، گيلا ن، رودبار و الموت، مازندران، مناطقي از عراق و سوريه و غيره بوده است كه پس از استقرار هر طايفه مهاجر در يكي از بلوك چهارگانه اصلي مالم معلم بنيانگذار شهميرزاد مي باشد و بقيه بلوك و طوايف بعد از آن تشكيل شده است.
نام برخي از طوايف فرعي شهميرزاد نيز عبارت است از:
ملكون، علا ييون، كيانيون، ور (زماني ها)، هفت لنگ بختياري، دادين، طبسي و از همه مهم تر طايفه آخوند باباجان مي باشند كه به قولي از زمان اقامت امام رضا (ع) در خراسان وارد شهميرزاد شده است و مرحوم آخوند باباجان در آبادي شهميرزاد نقش به سزايي داشته است و مرحوم شيخ علي اكبر كبير نيز در آبادي منطقه رودبار بسيار فعال بوده است و ساختن پل توك (شترپل) بر روي رودخانه به همت مرحوم حاج حبيب اله بوده است.

قلعه هاي شهميرزاد

1- شير قلعه مربوط به حكومت طبرستان مي باشد كه در دوره اشكاني در مناطقي از ايران حكومت داشتند و اين قلعه را جهت حفاظت راه انشعابي از بزرگراه ابريشم، احداث كرده بودند و در قرن پنجم و ششم، اسماعيلي مذهبان كه مركز آنان قلعه الموت قزوين بود، از اين قلعه استفاده نموده اند و به روايتي تونلي زيرزميني از قلعه به چشمه قلعه ساخته بودند تا از آب چشمه استفاده نمايند و از گزند دشمنان در امان بمانند.
2- قلعه شيخي كه فقط سنگ چين هاي بسيار محدودي از آن باقي مانده است و به قول پرفسور كلايس به وسيله طرفداران حسن صباح ساخته شد و در قرن ده و يازده حاكمان كومس (كومش) در زمان صفويه از اين قلعه براي جلوگيري از هجوم تركمانان، استفاده كردند.
3- دژوهل قلعه اي سنگي است كه مربوط به دوران قبل از اسلا م است و اكنون آثاري جزيي از آن باقي مانده است.
چهارشنبه 13 شهريور 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 289]