محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1844735628
سیر تاریخى عزادارى امام حسین علیه السلام
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سیر تاریخى عزادارى امام حسین علیه السلام
عزاداری در زمان بنی عباس و مغول عزاداری در دوران اخیر نقش عزادارىحماسه کربلا، بزرگترین و دلخراش ترین واقعه تاریخ است که پس از 1400 سال هنوز هم زنده مانده و پس از چهارده قرن به یاد آن واقعه اشکها ریخته می شود و ناله و فریاد به پا است. در این مقاله قصد داریم که سیر تاریخی عزاداری شهدای کربلا را مورد بررسی قرار دهیم.مراسم عزادارى امام حسین(ع) نخستین بار در روز یازدهم محرم سال 61 هجرى در كنار اجساد مطهر شهیدان توسط اهل بیت علیه السلام برگزار گردید.پس از آن هنگام ورود کاروان اسیران به كوفه، امام زینالعابدین و حضرت زینب و ام كلثوم علیهم السلام براى مردم كوفه كه براى تماشا آمده بودند، سخنرانى كردند. در پى این سخنرانیها صداى ضجه و گریه از خانهها و مردم كوفه بلند شد. که به نوعی عزاداری برای شهدا و افشاگری امویان بود.پس از ورود کاروان اسراء به شام و خطابه خوانی امام سجاد(ع) در شام، یزید به اهل بیت امام حسین اجازه داد كه عزادارى كنند و اهل بیت به مدت سه روز به طور رسمى در شام عزادارى كردند.(1)در پى آن خطابه و این عزاداریها، انقلاب بزرگ فكرى در شام پدید آمد و اكثر قریب به اتفاق مردم نسبت به دستگاه حاكمه بدبین شدند.عزاداری بعدی در مدینه برپا شد. پس از ورود اهل بیت به مدینه عزاى عمومى بر پا گردید و تمامى مردم مدینه ناله و ضجه كردند. پس از آن حلقههاى عزادارى توسط اشخاص و افراد سرشناس بر پا شد. از جمله كسانى كه درمدینه مجلسعزادارى بر پا كرد، حضرت زینب سلام الله علیها بود. این عزادارى مدینه را در آستانه انفجار و حركت عمومى قرار داد و عمر بن سعد جریان را به یزید گزارش داد و اعلام کرد که " تحقیقا وجود زینب کبری(س) در مدینه اندیشهها را تحریك مىكند، زیرا او سخنور و دانا و باهوش است. خود و كسانى كه با او همراهى مىكنند، در نظر دارند براى خونخواهى حسین قیام كنند." (2)تا این كه حضرت زینب به شام یا مصر تبعید و رحلت فرمود.پس از شهادت امام حسین(ع) ائمه خود اقامه عزادارى مىكردند و شیعیان را به اقامه عزا و گریه و عزادارى تشویق می نمودند.عزادارى، نخست در ایام محرم و ایام زیارتى امام حسین(ع) در كربلا و جاهاى دیگر برگزار مىشد چون پانزدهم شعبان، روزعرفه، شب عید فطر و اول ماه رجب و غیره. (3)اما از آغاز قرن سوم عزادارى وضعیت دیگرى یافت كه در تحقیق حاضر به تبیین آن مىپردازیم.در قرن سوم و چهارم و پنجم و همزمان با تشكیل دولتهاى آلبویه در عراق و حمدانیون در سوریه و فاطمیون در مصر مذهب شیعه گسترش یافت و مراسم عزادارى توسعه یافت و در بسیارى از شهرها روز عاشورا عزا و تعطیل عمومى اعلام گردید.در محرم سال 252 - معزالدوله دیلمى دستور داد كه مغازهها بسته و تعطیل عمومى اعلام گردد و مردم عزادارى كنند و مردم با حالت عزا و ماتم در خیابانها حركت كردند.(4)اینگونه بود که عزاى عمومى در میان شیعیان به صورت یك سنت در آمد. در این دوره، اشعار در قالب قصیده سروده مىشد. ستمهاى بنىامیه و بنىعباس در آن ذكر و مقام و منزلت اهل بیت علیه السلام بیان مىگردید. مردم در عزادارى ها وشعراء در قصیدهها بیشترین توجه را به ولایت اهل بیت علیه السلام داشتند. و كتب مقتل در این زمان تالیف گردید.در این دوره درگیرى شدید بین شیعه و اهل سنت وجود داشت و حكومتهایى كه پیرو بنىامیه و بنىعباس بودند، اهل سنت را بر كشتار شیعیان تحریك و از برگزارى مراسم عزادارى منع مىكردند.
در سال407 هجرى در آفریقا و در ماه محرم " معزبن بادیس" لشكریان خود را به قتل شیعیان دستور داد و اهل سنت را نیز در این امر آزاد گذاشت. جمع كثیرى را در آفریقا كشتند و در آتش سوزاندند خانههاى آنها را خراب كردند. جمعى به قصر منصور پناه بردند اما در محاصره قرار گرفتند و هر كسى از قصر خارج شد، كشته شد و جمعى به مسجد جامع پناه بردند در آنجا نیز همگان را از بین بردند. (5)دراین دوره مراسم عزادارى براى ائمه به طور كامل رواج یافت.مشخصات روضه خوانی در این دوره از این قرار بود: 1 - عزادارى در ایام عاشورا و موسم زیارت 2 - تكیه بر اهل بیت علیهم السلام به عنوان عترت پیامبر و غصب خلافت توسط بنىامیه. 3 - رشد ذوق شعرى در زمینه مدح و مراثى امام حسین و اهل بیت(ع) . 4 - ذكر مصیبت اهل بیت(ع). 5 - بیان ستمهاى بنىامیه. 6 - مراسم عزادارى به عنوان اعتراض به بنىامیه و بنىعباس و ایادى آنها.به دلایل فوق حکومتهای وقت از برگزارى مراسم عزاداری شدیدا جلوگیرى مىكردند. عزاداری در زمان بنی عباس و مغولپس از انقراض سلسله بنىعباس در بغداد و سلطه مغولها بر بخش عظیمى از كشورهاى اسلامى شكل و محتواى روضه به تدریج تغییر یافت. این تغییر شاید بدان جهت بود كه سلاطین بنىعباس خود را خلیفه پیامبر مىدانستند و مدعى حكومت بر مسلمین از جانب اسلام بودند و اطاعت خود را بر مردم واجب شرعى مىدانستند. مذاهب اهل سنت را، مذهب رسمى و قانونى و شرعى دانسته و از آنها به طور كامل حمایت مىكردند. پیروى از مذهب شیعه ممنوع و در ادارات دولتى و مراجع قضایى رسمى نبود.در مقابل این اندیشه، اندیشه تشیع بود كه حكومت را حق اختصاصى و الهى ائمه مىدانستند شرایط و اندیشههاى بسیار والا براى حاكم اسلامى قایل بودند. براساس این دو اندیشه به طور طبیعى درگیرى بین تشیع و حكومت پدید آمد. در مراسم عزادارى این اختلاف نظر و جهتگیرى سیاسى مطرح مىشد و قطعا حكومتها از برگزارى مراسم وحشت داشتند. از این رو مراسم روضه از سیاست جدا نبود.پس از سلطه مغول و وحشت بسیار عجیبى كه ایجاد كرده بود و حاكمان آنها مدعى حكومت بودند، نه مدعى خلافت، مراسم عزادارى از حالت اعتراض سیاسى خارج و به مراسم خاص مذهبى اختصاص یافت و عزادارى به منظور كسب ارزش اخروى و دوستى با اهل بیت(ع) برگزار گردید.در این دوره تحریفات زیادى در وقایع عاشورا واقع شد و براى بیشتر گریاندن و گریه كردن داستانهاى مهیج و زبان حال نقل مىشد و براى این كه حكومتها مانع نشوند، به مساله سیاست و حكومت پرداخته نمىشد.مشخصات عزاداری در این دوره ازاین قرار می باشد: 1 - تعمیم و گسترش مراسم عزادارى از ایام محرم و زیارتى به ایام دیگر. 2 - برگزارى روضه بیشتر براى كسب ثواب و شفاعت ائمه معصومین(ع). 3 - بیان ستمها و جنایات بنىامیه و بنىعباس. 4 - ذكر فضایل اهل بیت(ع). 5 - زهد گرایى و دخالت نكردن در امور حكومت و دورى از دنیا و پرداختن به امور آخرت. 6 - گسترش حسینیه ها براى برگزارى مراسم عزا.دراین دوره هر كسى ذوق و قریحه شعرى داشت، اشعارى در مرثیه امام حسین(ع) سرود. كه بسیارى از آن اشعار، سینه به سینه و یا در دفترهاى خطى تداوم یافت. برخى از اشعارى كه در روستاها خوانده مىشود و یا مردم عشایر در مراسم عزا مىخوانند از این قبیل اشعار است. گاهى این اشعار را كسانى سرودهاند كه آگاهى از تاریخ نداشته و به منظور خدمت به امام و اظهار علاقه به اهل بیت سرودهاند.در این دوره همت بر آن گماشته شد كه فضایل اهل بیت بیان و مردم با آنها آشنا گردند. كه این آشنایى نقش بسیار مهمى در جهت تداوم خط اهل بیت و تشیع ایفاء كرده است. که این كار بسیار عظیم و بزرگ در پیشگاه خداوند اجر بسیار بزرگ دارد. زیرا ذكر فضایل اهل بیت و آشنا ساختن مردم با مقام معنوى آنها به منزله تداوم خط رهبرى و دعوت جامعه به عزت و حفظ ارزشهاى والاى اسلام براى نسلهاى آینده است.در این دوره عزادارى به شكل رایج فعلى رواج یافت. كه برخى آغاز آن را به شكل زدن بر سر و سینه به دوران آل بویه برگرداندهاند. (6)
عزاداری در دوران اخیردر دورانهاى اخیرعزادارى از نظر كمیت و كیفیت رشد کرده ، در سالگرد رحلت پیامبر(ص) و امامان معصوم و حضرت زهرا علیهم السلام و.... مراسم عزادارى بر پا مىشود. برخى از مشخصات مراسم عزادارى دوران جدید به قرار ذیل است.1 - دقت تاریخىافرادى كه از فضل و سواد برخوردار هستند، سعى مىكنند وقایع عاشورا و مرثیه دیگر امامان را بر اساس مستند تاریخى بیان نموده و از استنتاجات به دور از عقل و عرف در مقام ائمه شدیدا پرهیز مىكنند.2 - تاریخ تحلیلىخطیبان و نویسندگان، تاریخ عاشورا را به صورت تجزیه و تحلیل شده بیان مىكنند. قضایا را ریشه یابى و عوامل پیدایش و آثار اجتماعى آن را بیان مىنمایند.3 - اهداف امام حسین(ع)در عزاداری ها حركت امام حسین(ع) و سیرى كه آن حضرت داشت و عللى كه براى قیام خود ذكر كرده بررسى مىشود. آن حضرت با چه انگیزهاى قیام و براى تحقق چه هدفى حركت كرد؟ آیا هدفش كشته شدن بود؟ هدف گریه شیعیان و نجات آنها بود؟ به منظور رسیدن به حكومت قیام كرد؟ مجبور شد و نمىتوانست به جاى دیگرى برود؟ و ... هر كسى به شكلى ارزیابى و نتیجهگیرى كرده است و هر كسى براى اثبات مدعاى خود شواهد تاریخى و دلایلى از كلام پیامبر(ص) و خود امام حسین(ع) ذكر كرده است. هر چند برخى به خطا رفتهاند. اما اقدام به چنین كارى و تجزیه و تحلیل اهداف آن پیشواى بزرگ الهى، كارى بسیار ارزشمند است.
4 - توام شدن روضه با سیاستبرگزارى مراسم روضه از سیاست جدا نبوده و نیست. و این مجالس محل بسیار مناسبى براى رشد آگاهى سیاسى و موضع گیرى در برابر حكومتهاى ستمگر بوده و هست. بسیارى از تصمیم گیریهاى سیاسى در همین مجالس اتخاذ شده است. مطالعه تاریخ سیاسى ایران از دوران مشروطه و مقدمات آن این حقیقت را روشن مىسازد و این مجال عامل اساسى حركتهاى مردمى بوده است؛ زیرا اهداف امام حسین(ع) بررسى و بیان مىشد. پایبندى اهل عزا به اهداف حسین(ع) امرى بسیار روشن است. اطاعت امام حسین(ع) به عنوان امام واجب الاطاعة در همه زمانها نیز واضح است. پس از این سه مقدمه هر شیعهاى خود را ملزم به قیام بر ضد حكومت ستمگر دانسته است.5 - تشكیل هیاتهاهیات در زمان ما عبارت است از یك دسته و گروه منظم و متشكل و با برنامه خاصى كه در ایام عزادارى به عزادارى مىپردازد.هیاتها به دو دسته تقسیم مىشوند:1 - یك دسته از هیاتها فقط در ایام محرم و صفر و دیگر ایام عزادارى عمومى تشكیل مىشود. افراد آن در ایام خاصى دور هم جمع شده به عزادارى مىپردازند.2- هیاتهایى است كه در طول ایام سال فعالیت مىكنند. بر حسب توافقى كه كردهاند در شبهاى جمعه یا صبح جمعه یا شب چهارشنبه و ... گرد هم جمع مىشوند. اینها نیز به دو دسته تقسیم مىشود. نقش عزادارىقیام امام حسین(ع) و شهادت او تلاشهاى برادر و پدر و جدش را در گذشته بارور و زمینه تلاش براى آیندگان فراهم ساخت.در آن مقطع كه معاویه تلاش بسیار گسترده و همه جانبه كرده بود تا نام عترت پیامبر را از خاطرهها محو كند و اكثر افراد با حقیقت عترت بیگانه شده بودند و آنان كه حسین(ع) را مىشناختند، نیز امام را به عنوان امام و پیشواى لازم الاطاعة نمىشناختند؛ زیرا مفهوم عترت در نزد آنها به معنى خاندان پیامبر بود و بر این اعتقاد بودند؛ افرادى كه منتسب به پیامبرند باید احترام گردند و آنها را باید دوست داشت. دوستى با عترت مطرح بود نه اطاعت عترت. این معنى قابل تحریف و جلوگیرى از آن قابل توجیه بود.اما امام حسین با قیام خود، عترت را به عنوان رهبر و واجب الاطاعة مطرح كرد و اقدامى نمود كه هرگز قابل انكار و یا توجیه و تحریف نباشد. مردم را با مفهوم عترت آشنا ساخت و در پى آن قیام، حركت عظیم فكرى در جامعه پدید آمد. از آنجا كه اسلام بدون رهبرى صحیح و قرآن بدون تفسیر از ناحیه وى قابل تحقق و عمل نیست، امام اندیشه تحقق قرآن با رهبرى معصوم را مطرح ساخت. قیام او زمینه و انگیزه این آشنایى را فراهم ساخت.سنت عزادارى عاشورا زمینه پاسدارى از اندیشه شیعه را در آینده فراهم ساخت به طورى كه نوحه خوانى و عزادارى را هیچ كسى نمىتواند منع كند و در سایه و پوشش عزادارى مىتوان مفهوم عترت و اهداف امام حسین علیه السلام را تشریع كرد.سنت عزادارى حسینى مورد تایید «امامان نور» بوده و بارها دوستان و شیعیان را با گفتار و عمل به اقامه مجالس فرا خواندهاند.در پایان این مقاله سخنى از امام هشتم در همین زمینه می آوریم که:"الامام على بن موسى علیه السلام: یا ابن شبیب ان سرك ان یكون لك من الثواب مثل ما لمن استشهد مع الحسین فقل متنى ما ذكرته: یا لیتنى كنت معهم فافوز فوزا عظیم." (7)اى پسر شبیب، اگر دوست دارى پاداش شهیدان همراه حسین(ع) را به دست آورى، هرگاه او را یاد كردى بگو: اى كاش با شما بودم و به موفقیت بزرگى دست مىیافتم. پىنوشت ها:1- تاریخ طبرى، ج4، ص353.2- ثورة الحسین فى الوجدان الشعبى، ص265.3- همان.4- كامل، ج8، ص549.5- همان، ج9، ص294.6- الثورة الحسین فى الوجدان الشعبى، ص277.7- بحار، ج44، ص286.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 507]
-
گوناگون
پربازدیدترینها