تحصيل +كارآموزي امنيت شغلي فارغ التحصيلان آسيب شناسي

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: تحصيل +كارآموزي امنيت شغلي فارغ التحصيلان آسيب شناسي
ايرج نظافتي
در ساليان اخير نظام آموزشي كشورمان در آموزش و پرورش و آموزش عالي به شيوه اي پيش رفته كه فارغ التحصيلان از هرگونه مهارت هاي تخصصي در حوزه هاي فني و حرفه اي بي بهره بوده اند.
عدم انطباق رشته هاي تحصيلي با نياز روز بازار كار، جدي نبودن مباني عملي و آزمايشگاهي و تئوري پردازي در تمامي دروس از جمله آفت هايي است كه سبب ناآشنايي فارغ التحصيلان دانشگاهي از مهارت هاي فني و حرفه اي در جامعه گرديده است.
به بيان ديگر بايد گفت فارغ التحصيلي كه حدود 20 سال از عمر خود را صرف كسب مدرك كارشناسي يا كارشناسي ارشد كرده، پس از پايان تحصيل از يك طرف با منطبق نبودن رشته تحصيلي اش با نيازهاي بازار كار روبروست و از طرف ديگر چون در طول دوران تحصيل فعاليت كاربردي و عملي نداشته با هيچگونه مهارتي آشنا نيست و سرگردان و بلاتكليف در جامعه رها شده است.
بسياري از كارشناسان و صاحبنظران در دانشگاه ها بر اين باورند كه داوطلبين ورود به مراكز آموزش عالي بايد در انتخاب رشته تحصيلي نهايت دقت را داشته باشند، چرا كه اين انتخاب سرنوشت حال و آينده آنها و بخشي از جامعه اي كه قرار است در آن زندگي كنند را رقم مي زند.
اما در اين ميان نقش مسئولان مربوطه بسيار حياتي است، چون بايد با گنجاندن دروس فني و حرفه اي و تدريس جدي آن در مراكز آموزش عالي، بر انجام فعاليت هاي كاربردي در دانشگاه ها و مدارس اهتمام خاصي صورت بگيرد تا اگر فارغ التحصيلان با معضل بيكاري روبرو شدند حداقل با حرفه و شغلي خاص آشنا باشند.
سيستم هاي آموزشي
چرا فارغ التحصيلان دانشگاهي ما پس از پايان دوران تحصيل هيچگونه حرفه اي را نمي شناسند و چرا سيستم آموزشي كشورمان به شيوه اي طراحي شده كه دانشجو و دانش آموز را با مباني تئوري آشنا مي كند و در پرداختن به مباني عملي برنامه جامع و كاملي وجود ندارد؟
دكتر علي عباسپورتهراني فرد، نماينده مردم تهران و رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به همين سؤالات به سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «در وهله اول بنده با اين سؤالاتي كه مطرح كرديد موافق نيستم و اين بحث را قبول ندارم كه دانش آموخته ما پس از فارغ التحصيلي، بيسواد است.»
رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي در ادامه مي گويد: «ما در دنيا دو نوع سيستم آموزشي داريم، اولي نظامي است كه پايه هاي علمي بسيار قوي براي دانشجو تعريف مي كند، مثل آمريكا كه پس از دوره فارغ التحصيلي، دانشجويان را يك دوره 3 تا 6 ماه به كارآموزي مي فرستند، به عنوان مثال وزارت انرژي در آمريكا يك مهندس كه فارغ التحصيل همان رشته است را به كار دعوت مي كند و در ابتدا به مدت 3 الي 6 ماه آنان را به صورت كارآموز در اختيار مهندسين كارآزموده و ماهر قرار مي دهد، پس از طي دوران كوتاه كار آموزي آنها را به كار مي گيرد و مسئوليت هايي را به آنان محول مي كند. اما نوع دوم سيستم آموزشي كه در كشوري مثل آلمان رايج است بدين گونه است كه دانشجو طي دوران تحصيلي اش يك مقدار دوره كارآموزي مي رود و در دوران تحصيل فرصت هاي كار عملي به آنها داده مي شود كه فارغ التحصيلان آنها نيز بعد از اتمام تحصيل نسبت به كار آشنا تر هستند، حال بايد اذعان داشت كه ما در كشور خودمان هر دو سيستم را داريم، دانشگاهي مثل صنعتي شريف كه دانشجويان خوبي را تحويل جامعه داده همانند اولين سيستم آموزشي كه عرض كردم پايه هاي علمي دانشجويان را قوي بار آورده، از طرفي هم دانشگاه جامع علمي كاربردي بر همين اساس كه قرار بود نقش دانشگاه هاي نوع دوم سيستم آموزشي را ايفا كند تشكيل شده كه البته نقد عملكرد چنين مراكز آموزشي نياز به وقت و زمان كافي و مناسب و كارهاي كارشناسي دارد و نمي توان بدون تحقيق كارنامه يك دانشگاه را مردود يا قبول اعلام كرد.»
از رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي مي پرسم كه ايراد كار نظام آموزشي ما كجاست و براستي چرا بسياري از فارغ التحصيلان بيكارند و يا به مشاغلي روي مي آورند كه هيچگونه سنخيتي با رشته تحصيلي شان ندارد، دكتر عباسپور تهراني فرد در پاسخ مي گويد: «نقض اصلي و اساسي اين مسئله در صنعت ما نهفته است كه نمي داند از اين فارغ التحصيل چگونه و با چه شيوه اي بهره برداري كند، اگر دقت كرده باشيد خواهيد ديد كه اغلب فن آوري هاي ما به سمت مونتاژ و واردات پيش مي رود و واقعا دلارهاي نفتي امروزه به معضلي براي ما مبدل شده است كه صنعت و اقتصاد ما را به سمت واردات و مونتاژ پيش مي برد.»
نماينده تهران در مجلس مي گويد: «در بازديدي كه از جهاد دانشگاهي داشتيم ديديم كه كارهاي بسيار ارزنده و ارزشمندي در آنجا صورت گرفته كه لازم است مسئولان دولتي در بكارگيري نيروها تدابير خاصي را اتخاذ كنند.»
از دكتر عباسپور تهراني فرد مي خواهم درباره اينكه دلارهاي نفتي چگونه آفتي براي عرصه علم و دانش و اقتصاد ما محسوب مي شود توضيح دهند، مي گويد: «تجربه به ما ثابت كرده كه هر كجا دست از دلارهاي نفتي و خريدهاي خارجي كشيده ايم و براي نيروهاي كارآمد و متخصص خود برنامه ريزي كرده ايم جواب مثبت گرفته ايم، در حال حاضر سيستم آموزشي ما مشكلي ندارد و بسيار هم كارآمد است فقط مشكل ما در نحوه استفاده از فارغ التحصيلان و عدم برنامه ريزي براي آينده شغلي آنهاست.»
سالانه 6 ميليون تومان هزينه هر دانشجوست
در حال حاضر در كشورمان حدود سه و نيم ميليون نفر دانشجو هستند كه در دانشگاه هاي دولتي و غيردولتي به تحصيل اشتغال دارند، كه حدود 340 هزار نفر آنها در دانشگاه هاي تحت پوشش وزارت علوم و بيش از صدهزار نفر نيز در دانشگاه هاي وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به تحصيل اشتغال دارند كه مجموعا كمتر از پانصد هزار نفر - حدود يك هفتم - دانشجو در مراكز دولتي و ماباقي نيز در مراكز غير دولتي به تحصيل اشتغال دارند.
همچنين در دانشگاه هاي دولتي براي هر دانشجو سالانه 6 ميليون تومان از سوي دولت هزينه مي شود.
رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي گويد: «امروز در دانشگاه هاي غيردولتي بازار تعيين كننده رشته هاي تحصيلي است، چون وقتي داوطلبي مي داند بعد از پرداخت شهريه، رشته تحصيلي اش در آينده بازار كار ندارد مسلما در آن رشته به ادامه تحصيل نمي پردازد، حال بايد در دانشگاه هاي دولتي مكانيزمي را تعريف كنيم كه اين دانشجويان براي رفع نيازهاي كشور تعليم ببينند و تربيت شوند، چرا كه دانشجويان دانشگاه هاي دولتي حدود 6 برابر بيشتر از دانشجويان غيردولتي براي دولت هزينه دارد.»
پايين بودن كيفيت آموزش
بسياري از صاحب نظران و برخي از فارغ التحصيلان دانشگاه ها بر اين باورند كه در ساليان اخير كيفيت آموزش ها در مراكز آموزش عالي پايين است و بعضا برخي از اساتيد فاقد دانش فني كافي براي تدريس هستند.
از طرفي هم بالا رفتن تدريجي تب مدرك گرايي و گذراندن واحدهاي درسي، مشتاقان علم و دانشي را هم كه براي كسب مهارت وارد برخي رشته هاي تخصصي شده اند را دلزده و مأيوس كرده، از همه مهمتر ميان مراكز دانشگاهي و مركز مهمي مثل سازمان فني و حرفه اي تاكنون پيوند خوبي برقرار نبوده است.
حميد قاسم زادگان، كارشناس رشته هنر و استاد دانشگاه به سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «متأسفانه ميان آموزش عالي و آموزش فني و حرفه اي تعامل خوبي برقرار نشده و حتي اين عدم تعامل در آموزش و پرورش نيز ديده مي شود، به عنوان نمونه دانش آموزان در ايام تابستان به كارورزي مي روند و در اين كارورزي به هر مغازه اي در هر جا و مكاني مي توانند مراجعه كنند و دوره كارورزي خود را در آنجا سپري كنند، اما اگر به جاي اين كار، دانش آموزان فقط به مركزي مثل فني و حرفه اي مراجعه كنند قطعاً مثمرثمر و مفيدتر خواهد بود، چرا كه در مباحث فني و حرفه اي، تئوري بلافاصله به كاربردي تبديل مي شود، از همين رو دانش آموختگان زودتر و بهتر با حرفه اي خاص، آشنا مي شوند.»
اين استاد دانشگاه مي گويد: «در سيستم آموزش عالي اهداف فني و حرفه اي در دانشگاه علمي- كاربردي تعريف شده اما متأسفانه بايد اذعان داشت مراكزي كه در اختيار دانشگاه علمي كاربردي قرار دارد از نظر سطح امكانات بسيار نازل و ناچيز است و همين موضوع بخش كاربردي را كاملاً زير سؤال مي برد، حال شايد در برخي از رشته ها نهادي مثل ايران خودرو بخش هايي از مراكز علمي و كاربردي را مورد حمايت قرار دهد و دانشجويان به كاربردي دروس توجه بيشتري داشته باشند اما در بسياري ديگر از رشته ها، اين ايراد و اشكال همچنان باقي مانده است.»
اغلب دانشجويان دانشگاه علمي - كاربردي شاغل هستند
چند روز پيش رئيس دانشگاه جامع علمي- كاربردي همدان گفته بود كه فارغ التحصيلان دانشگاه جامع علمي- كاربردي مشكل اشتغال ندارند چرا كه خودكارآفرين هستند، آميخته شدن مباحث كارآفريني و اشتغال با نام اين دانشگاه به اهميت آن افزوده است، چرا كه تمامي دانشجويان دانشگاه جامع علمي- كاربردي مي توانند با حضور فعال خود در انجمن هاي علمي دانشجويي زمينه ايجاد اشتغال و كارآفريني را پس از فراغت از تحصيل فراهم كنند.
از طرفي هم هزينه تحصيل در اين دانشگاه به مراتب پايين تر از ساير مراكز آموزش عالي است، اما در اين ميان بايد دقت كرد كه اغلب دانشجويان آن قبل از ورود به دانشگاه و در هنگام ادامه تحصيل خود شاغل هستند.
قاسم زادگان مي گويد: «به نظر من بايد بحث كاربردي را در فرهنگ خودمان نهادينه كنيم، يعني ابتدا از مهد كودك ها و آموزش و پرورش آغاز كنيم، اما متأسفانه بايد اذعان داشت كه در سيستم آموزشي كشورمان يك نوع پراكندگي و ناهماهنگي خاصي وجود دارد و اغلب فارغ التحصيلان دغدغه شغل و تأمين مخارج زندگي را دارند، به طور مثال هنرمندي كه از دانشگاه هنرهاي زيبا فارغ التحصيل شده، چون رشته تخصصي اش تعريف شغلي ندارد و حتي آن رشته اصلاً شغل به حساب نمي آيد! اين در حالي است كه با نهادينه كردن فرهنگ تحصيل به اضافه كارآموزي مي توان به آينده اي بهتر و اميدوار كننده تر براي فارغ التحصيلان دانشگاهي اميدوار بود.»
صدهزار دانش آموخته در طرح كارورزي
حميد حاجي عبدالوهاب، معاون توسعه اشتغال و كارآفريني وزارت كار با اشاره به بالا بودن نرخ بيكاري در دانش آموختگان دانشگاهي نسبت به ساير افراد در مورد طرح هاي اشتغال آنها مي گويد: «در راستاي اجراي طرح كارورزي در سال جاري صد هزار فارغ التحصيل دانشگاهي با كمك همه دستگاه هاي اجرايي در اين طرح 11 ماهه شركت مي كنند، به همه دستگاه هاي دولتي اعلام شده است در طرح كارورزي مشاركت داشته باشند و فارغ التحصيلان را كه به بخش خصوصي و تعاوني كه متقاضي آن نيروها هستند، معرفي كنند.»
معاون توسعه و اشتغال و كارآفريني وزارت كار در مورد ساير طرح هاي اشتغال دانش آموختگان به فارس مي گويد: «طرح ديگر تأسيس و افتتاح دفاتر كارآفريني دانشگاه ها است كه دانشجويان را با بازار كسب و كار و افراد موفق كارآفرين آشنا كند و اين افراد به دانشگاه ها دعوت شوند و دانشجو از راههاي توفيق در كسب و كار مطلع شود كه فرهنگ و زمينه پشت ميزنشيني را تعديل كند.»وي مي گويد: «دانش آموختگان دانشگاهي بايد بدانند تنها راه موفقيت پشت ميز نشيني نيست و اولويت ما در طرح كارورزي حضور دانش آموخته در عرصه عمل و كارگاه است كه بتواند از علم خود در كار تجربي استفاده كند و فضاي طرح كارآفرين باشد.»
دفاتر كارآفريني در اكثر دانشگاه هاي تحت پوشش وزارت علوم و مراكز عمده استان ها داير شده است.
كارآفريني مقوله جديدي در كشور محسوب مي شود كه متأسفانه هنوز مسئولان كشورمان اين موضوع را جدي نگرفته اند.
با تمام اين تفاسير لازم و ضروري است تا مقوله كاربردي و كارآفريني را در آموزش و پرورش و آموزش عالي جدي بگيريم و دانش آموز و دانشجو را به اين سمت سوق دهيم، مسئولان دولتي هم بايد در هدايت دروس و هدفمند كردن آنها از مباني تئوري و نظري به عملي و كاربردي هدايت كنند، مراكز آزمايشگاهي دانشگاه ها فعال تر شوند و فعاليت هاي تحقيقاتي و پژوهشي پررونق شود.
سه شنبه 15 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 300]