نگاهي به مجموعه شبكه سه/كارآگاهان؛ سرگردان بين ملودرام و پليسي

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: نگاهي به مجموعه شبكه سه/"كارآگاهان"؛ سرگردان بين ملودرام و پليسي
مجموعه تلويزيوني "كارآگاهان" ساخته حميد لبخنده هر چند موقعيتي مستعد براي رسيدن به افق‌هاي تازه در عرصه مجموعه‌هاي پليسي ايراني دارد، ولي از آنها بهره نبرده و بين يك مجموعه ملودرام و پليسي جنايي سرگردان است.

به گزارش خبرنگار مهر، لبخنده در "كارآگاهان" ـ كه چهارشنبه‌ها از شبكه سه پخش مي‌شود ـ تلاش كرده از روند متعارف در مجموعه‌هاي پليسي ايراني فاصله بگيرد و الگويي را مورد توجه قرار دهد كه در عين تازگي، نگاهي روانشناسانه به قتل و پرونده‌هايي جنايي دارد.

لبخنده اين مجموعه را بر اساس فيلمنامه‌هاي اپيزوديك مسعود بهبهاني‌نيا ساخته و مهمترين وجه در ساخت آن رويكرد كارگردان به ژانر و گونه پليسي است. كارگرداني كه مجموعه‌هاي ملودرام "در پناه تو"، "در قلب من" و "با من بمان" را در تلويزيون ساخته و فيلم سينمايي "آبي" نيز تنها تجربه سينمايي اوست.

مجموعه كارهاي قبل اين فيلمساز بر محور ملودرام‌هاي جوانانه و عاشقانه مي‌گذرند كه البته بازخورد آنها ميان مخاطب شدت و ضعف داشته است. "در پناه تو" با توجه به تازه بودن نمايش مثلث عشقي در زمان پخش توانست بازتابي گسترده پيدا كند و به عنوان يك مجموعه موفق بين مخاطبان با حضوري بازيگراني جوان و خوش‌چهره در كارنامه لبخنده ثبت شود.

هر چند "در قلب من" از حضور چند بازيگر محوري مجموعه قبل بهره برد ولي قصه محوري جذابيت كار قبل را براي مخاطب نداشت و نتوانست همان بازتاب را داشته باشد. اما لبخنده در "با من بمان" همچنان با تكيه بر حضور بازيگران جوان كه كمتر ديده شده بودند و قصه‌اي به شدت ملودراماتيك موفقيت "در پناه تو" را تا حدي تكرار كرد.

البته حضور او در سينما نتوانست تجربه‌اي موفق را در كارنامه‌اش ثبت كند و حضور دو ستاره بازيگري چون هديه تهراني و بهرام رادان در كنار قصه‌اي عاشقانه و مباحث روانپريشانه نتوانست بازتابي خوش ميان مخاطبان عام سينما و منتقدان پيدا كند. در واقع "آبي" به عنوان فيلمي مهجور به سرنوشتي ناخوش در سينماي لبخنده بدل شد.

مروري بر كارنامه لبخنده از اين وجه اهميت دارد كه رويكرد به مجموعه‌هاي پليسي جنايي نياز به پيشزمينه‌اي خاص دارد چرا كه بخصوص در كارگرداني سبك و سياق خاص و تسلط به اين حيطه را مي‌طلبد. به اين ترتيب اين سوال را مي‌توان مطرح كرد كه حضور لبخنده با تكيه بر اين ويژگي‌ها تا چه حد به نفع كار بوده و آيا توانسته امتيازي به كار ببخشد؟

در بخش فيلمنامه مجموعه "كارآگاهان" اين ويژگي را دارد كه مانند شكل‌هاي متعارف مجموعه‌هاي پليسي مقطعي خاص را براي وارد شدن به پرونده‌هاي جنايي انتخاب كرده كه مي‌تواند به عنوان يك امتياز اوليه تلقي شود. در واقع با محوريت حضور يك گروه كارآگاهان جنايي، مجموعه در هر قسمت و يا هر چند قسمت يك پرونده واقعي را مورد بررسي قرار مي‌دهد.

انتخاب مقطعي قبل از وقوع جرم،‌ اين امتياز را به كار داده كه مسائل و روابط و گفتگوها صرفاً محدود به قشر كارآگاه و پليس نشده و به نوعي فضاي داستاني و درام كار پررنگتر جلوه كند. به اين ترتيب هر قسمت در زماني جلوتر از وقوع قتل و جرم اتفاق مي‌افتد و چگونگي شكلگيري زمينه‌هاي قتل را به گونه‌اي دراماتيك ترسيم مي‌كند.

اين رويكرد همچنين امكاني ايجاد مي‌كند تا انگيزه‌هاي ارتكاب قتل و جرم از جنبه‌هاي رواشناسانه و آسيب‌شناسانه مورد بررسي قرار بگيرند و در واقع بستر شكل گرفته براي رسيدن به جرم در هر پرونده ترسيم شود. اين وجه به مخاطب امكان مي‌دهد تا با دانستن پايان كه مطمئناً با يك قتل يا جنايت شكل مي‌گيرد، توجه خود را بر چگونگي طي اين مسير متمركز كند.

به علاوه اين شكل روايت يك پرونده پليسي مي‌تواند در برجسته شدن نقش پليس و چگونگي رسيدن به كليدهاي حل معما و نهايتاً پيدا كردن قاتل و مجرم نقشي موثر داشته باشد. به اين ترتيب بايد عرض مسير چه در ترسيم پرونده‌ها و چه در نقش پليس جذابيت پيگيري براي مخاطبي كه پايان را مي‌داند، ايجاد كند.

اما واقعيت اين است كه نه بار درام قصه‌هاي هر پرونده و نه پتانسيل روابط و مسائل شكل گرفته بين گروه كارآگاهان نمي‌تواند جوابگوي اين مسير باشد. قصه‌هاي هر پرونده با طرح يك موقعيت آغاز مي‌شود كه پرداخت آن در فيلمنامه و سهل‌نگري به كارگرداني آن تصويري سطحي و به شدت نمايشي را ترسيم مي‌كند. تصويري كه نه مي‌تواند همراهي مخاطب را جلب كند و نه اينكه فراتر از مجموعه‌هاي بي‌نام و نشان حركت كند كه تنها براي دادن پيام و هشدار به خانواده‌ها و جوانان ساخته مي‌شوند.

روابط بين گروه كارآگاهان هم كه قرار است از مقطع بعد از جرم وارد صحنه شوند، نيازمند چينش حساب‌شده شخصيت‌ها و پردازش آنها بر اساس تضاد و تناقض است تا اين همراهي در هر قسمت بتواند يك سري كنش و واكنش‌هاي قابل پيش‌بيني و در عين حال تازه و غافلگير‌كننده ايجاد كند.

نه تنها اين پتانسيل جذابيت در روابط و مناسبات بين گروه حضور ندارد بلكه حتي كمتر به داستان زندگي و قصه فرعي‌هاي هر يك فكر شده است. اين گونه است كه هيچيك نمي‌توانند به گونه دراماتيك وارد روند قصه شوند و در طول همه قسمت‌ها تنها حضوري تكراري و كليشه‌اي دارند كه محدود به تخصص و تعريف اوليه آنهاست.

در مورد سرگرد ثنايي (مهدي هاشمي) هر چند سعي شده بخشي از زندگي شخصي او هم وارد قصه شود ولي آنچه ديده مي‌شود چيزي جز نمايشي خنثي از حضور زن و بچه در خانه و دير آمدن مكرر سرگرد به خانه و رد و بدل شدن حرف‌هاي كليشه‌اي و سطحي بين آنها نيست.

نكته مهمتر اينكه در تعاريف اوليه اعضاي اين گروه و همچنين روابط و مناسبات آنها جذابيتي غافلگيركننده براي پيگيري باقي نمانده و در واقع همه چيز به گونه‌اي ناملموس تكراري است. بعلاوه اين نكته كه روابط جاري كمتر اينجايي و باورپذير است كه اين نقطه ضعف مي‌تواند به خاطر تأثيرپذيري از نمونه‌هاي مشابه خارجي در الگوسازي يك گروه كارآگاهي بازگردد.

در خصوص جذابيتي هم كه جستجوي گروه كارآگاهي و چگونگي استفاده از نشانه‌ها براي رسيدن به كليد پرونده‌ها مي‌تواند داشته باشد، سازندگان مجموعه نتوانسته‌اند از برگ برنده‌اي كه در دست دارند به نحو احسن استفاده كنند. به همين دليل وقتي مخاطب قاتل را مي‌شناسد، با نمايشي جذاب از شيوه و روش خاص، مهارت‌ و هوش و ذكاوت گروه كارآگاهي براي قرار دادن قطعات پازل در كنار هم روبرو نيست.

در واقع مجموعه "كارآگاهان" نتوانسته از اين مهم هم بهره ببرد و همه چيز به قدري تخت و كلي و متكي بر نشانه‌هايي مستقيم و اغراق شده است كه گاه حضور سرگرد ثنايي در حد هماهنگ‌كننده براي رد و بدل شدن اطلاعات ين افراد تنزل پيدا مي‌كند و فعال و كنشمند بودن كه بايد ويژگي بارز افراد چنين گروهي باشد، راه به جايي ندارد.

در مجموعه "كارآگاهان" شيوه‌هاي پرداخت تصويري و كارگرداني لبخنده نه تنها نتوانسته جذابيتي به فيلمنامه با توجه به نقاط ضعف اشاره شده،‌ اضافه كند بلكه گاهي همان دستمايه‌هاي اوليه را هم مخدوش كرده و به كل از فضاسازي پليسي،‌ معمايي و حتي دراماتيك و روانشناسانه عاجز است.

مجموعه لبخنده هر چند موقعيتي مستعد براي رسيدن به افق‌هاي تازه در عرصه مجموعه‌هاي پليسي ايراني داشته ولي نتوانسته از يك سري وجوه تازه موجود در قصه به نفع ارتقاء سطح كار استفاده كند و بين يك مجموعه ملودرام و پليسي جنايي سرگردان است.

"كارآگاهان" به تهيه‌كنندگي ايرج محمدي و مهران مهام در 18 قسمت 45 دقيقه‌اي ساخته شده و از چهارشنبه 25 ارديبهشت روي آنتن رفته است. مهدي هاشمي، اكبر زنجانپور، رضا خندان، كامران تفتي، زهره فكورصبور، شهروز ابراهيمي‌فر و مرحوم داود اسدي از بازيگران اين مجموعه هستند كه در هر قسمت يك پرونده واقعي را دستمايه كار خود قرار مي‌دهد.

داستان مجموعه درباره كارآگاهان آگاهي به سرپرستي سرگرد ثنايي است كه مأموريت رسيدگي به پرونده‌هاي جرايم را در دستور كار دارند و گره‌گشايي از معماي پيچيده جرايم و كشف سرنخ‌هاي مهم در كنار آموزش‌هاي ضمن خدمت كارآگاهان جوان از وظايف مهم او و دستيارانش است.
جمعه 21 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 367]