فاضلاب شهری یکی از معضلات زیست محیطی است که توجه جدی مسئولان و مردم را میطلبد. با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرنشین و گسترش صنایع، حجم زیاد فاضلاب تولید میشود و مدیریت نامناسب آن موجب آلودگی منابع آب و خاک میگردد. بررسی و مقایسه وضعیت فاضلاب در کشورهای مختلف نشان میدهد که تفاوتهای بزرگی در سطح توسعه فناوری و زیرساختها وجود دارد. کشورهای پیشرفته با استفاده از فناوریهای مدرن مدیریت فاضلاب را بهبود دادهاند که کشورهای در حال توسعه، می توانند با الگو برداری از آنها مشکلاتی همچون نبود زیرساختهای کافی و ... را برطرف و بر مشکلات مرتبط با فاضلاب فائق آیند.
فاضلاب شهری
فاضلاب شهری شامل فاضلاب خانگی، تجاری و صنعتی است که از طریق شبکهای از لولهها جمعآوری و انتقال مییابد. فاضلاب خانگی حاصل فعالیتهای روزمره مردم در منازل مانند شستشو، پختوپز، حمام و دستشویی است. فاضلاب تجاری ناشی از فعالیتهای تجاری مانند رستورانها، هتلها و مراکز خرید است. فاضلاب صنعتی نیز از کارخانجات و واحدهای تولیدی بوجود می آید. فاضلاب خام شهری معمولاً حاوی مواد جامد معلق، مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر، فلزات سنگین، روغنهای نفتی، میکروارگانیسمها و داروهاست. تخلیه فاضلاب خام بدون تصفیه به محیط زیست میتواند منجر به آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی، ایجاد بوی نامطبوع، انتشار بیماریها و تهدید سلامت عمومی شود. تصفیه مکانیکی برای حذف مواد جامد معلق، تصفیه بیولوژیکی با استفاده از میکروارگانیسمها برای تجزیه مواد آلی، تهنشینی برای جداسازی مواد معلق، گندزدایی برای حذف میکروبها و در نهایت تصفیه شیمیایی برای حذف فلزات سنگین و مواد مغذی، روشهای متداول تصفیه فاضلاب شهری است. پساب تصفیهشده پس از کنترل کیفیت میتواند مجدداً مورد استفاده قرار گیرد یا وارد محیط شود.
نصب فاضلاب شهری
نصب فاضلاب شهری یکی از مهمترین بخشهای زیرساخت شهری است که نقش بسزایی در حفظ سلامت عمومی و پاکیزگی محیط زندگی شهروندان دارد که شامل ایجاد شبکهای از لولهکشی برای جمعآوری فاضلابهای خانگی، تجاری و صنعتی و انتقال آنها به تصفیهخانههاست. همچنین نصب انشعابات فاضلاب برای اتصال ساختمانها به شبکه اصلی، لولهکشی داخل ساختمان و نصب تجهیزات مربوطه از دیگر مراحل نصب فاضلاب است. به همین دلیل انتخاب پیمانکاران مجرب و متخصص برای نصب فاضلاب شهری اهمیت زیادی دارد. زیرا نصب فاضلاب شهری یک فرآیند پیچیده است که از اهمیت چندین جنبهای برخوردار است. فاضلاب شهری عبارت است از آبهای زایشی و فاضلابی که از خانهها، کسبوکارها و صنایع تولید بوجود آمده و باید به تصفیهخانهها یا منابع آب مورد استفاده دیگر هدایت شود. این سیستماتیک بودن برای جلوگیری از آلودگی آبها و حفظ محیط زیست ضروری است.
اولین مرحله در نصب فاضلاب شهری برنامهریزی و طراحی است. در این مرحله بررسی نیازهای شهری، تعیین مسیرهای مناسب برای لولهکشی فاضلاب و مکانیابی تصفیهخانهها مورد توجه قرار می گیرد. این برنامهریزی باید با توجه به رشد شهری، جمعیت و نیازهای آینده انجام شود. پس از برنامهریزی، مرحله نصب شبکه لولهکشی فاضلاب است. این شبکه شامل لولهها، چاهها و تجهیزات مربوطه است که فاضلاب را از نقاط مختلف شهر جمعآوری کرده و به تصفیهخانهها یا منابع دیگر هدایت میکند. مرحله آزمایش و اجرای سیستم در قدم ماقبل پایانی قرار دارد. در این مرحله، شبکههای فاضلاب تست و اطمینان از عدم نشتی یا مشکل فنی دیگر جزء فرآیند اصلی محسوب می شود. سپس، سیستم به کار میافتد و فرآیند جمعآوری و تصفیه فاضلاب به طور موثر آغاز به کار می کند. در نهایت، نظارت دائمی بر این سیستم و تعمیر و نگهداری منظم آن ضروری است. این اقدامات به منظور حفظ کارایی سیستم فاضلاب شهری و جلوگیری از مشکلات فنی و نگرانیهای زیست محیطی طراحی شدهاند.
انتقال فاضلاب شهری
اندازه و ظرفیت سیستمهای تصفیه فاضلاب بر اساس حجم تخمینی فاضلاب تولید شده از منازل مسکونی، مشاغل و صنایع متصل به سیستمهای فاضلاب و همچنین جریان ورودی و نفوذ پیشبینیشده تعیین میشود. انتخاب پیکربندیهای خاص تصفیهخانه روی لوت، خوشهای یا متمرکز به عواملی مانند تعداد مشتریانی که به آنها خدمات داده میشود، نقشه جغرافیایی، محدودیتهای سایت، اتصالات فاضلاب، میانگین و اوج جریان، ویژگیهای فاضلاب ورودی، محدودیتهای نظارتی پساب، بستگی دارد. امکان سنجی تکنولوژیکی، مصرف انرژی و هزینه های عملیاتی و نگهداری مربوطه از دیگر مواردی است که در نظر گرفته می شود.
روش غالب دفع فاضلاب در شهرها و شهرک های بزرگ، تخلیه به بدنه آب های سطحی است. مناطق حومه ای و روستایی بیشتر به دفع زیرسطحی متکی هستند. در هر صورت، فاضلاب باید تا حدی تصفیه شود که به سلامت عمومی و کیفیت آب لطمه وارد نکند. به عنوان مثال، ذرات معلق و مواد آلی زیست تخریب پذیر باید به میزان های مختلف حذف شوند. باکتری های بیماری زا باید از بین بروند. همچنین ممکن است حذف نیترات ها و فسفات ها (مواد مغذی گیاه) و خنثی کردن یا حذف ضایعات صنعتی و مواد شیمیایی سمی ضروری باشد.
میزان تصفیه فاضلاب
میزان تصفیه فاضلاب بسته به شرایط محیطی و استانداردهای دولتی متفاوت است. دو نوع استاندارد مربوطه، استانداردهای جریان و استانداردهای پساب هستند. استانداردهای جریان، طراحی شده برای جلوگیری از بدتر شدن کیفیت آب موجود، محدودیت هایی را برای مقدار آلاینده های خاص مجاز در نهرها، رودخانه ها و دریاچه ها تعیین می کند. محدودیت ها به طبقه بندی "حداکثر استفاده مفید" از آب بستگی دارد. پارامترهای کیفیت آب که توسط استانداردهای رودخانه تنظیم می شوند عبارتند از:
اکسیژن محلول
کلیفرم ها
کدری
اسیدیته
مواد سمی.
از طرف دیگر استانداردهای پساب مستقیماً به کیفیت فاضلاب تصفیه شده تخلیه شده از تصفیه خانه فاضلاب مربوط می شود. عواملی که تحت این استانداردها کنترل می شوند معمولاً شامل نیاز بیوشیمیایی اکسیژن (BOD)، جامدات معلق، اسیدیته و کلیفرم ها هستند.
سه سطح تصفیه فاضلاب وجود دارد: اولیه، ثانویه و سوم (یا پیشرفته). تصفیه اولیه حدود 60 درصد کل مواد جامد معلق و حدود 35 درصد از BOD را حذف می کند. ناخالصی های حل شده حذف نمی شوند. معمولاً به عنوان اولین مرحله قبل از تصفیه ثانویه استفاده می شود. تصفیه ثانویه بیش از 85 درصد از مواد جامد معلق و BOD را حذف می کند. حداقل سطح تصفیه ثانویه معمولاً در کشورهای توسعه یافته مورد نیاز است. هنگامی که بیش از 85 درصد از کل جامدات و BOD باید حذف شود، یا زمانی که سطوح نیترات و فسفات محلول باید کاهش یابد، از روش های تصفیه سوم استفاده می شود. فرآیندهای درجه سوم می توانند بیش از 99 درصد از تمام ناخالصی های فاضلاب را حذف کنند و پسابی با کیفیت تقریباً آب آشامیدنی تولید کنند. مدل سوم می تواند بسیار گران باشد و اغلب هزینه تصفیه ثانویه را دو برابر می کند. البته شایان ذکر است که، فقط در شرایط خاص استفاده می شود.
بنابراین توضیحات می توان با توجه به نیازمندی های موجود و استفاده بهینه از پسماندها برنامه ریزی دقیقی انجام داد تا با سرمایه گذاری از پیش مشخص شده، به اهداف مورد نیاز دست پیدا کرد. آنچه به نظر می رسد نیاز کشورمان را برطرف می کند، نگاه ویژه و علمی/عملی به حوزه تصفیه خانه هاست. در چنین ساختاری می توان بحران فاضلاب را تبدیل به فرصت بهره مندی از آن، مبدل ساخت.
نصب انشعاب فاضلاب خانگی به شبکه فاضلاب شهری
نصب انشعاب فاضلاب خانگی به شبکه فاضلاب شهری (اگو فاضلاب) یکی از مهمترین مراحل فرایند مدیریت فاضلاب شهرها است. اتصال منازل و ساختمانها به شبکه فاضلاب شهری، امکان جمعآوری و دفع بهداشتی فاضلابها را فراهم میکند. فاضلاب شهری یکی از چالشهای بزرگ شهرها در دنیاست که با پیشرفت شهرنشینی و افزایش جمعیت، مسائل مرتبط با آن نیز به مراتب افزایش یافته است. بنابراین مدیریت مناسب و مرتبط با فاضلاب شهری، می تواند از آسیب های احتمالی جلوگیری کند. پیشگیری از تقض قوانین محیط زیست، ایجاد زیرساختهای کافی برای جمعآوری و پالایشريال و استفاده دقیق از تکنولوژیها از جمله مواردی است که در راستای استفاده بهینه می توان مورد توجه ویژه قرار داد. همچنین، از تخلیه ناقص فاضلاب به منابع آبی موجب آلودگی و مشکلات بهداشتی میشود، می توان با فرهنگ سازی غلبه کرد.
برخی از راهکارها شامل ایجاد سیستمهای جدید جمعآوری و پالایش فاضلاب، استفاده از فناوریهای نوین مانند نانوفیلتراسیون و افزایش ظرفیت تصفیهخانهها است. همچنین، توسعه سیستمهای بازیافت و استفاده از فاضلاب به عنوان منبع انرژی نیز به عنوان راهکارهای مؤثر شناخته میشوند. زیرا فاضلاب شهری تأثیرات جدی بر محیط زیست و اقتصاد دارد. آلودگی منابع آب، کاهش تنوع زیستی، و اثرات منفی بر سلامت انسانها از جمله تأثیرات محیطی است که می توان ذکر کرد. از سوی دیگر، مدیریت صحیح فاضلاب میتواند به بهبود کیفیت منابع آب و افزایش قابلیتهای تصفیه آب کمک کند. تحولات در زمینه فناوری، مدیریت منابع آب، و توجه به مسائل زیستمحیطی نشان میدهد که آینده فاضلاب شهری با تحولات مثبت همراه خواهد بود. استفاده از سیستمهای هوشمند، توسعه فناوریهای پالایش پیشرفته و افزایش آگاهی عمومی، میتواند به بهبود وضعیت این حوزه کمک کند.
انتخاب پیمانکار رکن اصلی تحقق اهداف در فاضلاب شهری؟
یکی از مهمترین مراحل، انتخاب پیمانکاری است که نصب انشعاب فاضلاب را انجام میدهد. پیمانکار باید دارای مجوزهای لازم باشد و از تجربه و تخصص کافی برخوردار باشد. همچنین استفاده از مواد و تجهیزات استاندارد از سوی پیمانکار ضروری است. با انتخاب پیمانکار مجرب میتوان از کیفیت بالای نصب انشعاب فاضلاب مطمئن شد. همچنین در نصب انشعاب فاضلاب باید استانداردها و ضوابط فنی رعایت شود تا از عملکرد صحیح و بهینه آن اطمینان حاصل شود. وقتی از مدیر عمران پی بنیس درباره اهمیت انتخاب پیمانکار سوال کردم جواب مهمی دریافت کردم که برام جای تامل داشت.
عبدالهی : این شرکت با هدف ارائه خدمات باکیفیت و اصولی نصب انشعابات و لولهگذاری فاضلاب شهری و همچنین جلوگیری از سوءاستفاده برخی افراد سودجو از بیاطلاعی مردم، تأسیس شد. ببینید، آدم های متخصص واقعی، معمولا دنبال سودجویی نیستند، کار صحیح و دقیق اولویت آنهاست. زیرا دو مورد آسودگی از سودمندی به خاطر تخصص و داشتن کار همیشگی در اذای انجام صحیح کار، باور درونی آنهاست. بنابراین بدیهی است که انتخاب پیمانکار یکی از مهمترین مراحل و از ارکان اصلی این حوزه قلمداد شود. زیرا خروجی و اتمام کار با ایشان است. ببینید حرف مهم این است که استانداردها وجود دارند اما او تعیین می کند که آنها رعایت شوند یا خیر. این استاندارد ها از اندازه و قطر مناسب لولهها، رعایت شیب لولهکشی، نصب تجهیزات ایمنی مانند دریچههای بازدید، استفاده از اتصالات استاندارد و غیره اشاره است. پرواضح است که پیروی از این استانداردها باعث افزایش طول عمر مفید و بهینهسازی عملکرد سیستم فاضلاب میشود. ناظران هم می توانند تا حدودی نظرات داشته باشند. ضمنا پس از نصب انشعاب فاضلاب، نیاز است که مراقبتهای لازم از سیستم انجام شود. از جمله این موارد میتوان به بازدیدهای دورهای برای بررسی وضعیت لولهکشی، جلوگیری از انسداد لولهها، تعمیر و نگهداری به موقع در صورت بروز نقص و رفع سریع هرگونه گرفتگی و نشتی اشاره کرد. مراقبتهای دورهای و صحیح، عمر مفید سیستم فاضلاب را افزایش میدهد.
چگونه می توان با این شرکت ها و پیمانکاران را ارزیابی و انتخاب کرد؟
مدیر شرکت عمران پی بنیس : این شرکت ها با بهکارگیری متخصصان و مهندسان باتجربه و استفاده از تجهیزات و مواد اولیه استاندارد، فعالیت خود را با هدف اجرای طرحهای فاضلاب شهری با بالاترین کیفیت آغاز می کنند. حداقل می توانم مثال بزنم، شرکت ما با آگاهی از اهمیت سلامت عمومی و لزوم جمعآوری و دفع بهداشتی فاضلاب، نصب فاضلاب را با رعایت کامل استانداردها و اصول فنی انجام میدهد تا از بروز هرگونه آلودگی زیستمحیطی و به خطر افتادن سلامت شهروندان جلوگیری شود. اما در تکمیل جواب سوال شما باید عرض کنم که :
بهکارگیری لوله و اتصالات فاضلاب معتبر و استاندارد
ارائه طرح و برآورد قیمت شفاف و دقیق
اجرای دقیق نصب فاضلاب توسط متخصصان باتجربه
رعایت کامل مسائل بهداشتی در تمام مراحل اجرای پروژه
ارائه خدمات گارانتی و نگهداری پس از فروش
پاسخگویی سریع به درخواست مشتریان
معیارهای مناسبی برای ارزیابی و تست می توانند باشند. همچنین پرژه های پیشین که انجام شده نیز می تواند متر مناسبی برای درک رضایمندی مشتریان قلمداد شود. بنابراین با انتخاب مناسب میتوانید اطمینان داشته باشید که فاضلاب منزل، اداره یا کارخانه شما با بالاترین استانداردهای کیفی و بهداشتی نصب و راهاندازی خواهد شد.
سخنی کوتاه
فاضلاب شهری به عنوان یک چالش مهم شهرها در حوزه محیط زیست و بهداشت انسانی مطرح است. تحلیل جامع از مفاهیم، مشکلات، راهکارها، و تأثیرات محیطی و اقتصادی مرتبط با فاضلاب شهری، به بهبود مدیریت و فهم بهتر از این چالش بزرگ کمک کند. از سویی دیگر، نصب صحیح انشعاب فاضلاب خانگی به شهری مزایای زیادی به همراه دارد. جلوگیری از انتشار آلودگی، حفظ محیطزیست، جلوگیری از هدررفت آب، کاهش بروز بیماریهای ناشی از فاضلاب، افزایش ارزش املاک و آسایش و آرامش ساکنان تنها بخشی از مواردd بود که در بالا به آن اشاره شد. بنابراین بی شک، نصب صحیح انشعاب فاضلاب یک سرمایهگذاری بلندمدت برای سلامتی و رفاه است، نه هزینه غیر متعارف.