موتورهای احتراق داخلی، به عنوان ستون فقرات حمل و نقل مدرن، از دیرباز با یک چالش اساسی روبرو بودهاند: اتلاف انرژی قابل توجه. این موتورها، که نقش حیاتی در پیشبرد تمدن بشری ایفا کردهاند، متاسفانه بخش قابل توجهی از انرژی سوخت را به صورت گرما هدر میدهند. این ناکارآمدی، به ویژه در عصر حاضر که با بحرانهای زیستمحیطی دست و پنجه نرم میکنیم، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، نمیتوان نقش بیبدیل این موتورها در تسهیل حمل و نقل و پیشرفت جوامع را نادیده گرفت.
اتلاف انرژی در موتورهای احتراق داخلی
بر اساس گزارشهای علمی، موتورهای احتراق داخلی تا 75 درصد از انرژی سوخت را به صورت گرما از دست میدهند. این گرمای هدررفته، عمدتاً از طریق لوله اگزوز و سیستم خنککننده موتور به محیط اطراف منتقل میشود. این میزان اتلاف انرژی، نه تنها از نظر اقتصادی زیانبار است، بلکه اثرات مخربی بر محیط زیست نیز به همراه دارد.
ایدهای نوآورانه برای بازیابی انرژی
در مواجهه با این چالش، محققان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، راهکاری نوآورانه را ارائه کردهاند. آنها دستگاهی به نام ژنراتور ترموالکتریک (TEG) را طراحی کردهاند که قادر است گرمای خروجی اگزوز را به انرژی الکتریکی تبدیل کند. این دستگاه کوچک و قابل نصب بر روی لوله اگزوز، میتواند گامی مهم در جهت افزایش کارایی موتورهای احتراق داخلی و کاهش اثرات زیستمحیطی آنها باشد.
ژنراتورهای ترموالکتریک (TEG)
ژنراتورهای ترموالکتریک، بر اساس اصل تبدیل اختلاف دما به جریان الکتریکی کار میکنند. هنگامی که الکترونها در معرض گرما قرار میگیرند، از سمت گرم به سمت سرد حرکت میکنند و جریان الکتریکی ایجاد میکنند. محققان برای تقویت این جریان الکترونی، از ماده نیمه رسانای بیسموت تلوراید (Bismuth-telluride) در ساخت ژنراتورهای ترموالکتریک استفاده کردهاند.
چالشها و راه حلها
یکی از چالشهای اصلی در طراحی ژنراتورهای ترموالکتریک، حفظ اختلاف دمای مناسب بین دو طرف دستگاه است. محققان برای حل این مشکل، دستگاهی با برآمدگیهای باله مانند طراحی کردهاند که با ایجاد جریان همرفت اجباری، گرما را از طریق لوله اگزوز دفع میکند.
نتایج و کاربردها
نمونه اولیه این دستگاه، حداکثر توان خروجی 40 وات را تولید میکند که برای کاربردهای کم مصرف مانند شارژ تلفن همراه کافی است. در آزمایشهای بیشتر، محققان توانستند توان خروجی را به 56 وات افزایش دهند. همچنین، هنگام اتصال این دستگاه به دریچههای اگزوز بالگرد، توان خروجی 146 وات به دست آمد.
مزایای این فناوری
افزایش کارایی: این فناوری، با بازیابی گرمای هدررفته، میتواند کارایی موتورهای احتراق داخلی را به طور قابل توجهی افزایش دهد. کاهش اثرات زیستمحیطی: تبدیل گرمای اگزوز به انرژی الکتریکی، میتواند به کاهش انتشار گازهای گلخانهای و آلایندههای هوا کمک کند. نصب آسان: این دستگاه، به راحتی قابل نصب بر روی لولههای اگزوز خودروهای موجود است و نیازی به سیستمهای خنککننده اضافی ندارد. کاربردهای متنوع: علاوه بر خودروها، این فناوری میتواند در سایر سیستمهای حمل و نقل و همچنین در خودروهای هیبریدی مورد استفاده قرار گیرد.
آینده این فناوری
این فناوری، پتانسیل بالایی برای تبدیل موتورهای احتراق داخلی به منابع انرژی پاکتر دارد. با توسعه و بهبود این فناوری، میتوان گامی مهم در جهت کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی و حفاظت از محیط زیست برداشت.