بعد از ده سال وقفه، در تاریخی جدید، پرتاب کپسول زیستی نیم تُنی با استفاده از یک پرتابگر بومی انجام شد.

سازمان فضایی ایران با همکاری دانشمندان کشور، پس از توقف ۱۰ ساله، کپسول زیستی جدیدی را با وزن ۵۰۰ کیلوگرم تحت عنوان "سلمان" به فضا پرتاب کرد. این کپسول قادر به حمل و انجام آزمایشات بر روی موجودات زنده در فضا بوده و پس از انجام آزمایشات به سلامت به زمین بازگشته است. این اقدام به منظور گام‌نهادن به سایر حوزه‌های فضایی انجام شده است و نشان از پیشرفت کشور در فناوری فضایی دارد.

کاوشگر ۱، که در سال ۱۳۸۵ به فضا پرتاب شد، به دلیل نقص فنی ناتمام، ماموریت کاملی نداشت. اما در سال ۱۳۸۷، کاوشگر ۲ به عنوان یک نسخه بهبودیافته، با موفقیت به ارتفاع ۵۰ کیلومتری زمین پرتاب شد و توانست اطلاعات مهمی در حوزه تحقیقات زیست فضایی را به زمین ارسال کند.

کاوشگر ۳ قرار بود در دهه فجر ۸۸ اولین محموله حاوی موجودات زنده را به فضا بفرستد. این کاوشگر حاوی کرم، لاک‌پشت، موش و سلول‌های بنیادی بود و موفقیت‌آمیز به زمین بازگشت.

در دوره ۸۸ تا ۹۱، کاوشگرهای ۴، ۵ و ۶ با پرتاب به فضا، به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری زمین رفته و به سلامت به زمین بازگشته‌اند.

در تاریخ ۹ بهمن سال ۹۱، یک روز بسیار مهم در حوزه "صنعت فضایی ایران"، آفتاب میمون با کاوشگر پیشگام به فضا پرتاب شد و سالم به زمین بازگشت. این ماموریت تاریخی نشان‌دهنده پیشرفت‌های چشمگیر در فضاپیمایی ایران بود. در سال ۹۲، دومین میمون نیز با کاوشگر پژوهش به فضا رفت و پس از حدود ۱۵ دقیقه به سلامت به زمین بازگشت.

اما داستان تا اینجا ختم نشده و پس از حدود ۱۰ سال توقف در پرتاب کپسول‌های زیستی، دانشمندان فضایی قصد دارند نخستین اقدامات خود را آغاز کنند. این اقدامات نه تنها در زمینه فناوری فضایی، بلکه در بسیاری از حوزه‌های دیگر نیز می‌توانند به وقوع اتفاقات بزرگی در کشور منجر شوند.

دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در گفت‌وگو ، تاکید کرد که کپسول‌های زیستی ابزارهایی هستند که موجودات زنده را به فضا می‌برند. وی اشاره کرد که در گذشته، کپسول‌های زیستی که طراحی شده بودند، در اندازه کوچک بوده و اگر بخواهند در ابعاد انسان استفاده شوند، نیاز به داشتن شرایط حداقلی دارند. او تشعشعات زیاد در فضا، گرادیان‌ها و اختلافات دما و افت فشار هوا را از شرایط زیست در فضا نام برد و اظهار کرد که کپسول‌ها باید شرایط فشار، تنفسی و ایمنی در برابر تشعشعات را فراهم کنند. سالاریه بر چالش‌های موجود در کپسول‌های زیستی، به‌ویژه فرود آرام اشاره کرد و بیان کرد که طراحی آنها شرایط سختگیرانه‌تری را ایجاد می‌کند. وی توضیح داد که قرارداد جدیدی برای ساخت کپسول‌های زیستی امضا شده و طراحی آنها با شرایط مختلف مواجه شده است. سالاریه نه تنها حوزه فضایی را به‌عنوان یک ضرورت برای توسعه کشور برجسته کرد، بلکه اظهار کرد که این حوزه برای همه کشورها "باید" است و بدون توجه به آن، رشد کردن در ابعاد مختلف غیرممکن است.

دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، اعلام کرد که در آینده نزدیک، سازمان فضایی ایران قصد دارد در حوزه توریست و گردشگری فضایی و حمل و انتقال بار از طریق فضایی فعالیت‌هایی را آغاز کند. وی بیان کرد که توسعه کپسول‌های زیستی امکان‌پذیر بوده و در این زمینه پیشرفت‌های محترمی حاصل شده است. سالاریه توضیح داد که این کپسول‌ها در مراحل اولیه پرتاب ممکن است بدون حضور موجود زنده صورت گیرد و شرایط داخل کپسول باید به شرایطی مناسب برای حمل و انتقال موجود زنده تبدیل شود. او بر ضرورت بهینه‌سازی شرایط داخل کپسول اشاره کرد و بیان کرد که این کپسول‌ها باید با شرایط فشار، گرادیان، دما، میزان اکسیژن و شتاب کپسول هماهنگ شوند. همچنین، پرتابگر نیز باید شرایط مناسب را برای تحمل شتاب‌های قابل تحمل ایجاد کند و بازگشت کپسول نیز باید شرایط خاصی داشته باشد. او افزود که پروژه کپسول‌های زیستی به مدتی متوقف بوده و در سال جاری، اولین کپسول زیستی با ویژگی‌های جدید پرتاب شده است تا جایگاه ایران در زیست فضا تثبیت شود.

گام اول برای توسعه کاوشگرها با طراحی و ساخت کاوشگر اولیه در آبان ۱۳۸۵ آغاز شد. این کاوشگر به منظور حمل آزمایشگاه‌های فضایی به ارتفاعات بالای جو غلیظ (بین ۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر) و بازیابی سالم آنها طراحی شد. کاوشگرها کاربردهای متعددی دارند از جمله بررسی خواص اتمسفر، آزمایش وسایل کنترلی در ماهواره‌ها، اطلاعات هواشناسی، پیش‌بینی هوا و تحقیقات زیست فضایی و نجوم.

کاوشگر اول در آغازین مأموریت خود با دقت به مقصد پرواز کرد و داده‌های محیطی را اندازه‌گیری کرد. این مأموریت به دلیل مشکلات اتصال محموله و حامل به نتایج ناتمام ماند. بر این اساس، تصمیم گرفته شد تا قسمت‌های سازه‌ای محموله اصلاح شوند و مأموریت بعدی با اصلاحات لازم آماده شود.

در پروژه کاوشگر دوم نیز پس از بهینه‌سازی عملکرد زیرسامانه‌ها، کاوشگر با موفقیت پرتاب و بازیابی شد. این محموله بلافاصله بعد از پرتاب داده‌ها و تصاویر را ارسال کرد و با استفاده از سامانه‌های کاهش سرعت و چترهای بازیابی، به سلامت به زمین بازگشت.

کاوشگر ۳ در بهمن‌ماه ۱۳۸۸ به فضا پرتاب شد و در این مأموریت توانست محفظه زیستی حاوی موجودات زنده کوچک و پنج رده مختلف از سلول‌های بنیادی و سوماتیک را به فضا ببرد. این کاوشگر اولین گام در شکل‌گیری تحقیقات زیست‌فضایی را با اندازه‌گیری میزان رشد، مرگ و میر و نحوه عملکرد سلول‌ها تحت تأثیر شتاب و ارتعاش موجود در فازهای مختلف پرواز برداشت.

پس از پرتاب موفق کاوشگر ۳، مأموریت کاوشگر ۴ با هدف اعزام یک موجود زنده انسان‌نما به فضا تعریف شد. این محموله آزمایشی بدون موجود زنده با همراهی کاوشگر به لایه‌های فوقانی جو در ارتفاع حدود ۱۳۵ کیلومتری بالا رفت و با عملکرد مناسب سامانه بازیابی به زمین بازگشت.

پس از موفقیت در پرتاب کاوشگر ۴، پنجمین کاوشگر در کمتر از ۶ ماه آماده و پرتاب شد. هدف این مأموریت ارسال موجود زنده به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری سطح زمین بود. کاوشگر ۵ حامل یک موجود زنده انسان‌نما تا این ارتفاع را به سلامت پشت سر گذاشت.

با پایان مأموریت کاوشگر ۵، فعالیت‌ها برای بهبود فناوری‌های مورد نیاز برای ارسال کاوشگرهای فضایی ادامه یافت. کاوشگر ۶ که شامل سامانه‌های الکترونیکی، مکانیکی و آیرودینامیکی بود، در ۱۸ شهریور ۱۳۹۱ آزمایش پرتابی شد. عملکرد این کاوشگر در لحظه پرتاب بسیار مطلوب بود و ارسال داده و تصویر از محموله فوراً پس از پرتاب آغاز شد. همچنین کارکرد کپسول زیستی نیز در طول مسیر پرتاب به طور مطلوبی انجام شد.

در تاریخ ۹ بهمن ماه ۱۳۹۱، کاوشگر "پیشگام" با استفاده از یک پرتابگر سوخت جامد، میمونی از نژاد "رزوس" را به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری از سطح زمین حمل کرد و سپس به سلامت به زمین بازگشت. این عملیات، ایران را در میان کشورهایی قرار داد که توانمندی ارسال موجود زنده به فضای ماورای جو (بیش از ۱۰۰ کیلومتر ارتفاع) و بازگشت سالم آن را دارند. هدف این مأموریت، بررسی و مطالعه دقیق‌تر شرایط پروازی و تأثیر آن بر مجموعه‌های فنی محموله و زمینه‌های مناسب برای تحقیقات زیست‌فضایی کشور بود.

پس از موفقیت در مأموریت "پیشگام"، کاوشگر "پژوهش" آماده‌سازی برای ارسال دومین میمون فضایی ایران به فضا را در دستور کار قرار داد. پرواز "فرگام" به ارتفاع ۱۲۰ کیلومتری سطح زمین، یعنی ۲۰ کیلومتر بالاتر از مرز فضا، پای ایران را برای دومین‌بار در حوزه کاوش‌های علمی فراجوی باز کرد. این محموله سرنشین‌دار به نام "کاوشگر پژوهش"، پس از بهبود و توسعه زیرسامانه‌های کاوشگر پیشین و افزایش قابلیت اطمینان آن، در تاریخ ۲۳ آذرماه ۱۳۹۲ با استفاده از حامل سوخت مایع پرتاب شد.

در ادامه، برنامه "زیست فضا" به دستور کار سازمان فضایی قرار گرفت تا به صورت گسترده‌تری در زمینه مطالعات زیست‌فضایی ادامه یابد. آخرین کپسول زیستی ایران به نام "سلمان" با موفقیت پرتاب شد. این کپسول با وزن ۵۰۰ کیلوگرمی، توسعه فناوری‌های مختلف طرح اعزام به فضا را شامل پرتاب، بازیابی، سامانه‌های کنترل سرعت و سپر ضربه‌گیر، آیرودینامیک کپسول و چتر، سامانه‌های مربوط به شرایط زیستی و غیره آزمایش شد. این پرتابگر بومی به نام "سلمان" توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع ایران ساخته شده است.