مقاومت الکتریکی چیست؟ + معرفی انواع جعبه فیوز

 مقاومت الکتریکی یکی از قطعات مهم در مدار است که برای ایجاد محدودیت در جریان عبوری مدار استفاده می‌شود. این قطعه در کنار سایر قطعه‌های مهم برای ایجاد یک مدار کاربردی استفاده می‌شود. مدارات شامل انواع مختلفی از قطعات هستند که بدون آن‌ها راه‌اندازی سیستم‌های برقی امکان‌پذیر نیست. در ادامه قصد داریم به معرفی این قطعه مهم بپردازیم. علاوه بر آن با جعبه فیوز، فتوسل و انواع آن‌ها نیز آشنا می‌شویم. 

مقاومت الکتریکی چیست؟ 

مقاومت الکتریکی یا Resistor قطعه الکترونیکی مهم است که دارای مقدار ثابت و مشخصی مقاومت است. این قطعه به منظور محدود کردن جریان عبوری از مدار استفاده می‌شود. مقاومت‌ها قطعات پسیو هستند و توانایی تولید توان الکتریکی را ندارند. به همین دلیل تنها برای مصرف توان در مدار استفاده می‌شوند. 

اختلاف پتانسیل میان دو پایه موجود در یک مقاومت الکتریکی ایجاد می‌شود که مقدار آن بر اساس قانون اهم تعیین می‌شود. میزان جریانی که از دو پایه عبور می‌کند نیز ارتباط مستقیمی با ولتاژ دو سر مقاومت دارد. مقاومت‌ها در ابعاد مختلفی تهیه شده و قطعات بسیار پرکاربردی در مدار محسوب می‌شوند. مقاومت این قطعه به شکل و جنس ماده آن بستگی دارد. 

در ابزار‌رسانا افزایش دما باعث افزایش میزان مقاومت می‌شود. در نیمه‌رسانا‌ها با افزایش دما میزان مقاومت الکتریکی کاهش پیدا می‌کند. واحد مقاومت نیز اهم است که به صورت مقاومت بین دو نقطه در مدار است که اختلاف پتانسیل یک ولت به آن‌ها اعمال می‌شود. انواع مختلفی از مقاومت‌ها وجود دارد که با نام‌های مقاومت کربنی، مقاومت‌های سیمی، مقاومت‌های لایه‌ای و ... شناخته می‌شوند. 

معرفی جعبه فیوز و انواع آن

جعبه فیوز یکی از بخش‌ها و قسمت‌های بسیار مهم در برق کشی ساختمان‌ها است که معمولاً در ورودی ساختمان نصب می‌شود. به جعبه فیوز، تابلو برق واحد یا تابلو برق انتهایی گفته می‌شود و به هنگام بروز مشکل در برق ساختمان از این جعبه استفاده می‌شود. این جعبه سر خط تأمین برق تمام واحد‌های مسکونی است. 

در گذشته برق کشی ساختمان با جعبه تقسیم انجام می‌شد، اما به مرور زمان و پیشرفت در صنعت برق، شکل آن تغییر کرده و با جعبه فیوز جایگزین شد که مزیت‌های بیشتری نیز به همراه دارد. این جعبه‌ها هم برای راحتی برقکار و هم امنیت ساکنین بسیار مهم هستند. علاوه بر آن در صورت بروز مشکل در یک سرخط با قطع همان سرخط، جریان برق در سایر مسیر‌ها قطع نمی‌شود. به همین دلیل برقکار‌ها کار راحت‌تری برای سیم کشی دارند. انواع مختلف فیوز و جعبه فیوز در ادامه معرفی شده‌اند: 

فیوز مینیاتوری

فیوز‌های مینیاتوری نوعی از فیوز‌ها هستند که برای انجام دو عملکرد اصلی، حفاظت در برابر اضافه جریان و حفاظت در برابر اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. فیوز‌های دورن جعبه فیوز مینیاتوری برای جریان‌ها و ولتاژ‌های متفاوتی ساخته شده و به صورت یک، دو، سه و چهارپل هستند. 

در این نوع جعبه فیوز یک قطعه الکترومکانیکی به نام مدارشکن یا قطع‌کننده مدار مینیاتوری وجود دارد که برای قطع خودکار مدار در زمانی که جریان افزایش یافته یا به میزانی از قبل تعیین شده می‌رسد، استفاده می‌شود. فیوز مینیاتوری به کمک یک فیوز معمولی قابل تعویض است.

فیوز برق فشنگی

فیوز برق فشنگی یکی از انواع فیوز‌های کنتر برق است که استفاده بسیار زیادی از آن صورت می‌گیرد. این فیوز دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی است که باعث کاربرد زیاد آن شده است. این نوع فیوز دارای یک فشنگ است که از دو قسمت پایه و کلاهک تشکیل شده است. این فیوز بسیار ساده اما در عین حال کاربردی است. تعدادی پولک در قسمت پایینی این فیوز قرار گرفته است که با بررسی آن‌ها می‌توانید از سالم بودن فیوز اطمینان حاصل کنید. اگر فیوز در اثر نوسان برق سوخته باشد، پولک‌ها ذوب شده‌اند. 

فیوز برق کمپکت

یکی دیگر از انواع فیوز‌های برق، فیوز کمپکت است که بسیار کاربردی است و از نمونه فیوز‌های جدید محسوب می‌شود. از آنجایی که این فیوز جدید محسوب می‌شود، افراد کمی اطلاعات مفید درباره آن دارند. تعیین میزان دقیق جریان عبوری از مهم‌ترین مزیت‌ها و کاربرد‌های این نوع فیوز است. اگر مقدار جریان از مقدار تعیین شده کمتر یا بیشتر باشد، فیوز قطع می‌شود. از این فیوز بیشتر در مصارف صنعتی استفاده می‌شود. 

جعبه‌های فیوز نیز انواع مختلفی دارند و در جنس‌های پلاستیکی و فلزی تولید می‌شوند. برخی از این فیوز‌ها به صورت روکار و برخی دیگر نیز توکار هستند. شکل و طرح آن‌ها نیز متفاوت است و می‌توانید متناسب با نیاز خود از آن‌ها خریداری و استفاده کنید. معمولاً نمونه‌های روکار در فضای داخلی و فضای بیرونی ساختمان استفاده شده و نسبت به جعبه‌های توکار کاربرد بیشتری دارد. تمام جعبه‌ها دارای درپوشی مقاوم هستند که از ورود گردو غبار به دورن آن‌ها جلوگیری می‌کند. 

نحوه نصب فتوسل و کاربرد‌های آن

 فتوسل به مقاومتی گفته می‌شود که نسبت به نور حساس بوده و مقدار آن با توجه به میزان نور دریافتی تغییر می‌کند. نحوه کار فتوسل به این صورت است که با دریافت نور زیاد، میزان مقاومت آن کاهش و با کاهش آن میزان مقاومت افزایش می‌یابد. فتوسل کاربرد‌های زیادی دارد و از آن برای خاموش و روشن شدن چراغ‌ها به صورت خودکار در خیابان، خانه و ... استفاده می‌شود. علاوه بر آن در سلول‌های خورشیدی، لنز دوربین‌های عکاسی و سنسور‌های تشخیص دود نیز از آن‌ها استفاده می‌شود. نحوه سیم کشی و نصب فتوسل به صورت زیر است. 

سیم کشی فتوسل به دو صورت سه سیمه و چهار سیمه انجام می‌شود. نحوه نصب فتوسل نیز شباهت بسیار زیادی به کلید تک پل دارد. تفاوت آن با کلید تک پل این است که از یک سیم نول نیز در دستگاه استفاده می‌شود. معمولاً از فتوسل‌ها برای قطع و وصل چراغ استفاده می‌شود. فتوسل‌ها در محلی نصب می‌شوند که نور خورشید را به خوبی دریافت کنند. در این حالت با دریافت نور، لامپ‌ها و روشنایی‌ها خاموش می‌شوند. برای نصب فتوسل باید فاز به صورت مستقیم به سنسور وصل شود. 

سخن آخر

مدار‌ها و ابزار‌های برقی مورد استفاده در محیط‌های مختلف از قطعات بسیار متنوعی استفاده می‌کنند. هر قطعه نحوه نصب و کارکرد متفاوتی دارد و وظیفه بسیار مهمی را در مدار انجام می‌دهند. در این مقاله درباره مقاومت الکتریکی، فیوز و جعبه فیوز و همچنین فتوسل توضیحاتی ارائه شد.