علائم شکستگی بینی چیست؟

بینی متشکل از سه جزء مهم است؛ قسمت استخوانی، قسمت بافت های نرم و قسمت غضروفی. با توجه به این که بینی در صورت برجستگی رو به جلو دارد و استخوان های بینی از سطح صورت برجسته تر هستند، از طرفی به واسطه زخامت کم استخوان های بینی، بینی به شدت در معرض خطر شکستگی است. این شکستگی نسبت به سایر شکستگی های صورت شایع تر است.

ضربه ای که به بینی وارد می شود، علاوه بر این که ممکن است باعث آسیب به بافت غضروفی شود، بافت نرم بینی دچار جراحت بشود، دچار پارگی های پوست بینی و مخاط بینی بشود، می تواند منجر به شکستگی آن دو استخوان کوچک و ظریف هم بشود.

شکستگی بینی ممکن است به دلایل زیادی اتفاق بیافتد که معولا بیشترین شکستگی های بینی بر اثر ورزش هایی که افراد نزدیک به هم هستند، ورزش های درگیرانه، ورزش های رزمی؛ مثل کشتی، مثل بوکس، کاراته و... فرد می تواند دچار شکستگی بینی بشود، حین نزاع و احیانا در اثر تصادفات و حوادث این چنینی فرد ممکن است دچار شکستگی بینی بشود.

شکستگی بینی در کودکان شیوع کمتری دارد اما دارای اهمیت بسیار زیادی است و آن چیزی که اهمیت شکستگی بینی را در کودکان پر رنگ تر می کند؛ تشخیص شکستگی بینی وعوارض ناشی از شکستگی ای است که در این قشر سنی شایع تر است، استخوان های بینی در کودکان، از اندازه ی کمتر و کوچکتری بر خوردار است، استخوان های بینی در کودکان به واسطه کوچک بودن، تشخیص پزشک را با مشکل مواجه می کنند، از طرفی در کودکان، ضربات وارده به بینی با ورم شدیدی همراه است که باز تشخیص را برای فرد معاینه کننده دچار مشکل می کند، ضمن این که کودکان همکاری مناسبی با پزشک معاینه کننده ندارند، از بابت است که شکستگی بینی در کودکان با دشواری بیشتر تشخیصی همراه است.

اما چطور باید تشخیص بدهیم که ضربه ای که به بینی وارد شده است، دچار شکستگی آن شده است یا خیر؟ تشخیص شکست بینی، ملزم به معاینه ی بالینی است و نه رادیوگرافی های معمولی که خیلی از والدین پزشک را مجاب به تجویز رایو گرافی می کنند. شکستگی بینی باید بر اساس معاینه بالینی تشخیص داده شود. در بسیاری از موارد حتی ممکن است رادیوگرافی به عمل آمده با موارد مثبت کاذب همراه باشد و بدون اینکه شکستگی ای اتفاق افتاده باشد، تفسیر به شکستگی شود. از طرفی در رادیو گرافی ساده، افتراق شکستگی قدیمی و جدید بینی از یکدیگر مقدور نیست، به این دلیل است که توصیه به معاینه دقیق توسط یک فرد باتجربه و متبحر می شود، به خصوص در کودکان، در کودکان قالب اسکلت بینی، غضروفی است بنابر این نقش رادیو گرافی در تشخیص کم رنگ تر می شود، پس تشخیص شکستگی بینی بالینی است و باید با معاینه فیزیکی پزشک متخصص، تشخیص داده شود.

علائم شکستگی بینی؛ با تورم بینی، خونریزی از بینی و کبودی در کاسه اطراف چشم همراه است. در خیلی از مواقع، ایجاد کجی ها و انحراف های بینی از خط وسط و ایجاد غیر قرینگی ها و بد شکلی ها در بینی، ظن به شکستگی را تقویت می کند، پس با دیدن این علائم باید به پزشک مراجعه کرد. اگر ضربه به استخوان بینی وارد بشود، امکان شکستگی بینی می شود اما اگر به قسمت غضروفی ضربه وارد بشود نه تنها موجب شکستگی غضروفی می شود می تواند منجر به هماتوم (تجمع خون) تیغه میانی بینی شود. لازم به تاکید است که معاینه و تشخیص شکستگی بینی حتما باید توسط فرد متخصص انجام شود، چون صرف آن شکستگی و کجی حاصل آمده نیاز به درمان ندارد و ممکن است که ضربه وارد شده همراه با آسیب های همراه باشد؛ آسیب به کاسه چشم، آسیب به سایر استخوان های صورت که در آن صورت اگر فرد ناواردی اقدام به جا اندازی کند، ممکن است با عارضه همراه باشد از طرفی ممکن است در زیر لایه پوششی روی غضروف خون تجمع کند، این یک اورژانس بسیار مهم است، به خصوص در کودکان. این تجمع ممکن است منجر به مرگ سلول های تیغه میانی بینی شود، منجر به آبسه تیغه میانی شود و منجر به عوارض و بد شکلی در آینده شود.

در کودکان، ضمن چهل و هشت ساعت پس از ضربه ممکن است که این اتفاق بیافتد و تجمع خون یا هماتوم به وجود بیاید، به شکل یک تورم آلبالویی رنگ مشخص می شود؛ این تورم آلبالویی رنگ که با گرفتگی بینی همراه است، باید زنگ خطری باشد برای والدین و اگر این تجمع خونی درمان نشود، عوارض جبران ناپذیری دارد لذا والدین با مشاهده گرفتگی بینی در کودک، باید فورا به پزشک متخصص مراجعه کنند تا تشخیص داده شود و زیر بی هوشی عمومی، به خصوص در کودکان، اقدام به تخلیه بشود تا آن عارضه (تجمع خون زیر لای پوششی روی غضروف) پدیدار نشود. پس اگر ضربه ای به بینی وارد شد؛ با مشاهده هر گونه آثار کبودی دور چشم و تورم یا خونریزی در بینی، باید با در نظر گرفتن احتمال شکستگی بینی بلافاصله به پرشک متخصص مراجعه شود تا با معاینه بالینی فرد، تشخیص داده شود که آیا فرد دچار شکستگی بینی شده است یا خیر.

الزاما تمام موارد شکستگی بینی، نیاز به درمان ندارد. اگر شکستگی استخوان های بینی همزمان با جا به جایی قطعات شکسته شده باشد که منجبر به بد شکلی و تغییر شکل ظاهر بینی می شود و یا اگر این شکستگی منجر به گرفتگی و انسداد شده باشد نیازمند اقدام به جا اندازی است و بهترین درمان آن در بیشتر مواقع، جا اندازی بسته است، به خصوص در کودکان که نباید با درمان تهاجمی، آسیبی به صفحات رشد بینی اتفاق بیافتد.

در خیلی از موارد افراد ضربات وارد شده به بینی خود را جدی نمی گیرند و یا به جز کمی تورم، تغییری در شکل ظاهری بینی شان ایجاد نمی شود و متوجه شکسته شدن بینی نمی شوند و به پزشک مراجعه نمی کنند، اما بعد از مدتی پس از، از بین رفتن تورم متوجه می شود که بینی شان کاملا کج است که در آن صورت زمان را از دست داده و کاری برای آن نمی توان کرد، بنابراین بهتر است که حد اکثر در عرض دو الی سه روز پس از وارد شدن ضربه، حتما به پزشک مراجعه کنند تا پزشک آن را معاینه کند. گاها والدین به پزشک مراجعه می کنند و می گویند که به بینی کودکشان چند سال قبل ضربه ای وارد شده اما هیچ مشکلی در ظاهر بینی ایجاد نشده و الان در سن 15-16 سالگی دچار بدشکلی و دفرمگی بینی است، در این گونه موارد کاری نمی شود کرد تا کودک  سن رشد را پشت سر بگذارد و بعد از 18 سالگی از طریق عمل جراحی بینی توسط پزشک جراج متخصص، مورد عمل جراحی قرار بگیرد؛ یک مشکلی که در اثر یک آسیب بینی در دوران کودکی حاصل می شود، صرفا با یک جراحی سپتوپلاستی یا رینوپلاستی در سنین بالا قابل انجام است، در صورتی که اگر والدین در همان سنین کودکی توجه می کردند و آن شکستگی را در چهار روز اولِ پس از وارد شدن ضربه، جا می انداختند خیلی از مواقع به این موضوع نمی انجامید و غیر از این که هزینه های زیادی برای بیمار ایجاد می کند، سالیان سال، شاید حدود 10-15 سال از زمان شکستگی تا زمانی که بوشد عمل ش کرد، این کودک باید مشکلات تنفسی و مشکلات ظاهری را تحمل کند.

معمولا شکستگی های بینی در بالغین به صورت سرپایی جا انداخته می شود، یعنی به صورت بی حسی موضعی در مطب، کلینیک و یا درمانگاه، قابل انجام است ولی در اطفال، مطلقا به صورت جراحی تحت بی هوشی صورت می گیرد.

دکتر امید ابراهیمی یکی از مجرب‌ترین جراحان بینی ایران می‌باشند، که همواره کارکرد صحیح بینی بعد از جراحی بینی و همچنین حفظ ظاهر طبیعی بینی متناسب با ساختار کلی صورت بیمار برای ایشان در اولویت اول قرار دارد.