محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829538191
رویارویی امام صادق علیه السلام با جریان های فکری انحرافی
واضح آرشیو وب فارسی:الف: رویارویی امام صادق علیه السلام با جریان های فکری انحرافی
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۲۹ تير ۱۳۹۶ ساعت ۰۶:۲۳
مناظرات و گفتگوهای امام صادق علیه السلام با صاحبان عقاید و رهبران فرق و مذاهب گوناگون در دفاع از حقانیت اسلام و تشیع و مواجهه عالمانه با اندیشه ها و برداشت های انحرافی از دین الگوی مناسبی برای ما در عصر حاضر است. خبرگزاری صدا وسیما: مناظرات و گفتگوهای امام صادق علیه السلام با صاحبان عقاید و رهبران فرق و مذاهب گوناگون در دفاع از حقانیت اسلام و تشیع و مواجهه عالمانه با اندیشه ها و برداشت های انحرافی از دین الگوی مناسبی برای ما در عصر حاضر است. نگاهی به وضعیت بحرانی و اسف بار کشورهای اسلامی حوزه غرب آسیا و شمال افریقا که در آتش تروریسم و فجایع ناشی از برداشت های غلط و انحرافی از اسلام و با حمایت های تفرق افکنانه قدرت های مداخله گر می سوزد، اهمیت گفتگوی عالمانه میان صاحبان عقاید مختلف و رسیدن به نقاط مشترک و پرهیز از نگرش ارهابی تروریستی را دو چندان می کند. واقعیت آن است که در بسیاری از جوامع امروز دیگر کشورها که حتی اعتقادی به خدای واحد و یا هیچ از از ادیان ابراهیمی نیز ندارند تا این میزان جنگ مذهبی و فرقه ای بدینسان که در کشورهای اسلامی با باور به خدای واحد، پیامبر و کتاب واحد و کاملترین دین الهی درگیری و نزاع وجود دارد مشاهده نمی شود. بی شک درک تفاوت ها و اختلاف ها و رد شیوه های تکفیر و حذف که حاصل نگرش های غلط برخی جریان های سلفی است در آشوب ناکی منطقه بی تاثیر نیست. مسلما جریان اقلیتی که با حربه تکفیر به حذف دیگران می اندیشد هیچگاه به گفتگو و مناظره تن نخواهد داد و تنها زبان شمشیر و زور را می فهمد. اما نکته اینجاست که گسترش و شیوع این ویروس مهلک و جذب نیرو و هوادار حتی از کشورهای غربی به دلیل ضعف و سستی حق جویان و منادیان اسلام اصیل در معرفی چهره حقیقی اسلام است. به دلیل کوتاهی در شناساندن اسلام ناب محمدی و افشای پایه های دروغین این مسلک ها امروزه تصویر غلطی از اسلام ارائه شده و باعث جذب صدها هزار هواداری شده که حاضرند با عملیات انتحاری برای عقیده باطل خود جانفشانی کنند. راهبرد به مناظره فراخواندن افرادی که منشا این جریان های تکفیری هستند یعنی سلفی ها و صاحبان تفکراتی از نوع وهابیت، می تواند در مهار این موج موثر باشد و پایه های سست قابل نقد این مسالک را به همه نشان دهد از این منظر نگاهی به اسلوب و سیره علمی و سیاسی امام صادق علیه السلام راهگشاست.معرکه عقاید در عصر امام صادق(ع) دوران حیات امام صادق (ع) دوران شکل گیری معرکه آراء و عقاید در گستره وسیع عالم اسلام است که دامنه آن در شرق و غرب جهان توسعه پیدا کرده بود. در این دوره مکاتب مختلف فکری ادبی ظهور کردند: مکتب نحوی بصره و کوفه و بغداد؛ مکاتب کلامی معتزله و اشاعره، ترجمه آثار یونانی، رومی، هندی و ایرانی و شکل گیری مکاتب فقهی حنبلی، شافعی، مالکی و شاخه های مختلف علوم طبیعی و گسترش و شکل گیری فرق گوناگون در فضای نسبتا بازِ ایجاد شده، رونقی در علوم و فرهنگ اسلامی ایجاد کرد.[1]و درعین حال درگیری ها و منازعات بر سر قدرت در دوره انتقالی حاکمیت از امویان به عباسیان فرصت مناسبی فراهم آورد تا امام صادق (ع) به تاسیس دانشگاه و مکتبی بزرگ با حضور هزاران شاگرد برای تبیین اسلام حقیقی همت گمارند. در این راه به دلیل اهمیت و کارایی شیوه بحث علمی و مناظره امام اولا از بحث گفتگو با صاحبان و نمایندگان ادیان و فرق و نحله های مختلف فکری و دینی به خصوص در زمانه ای مانند موسم حج استقبال می کردند؛ دوم به تدریس مهارت ها و شیوه های مناظره به دانشجویان خاص و اصحاب نزدیک خود می پرداختند و آنان را برای مناظره و مقابله علمی با جریا نهای انحرافی تشویق و تشجیع می کردند. تربیت افرادی مانند هشام که هارون الرشید زبان او را در نفوس مردم کارگرتر از هزار شمشیر می دانست یا فردی مانند علی ابن محمد ابن نعمان بحلی کوفی؛ از دیگر برنامه های امام برای مقابله با افراد و گفتمان های مقابل و مخالف بود.[2] این شخصیت های که شاگرد امام صادق (ع) بودند، در چنین فضایی مرجع مردم در عرصه های علمی و فکری بودند و چنین جایگاهی فرصتی برای آنان فراهم می کرد. حضرت امام صادق (ع) با شماری از متکلمان مذاهب و ادیان بحث و مناظره داشته و به اقتضای ماهیت مناظرات کلامی در این مباحثات رویه ای متکلمانه اتخاذ کرده است.[3] روش ها و اسلوب مناظرات در بیان شیوه مناظرات امام صادق علیه السلام می توان گفت در دفاع از اصل توحید با الهام از قرآن کریم راهبرد اثبات علت از راه معلول و توجه به صنع خداوند را در پیش می گرفتند و با استدلال عقلی و منطقی و با بهره گیری از واژگان کوتاه و گویا و مستدل به بیان براهین خود میپرداختند. امام در صورتی که مدعای خصم، کلی و دارای صورت ها مختلف بود؛ بعد از استماع کامل آن و با رعایت ادب و احترام بدون بر آشفتن مدعای خصم را به تقسیمات و ابعاد مختلف تجزیه می کردند و به ابطال تک تک شقوق می پرداختند. گاه از کلام خصم بهره می گرفتند و الزامات و نتایج منطقی آنرا بیان کرده و وی را به نادرستی ادعای خود وا می داشتند. امام با محسوس نمودن امور معقول و با ذکر مثال ها و تمثیل هایی از زندگی روزمره؛ مطالب ذهنی و انتزاعی را قابل فهم ساخته و به اثبات دیدگاه خویش می پرداختند. برای آنکه فرایند گفتگو پویا باشد و از طرف مقابل این گواهی را بگیرند که دقیقا مراد و مقصود خود را تفهیم کرده از او پرسش هایی را مطرح می کردند و در موقع مناسب، در عین رافت و ادب و احترام با پاسخی کوبنده و محکم خصم را شکست می دادند.[4] وجه ادبی مناظره یکی از شاخه های نویسندگی است که در دوره امام صادق علیه السلام به دلیل آزادی نسبی فراهم آمده و گسترش جریان ها و گرایش های گوناگون در زمینه های مختلف اصول و فروع دین و نیز فلسفه و کلام و حتی مسائل مربوط به زبان و نحو، رواج گسترده ای یافت. مناظره کنندگان بر آن بودند تا عباراتشان از حدِ اکثرِ معنا و تعابیر زیبا زیبایی سبک و اختصار برخوردار باشد.[5] این تاثیر تا حدی است که می توان گفت تولید مناظره ها، مقابله ها و مراسله هایی که به اقتضای فضای اجتماعی و فرهنگی فراهم آمده بود سبب برآمدن علم بلاغت شد که در این راه معتزله نقش عمده ای داشتند.[6] البته بعد ادبی و بلاغی در مناظرات امام فرع بر اصل و اساس استدلال و استحکام کلام است. با این حال توجه به مضمون و محتوا و فصاحت در کلام، امام را از زیبایی در کلام حتی در مناظرات غافل نمی ساخت. کما اینکه درستی معنا و رساندن مقصود نیز تعریف بلاغت است. لذا میانه روی در بیان و اعتدال به معنای عمق تمرکز و ایجاز در کلام است. لذا تصور امام از بلاغت تصوری متعهدانه است و در درجه اول مضمون را مورد توجه قرار می دهد.[7] البته مورخان ادب عربی در دوره عباسی توجه اندکی به مناظره های این دوره متکلمان و فقها و اصحاب ملل و نحل کرده اند. با وجود آنکه مناظره از مهم ترین فنون نثری بود که طبقات مختلفی از مردم را به خود جلب میکرد چرا که بیشتر این مناظره ها در مسجد برگزار می شد. معتزله مهم ترین گروهی بودند که به مناظره روی آوردند.[8] البته شوقی ضیف استاد مصری تاریخ ادبیات عرب هیچ اشاره ای به مناظرات امام صادق علیه السلام ندارد و مناظرات هشام و مومن نطاق را نیز با تعبیر مناظرات شیعه غالی یاد می کند.[9] الزام طرف مناظره با استفاده از دانسته‌های مردم، بهره‌گیری از تمثیل و تشبیه، برانگیختن نیروی خِرد طرف مناظره، اثبات وجهۀ عقلانی احکام و اهمیت تفکر، اجازۀ پرسش و آزادی بحث، تأکید بر رعایت انصاف، تکیه بر دلایل متقن به جای استفاده از شیوۀ مغالطه، احترام و تکریم متقابل، بیان اصول و معیاری کلی و عقلانی، استفاده از شیوۀ جدل برای ارشاد و هدایت نظم منطقی مباحث و سامانۀ علمی، الزام طرف مقابل به پذیرش اشتباه خود، از دیگر مختصات مناظره‌های امام علیه السلام است.[10] از طرفی اصول استنتاجی مطرح شده در مناظره‌های حضرت، مؤید این امر است که مناظره و روند به کارگیری آن برای ایجاد فهم مشترک از مسائل، آگاهی‌بخشی و ایجاد نگرش توأم با عقلانیت است و از طرف دیگر، « روش مناظره‌های آن حضرت اساساً از نظر علمی و روایی، بیشترین تأثیرات آموزشی را بر طرف مناظرۀ خود می‌گذاشت. این روش بر سه پایه استوار بود: دعوت به پرسش، همگام شدن با مخاطب، هدایت مخاطب در مواقعی که با بن‌بست فکری مواجه می‌شود ».[11] نتیجه گیری از آنجا که عمده فعالیت امام صادق علیه السلام علمی و در عرصه فرهنگ و دانش و تربیت شاگردان در علوم مختلف بوده است به همین خاطر فقه شیعه به فقه امام جعفر صادق و مذهب شیعه به مذهب جعفری شهرت یافته است. فعالیت های علمی فکری امام بزرگترین مبارزه ریشه ای با مخالفان ولایت اهل بیت و شیعیان بود. رویاروی با صاحبان فکر و عقیده از دیگر ادیان و فرق و اثبات ناراستی و سستی در عقاید آنان از سوی امام صادق با بهره گیری از فرصت حج و دیگر مناسبت ها سیره علمی امام صادق را به مدرسه ای آموزنده امروزین برای مقابله با جریان های انحرافی و تکفیری ساخته است. جریان هایی که با برداشت های غلط از اسلام به قتل و کشتار و تروریسم روی آورده و به جز فرقه و جریان منتسب به خود دیگران را با حربه تکفیر مورد حمله قرار می دهند. مکتب امام صادق مکتب استدلال و بحث و گفتگوست؛ البته این سخن بدین معنا نیست که باید با جریان های ارهابی و تروریستی که تنها زبان شمشیر و تفنگ را می فهمند با زبان استدلال و برهان سخن گفت؛ بلکه بدین معناست که حمله به زیر ساخت عقاید این جریان ها و بازداشتن دیگران به روی آوردن به این جریان های فکری و به خصوص ایجاد اختلال و شک و تردید در حلقه حامیان و هواداران این جریان فکری که ایمان مردم را به بیراهه می برند؛ راهکاری است که با بهره گیری از سیره امام صادق علیه السلام می تواند در انزوا و بایکوت کردن این جریان ها که امروزه در قالب داعش و دیگر جریان های تکفیری مناطق مهمی از جهان اسلام را به آشوب کشانده موثر باشد. استدلال و عقلانیت، استناد به آیات و روایات، بهره گیری عالمانه از تشبیه و تمثیل در عین رعایت اخلاق و تحمل و صبر و شکیبایی می تواند در بنیان افکنی عقاید این گروه های ضداسلام که در تخریب چهره اسلام در جهان موثر بودند به کار آید. [1] - (آذر شب 1392: آذر شب محمد علی (1392) تاریخ الادب العربیفی اللعصر العباسی (1)تهران سازمان سمت چاپ هفتم ص37-36) [2] .(عبدالامیر سلیمان 1384 ) سلیمان عبدالامیر دور العلمی و الثقافی الامام جعفر الصادق در مجموعه مقالات منتخب همایش سراسری علم و معرفت و تضارب آراء در مکتب جعفری مرکز تحقیقات حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه امام صادق واحد خواهران ص26-25: [3] . پاکتچی احمد جعفر امام صادق دایره المعارف بزرگ اسلامی انتشارات مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی جلد هجدهم ذیل مدخل جعفر صادق ص199) http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entries/182 [4] حسینی میروصفی سیده فاطمه( 1384) شیوه مناظرات انبیاء و امام صادق تهران چاپ و نشر بین الملل وابسته به انتشارات امیرکبیرص218-240 [5] آذرشب محمدعلی (1382) تاریخ الادب العباسی فی العصر العباسی تهران انتشارات سمت ص181 . [6] اختری طاهره ؛ عابدی محسن( 1384) پرتوی ازادب مناظرات امام صادق در مجموعه مقالات منتخب همایش سراسری علم و معرفت و تضارب آراء در مکتب جعفری مرکز تحقیقات حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه امام صادق واحد خواهران ص158. [7] .(اختری و عابدی همان 159:1384). [8] شوقی ضیف(1982) تاریخ الادب العربی ج 3 العصر العباسی الاول طبعه الثامنه قاهره دار المعارف ص457 [9] (شوقی ضیف همان: 457-464). [10] (تقی‌زاده، حسن و علی رضاداد، (1386). «مناظرات امام رضا(ع) ویژگی‌ها و روش‌ها»، مشکوه، شمارۀ 94، بهار.ص122-114 [11] (هاشمی اردکانی و میرشاه جعفری، 1387:). هاشمی اردکانی، سیدحسن و سیدابراهیم میرشاه جعفری، (1387). «روش مناظره علمی در سیرۀ آموزشی امام معصوم: مطالعه موردی: مناظرات علمی امام رضا(ع)»، دو فصلنامه علمی تخصصی تربیت اسلامی، پاییز و زمستان. قم ص20
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[مشاهده در: www.alef.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 123]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها