اتحادیه اروپا؛ غول اقتصادی اما کوتوله ای سیاسی

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به بهانه 60 سالگی اتحادیه اروپا اتحادیه اروپا؛ غول اقتصادی اما کوتوله ای سیاسی تهران- ایرنا- اتحادیه اروپا در شصت سالی که از عمر آن می گذرد با اینکه توانسته است خود را به یک ابرقدرت اقتصادی در جهان تبدیل کند اما در عرصه های سیاسی قادر نبوده جایگاه قابل توجه و مناسب خود را کسب کند.

اتحادیه اروپا؛ غول اقتصادی اما کوتوله ای سیاسی

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ، اوایل فروردین ماه امسال سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در ایتالیا گردهم آمدند تا ضمن گرامیداشت شصتمین سالگرد بنیانگذاری پایه های نخستین این اتحادیه، به بررسی مهمترین مسائل آن بپردازند. جالب اینجاست که مهمترین چالش کنونی این اتحادیه، موجودیت و شعار اصلی آن یعنی همگرایی را تهدید می کند. اکنون بریتانیا پایه های اروپای متحد را به لرزه در آورده است. سه روز پس از برگزاری سالگرد تولد اتحادیه اروپا، یکی از اعضای آن یعنی انگلیس نامه رسمی درخواست خروج از اتحادیه را تقدیم مقام های تصمیم گیر این نهاد کرد. از همان ابتدا اولویت اتحادیه اروپا نزدیک سازی اقتصادی کشورهای عضو و سپس توسعه این همکاری به عرصه های سیاسی بوده است. به همین دلیل آن ها همگرایی اقتصادی را سرلوحه خط مشی های خود قرار دادند و از فولاد و ذغال سنگ آغاز کردند.مراسم شصتمین سالگرد پیمان رُم در همان مکانی برگزار شد که رهبران شش کشور (آلمان، فرانسه، ایتالیا، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) در 25 مارس 1957 پیمانی را به امضا رساندند که ده ها سال بعد موجب شکل گیری اتحادیه اروپا شد. نکته اینجاست که سران و نماینده های 27 کشور عضو اتحادیه اروپا بدون حضور نماینده بریتانیا در این مراسم شرکت داشتند.در واقع این 6 کشور در نخستین گام «جامعه اروپائی ذغال سنگ و فولاد» را آفریدند. این نهاد در سال 1952 برای بازسازی اقتصادی ویران شده اروپا ناشی از جنگ جهانی دوم، دست به کار شدند و همکاری های اقتصادی خود را نهادینه کردند.پس از امضای معاهده رُم در سال 1958 روند همکاری و هماهنگی به سایر تولیدات، خدمات و سپس سرمایه نیز به سرعت تسری پیدا کرد. بتدریج زمینه های دیگر همچون حمل و نقل، کشاورزی، محیط زیست نیز به عرصه این همکاری ها افزوده شد. تا اینکه در سال 1993 با ایجاد «اتحادیه اروپا»، اتخاذ سیاست خارجی مشترک از سوی این کشورها نیز امکان پذیر شد. در سال 1993، توافق ماستریخت چارچوب قانونی کنونی اتحادیه را بنیان ‌گذاری کرد. از آن به بعد 16 کشور دیگر هم به عضویت اتحادیه اروپا در آمدند. کشورهای اروپایی در سال 1999 واحد پول مشترک خود به نام «یورو» را معرفی کرد. تا به حال یورو در 19 کشور جایگزین پول‌های ملی شده ‌است.کرواسی آخرین کشوری بود که نزدیک به 4 سال پیش به عضویت اتحادیه اروپا درآمد و تعداد اعضا را به 28 کشور رساند اما از آن زمان روند اوج گیری این اتحادیه به تدریج کُند و متوقف شد. دوران طلایی و سرخوشی اتحادیه اروپا پایان یافت و به تدریج سازهای مخالف و انتقاد از آن کوک شد. اوج این چالش در سال 2016 بود. در ماه ژوئن این سال مردم انگلیس در یک همه پرسی به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند. از چند روز قبل روندهای قانونی خروج بریتانیا با به عبارتی «برگزیت» شروع شد. قرار است تا در دو سال آینده در خلال گفت وگوها مقررات تازه ای میان انگلیس و اتحادیه اروپا تنظیم و این کشور به طور رسمی از اتحادیه اروپا جدا شود.**اروپا؛ دومین اقتصاد بزرگ جهاناتحادیه اروپا اکنون وسعتی بیشتر از چهار میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی افزون بر 500 میلیون نفر را دارد. در سال 2016 این اتحادیه از نظر اقتصادی با بازده 19.2 تریلیون دلاری پس از چین در جایگاه دوم اقتصاد بزرگ جهان قرار داشت. در واقع چین و اتحادیه اروپا در کل 33.9 درصد از تولید اقتصادی 120 ترلیون دلاری جهان را در اختیار داشتند. اتحادیه اروپا در چند سال اخیر توانسته است گام های رشد اقتصادی را به سرعت طی کند و خود را به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل کند. در چند سال گذشته کشورهای این اتحادیه همچون ایسلند، یونان، پرتغال و غیره در مقیاس گوناگون دچار بحران مالی و اقتصادی شدند و حتی تا مرز ورشکستگی رفتند اما همکاری کشورهای بزرگ این اتحادیه به ویژه آلمان توانست بحران در این کشورها را حل و فصل کند.آمارهای رسمی منتشر شده از سوی این اتحادیه حاکی از آن است که رشد اقتصادی کشورهای عضو منطقه پولی یورو در فصل زمستان 2016، نسبت به سال گذشته از 1.6 به 1.8 درصد رسیده است. به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در اروپا، تداوم رشد اقتصادی این اتحادیه اثرات مثبتی را بر اقتصاد و بازار کار آن داشته و به همین دلیل کشورهای عضو را نسبت به آینده امیدوار کرده است.**چشم انداز آینده اتحادیه اروپااتحادیه اروپا توانسته است به تدریج از دهه 1990 گام های اقتصادی خود را با موفقیت بردارد و به رشد درخور توجهی دست یابد. اگرچه شهروندان اتحادیه اروپا در شصت سالی که از عمر آن می گذرد توانستند به سطح مناسبی از رفاه دست پیدا کنند اما در دیگر حوزه ها این اتحادیه نتوانست موفقیت های اقتصادی خود را تکرار کند. از نگاه تحلیلگران حوزه های سیاسی و امنیتی مهمترین ناکامی این قاره را تشکیل می دهند.بزرگترین چالشی که اکنون در مقابل اتحادیه اروپا قرار گرفته خروج بریتانیا از آن است. این امر که خواسته حدود 52 درصد مردم انگلستان بود در سال 2016 مهمترین چالش سیاسی اروپا در چند ده ها سال اخیر آن را رقم زد. به باور بسیاری از کارشناسان برگزیت زنگ خطر را برای فروپاشی اتحادیه اروپا به صدا در آورده است زیرا برخی کشورهای دیگر نیز وسوسه شده اند تا راهی را که مردم انگلیس پیموده اند، طی کنند و با استقلال از این اتحادیه، سیاست های ملی گرایانه تری را برای خود دنبال کنند.به نظر می رسد یونان به دلیل چالش های اقتصادی و مالی شدیدی که در چند سال اخیر با آن روبرو شد یکی از گزینه های اصلی برای خروج از اتحادیه اروپا باشد. آمارها نشان می دهند مردم این کشور نیز به شدت خواستار اصلاحات اقتصادی و خروج از اتحادیه هستند. همچنین پیش بینی می شود قدرت گرفتن برخی احزاب تندروی راستگرا در کشورهای اروپایی باعث افزایش چالش ها در این قاره شود زیرا این سیاستمداران بیش از همه خواستار سیاست های ملی و درون گرایانه بهجای همکاری و همگرایی هستند.نکته بعدی در مورد چالش های اتحادیه اروپا موضوع امنیت است. نزدیک به بیست سال از نقش آفرینی منسجم اتحادیه اروپا در سیاست خارجی می گذرد. در میانه های دهه 1990 میلادی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان نهادی در این اتحادیه خلق شد که حوزه روابط بین الملل آن را برعهده داشت. با توجه به جایگاه اتحادیه در عرصه های جهانی اما این نهاد هیچ گاه در حوزه های سیاسی نتوانسته است همگام با دیگر بخش ها نقش آفرینی کند. بسیاری از تحلیلگران کمرنگ بودن نقش اتحادیه اروپا در عرصه سیاست بین المللی را ناشی از نبود بازوی نظامی پرقدرت و مستقل می دانند. این گروه از کشورها در بسیاری از عرصه های امنیتی و نظامی به ناتو و ایالات متحده آمریکا وابسته هستند و به همین دلیل نمی توانند به صورت مستقل و تاثیرگذار حضور خود را در سازمان ملل متحد، شورای امنیت یا در حل چالش های بین المللی نشان دهند. تحلیلگران آینده این اتحادیه را با چالش هایی در حوزه های اقتصادی و اجتماعی نیز همراه می دانند. رشد زمینه های ملی گرایانه و بحران مهاجرت از جمله مهمترین چالش هایی هستند که کشورهای این قاره با آن روبرو خواهند بود. از سوی دیگر کاهش نیروی کار در کنار کاسته شدن از رشد اقتصادی این اتحادیه که بخشی از آن ناشی از خروج انگلیس از اتحادیه است، از دیگر چالش های اروپایی ها برآورد می شود.در زمینه امنیتی نیز بحران بازگشت تروریست ها از سوریه به کشورهای مبدا در کنار تنش ادامه دار با روسیه در سال های آتی شهروندان و دولت های اروپایی را تهدید می کند. در واقع هریک از این موضوع ها جنبه هایی از همگرایی در اروپا را به چالش می کشند.پژوهش**9130**1601**خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشاردهنده : شهناز حسنی

15/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 140]