پاسخ به 4 پرسش درباره مصوبه سنا

واضح آرشیو وب فارسی:الف: پاسخ به 4 پرسش درباره مصوبه سنا
امیرحسین یزدان پناه

تاریخ انتشار : شنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۱:۴۵
متمم‌های طرح تحریم های جدید علیه ایران پنجشنبه گذشته با 98 رای مثبت از میان 100 سناتور دموکرات و جمهوریخواه تصویب شد. این تحریم هاکه به طرح «مقابله با اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران» موسوم است برای آن که تبدیل به قانون شود باید در مجلس نمایندگان آمریکا نیز تصویب شود و سپس به امضای رئیس جمهور این کشور برسد؛ فرآیندی که قریب به یقین طی چند هفته آینده انجام خواهد شد. این که مصوبه اخیر چه اثراتی خواهد داشت در قالب4 پرسش قابل بررسی است. 1- طرح تحریمی جدید سنا دقیقا چه چیز را تحریم می کند؟ آنچه پنجشنبه در سنا مصوب شد دارای جزئیات حقوقی و پیچیدگی هایی است که دسته بندی آن زمان می برد اما در یک نگاه گذرا می توان به این سوال این طور پاسخ داد که : الف- از روزی که این طرح تبدیل به قانون شود دولت آمریکا باید ظرف 90 روز تحریم های جدیدی را علیه افراد و نهادهای فعال در حوزه برنامه های موشکی ایران و نیروهای سپاه پاسداران و نیز کسانی که از سوی وزارت خارجه این کشور به عنوان «ناقض حقوق بشر» محسوب می شوند، تدوین کند. به بیان دقیق تر این طرح برخلاف برخی تحلیل ها هنوز هیچ تحریمی را تصویب نکرده است اما مجوز تحریم جدید را داده و حتی بالاتر از مجوز، رئیس جمهور آمریکا را «ملزم» به تدوین تحریم های جدید علیه ایران می کند. ب- یکی از مهم ترین اثرات تحریمی این طرح این است که براساس «بند c» بخش پنجم مصوبه ،هر فرد یا نهادی که با افراد و نهادهای تحریم شده ایران همکاری کند، دیگر مانند سابق مشمول تنبیه یا جریمه نمی شود بلکه خود به لیست تحریم های دستور اجرایی 13224 اضافه می شود. درباره این بخش نکته نگران کننده این است که اگر مصوبه اخیر سنا با اجرای دستورالعمل های FATF که هدفش نظارت بر مبادلات مالی داخلی ایران است همراه شود آن گاه به جز افراد و نهادهای خارجی که نمی توانند با افراد و شرکت های تحریمی ایران همکاری کنند، افراد و نهادهای داخلی نیز از ترس اضافه شدن به لیست تحریم ها نمی توانند مبادلاتی با موارد تحریم شده ایران داشته باشند که خود نگرانی جدی محسوب می شود. 2- آیا این مصوبه نقض برجام است؟ در پاسخ به این سوال باید به متن برجام رجوع کرد: الف- براساس بند 29 برجام، طرف های مذاکره کننده با ایران از جمله آمریکا باید «از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهدات شان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری کنند.» براساس این بند مصوبه اخیر سنا نقض متن برجام است. تصویب طرح سنا همچنین نقض ماده 28 برجام که در آن تاکید شده 1+5 باید «با حسن نیت و در فضایی سازنده، برمبنای احترام متقابل» برجام را اجرا کنند نیز هست. ب- براساس بند 26 برجام نیز آمریکا تعهد داده است که «دولت ایالات متحده فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش بینی شده در این برجام ، در چارچوب نقش مشخص رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم های مشخص شده در پیوست 2 که اعمال آن ها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می کند» این تعهد به آن معنا است که از زمانی که مصوبه اخیر سنا به قانون تبدیل شود و رئیس جمهور آمریکا براساس آن تحریم های جدید علیه ایران اعمال کند و این تحریم ها شامل مواردی باشد که در برجام متوقف شده است آن گاه نقض عملی برجام از سوی آمریکا وارد فاز جدید می شود. 3- این طرح چه برسر برجام می آورد؟ برجام به عنوان سندی که قرار بود در مقابل اجرای تعهدات هسته ای ایران به رفع موانع تحریمی از مقابل اقتصاد ایران کمک کند، با وجود گره گشایی هایی که در برخی بخش های تجاری و مالی مرتبط با مراودات خارجی داشته، نتوانسته به وعده هایی که دولت پیش از توافق هسته ای مطرح می کرد دست یابد. به عنوان نمونه طی 2 سال اخیر شاهد مراودات مهم تجاری یا مالی و بانکی میان ایران و شرکت های مطرح جهان نبوده ایم؛ در مواردی مانند بوئینگ و ایرباس نیز که توافقاتی انجام شده، صرفا با مجوزهای اختصاصی وزارت خزانه داری آمریکا بوده است که عملا بر سایر حوزه ها تاثیری ندارد. در مقابل چه در 18 ماه پایانی دولت اوباما و چه در مدت سپری شده از دولت ترامپ شاهد اقدامات و ادبیات ضدبرجامی در جهان بوده ایم که نوعی «تحریم روانی» را حول ایران شکل داده به نحوی که حتی در مواردی که تحریم ها روی کاغذ رفع شده اند اما طرف های مقابل از ترس آمریکا و گرفتار شدن در چارچوب تحریمی و تنبیهی وزارت خزانه داری این کشور حاضر به مراوده نیستند. در جمع بندی باید گفت به نظر می رسد مصوبه اخیر در حقیقت مسیری را که آمریکا پس از برجام برای بی اثر کردن آن رفته است دارای چارچوب قانونی می کند. چارچوبی که باید دقت کنیم نه تنها جمهوری خواهان بلکه دموکرات ها هم در آن سهم دارند به نحوی که اصل طرح توسط 7 سناتور دموکرات و 7 سناتور جمهوری خواه تدوین شده و تصویب آن نیز با اکثریت قاطع 98 درصدی سنا انجام شده است و از منظر سیاسی پیام های مهمی در تقابل با جمهوری اسلامی ایران دارد. 4- در مقابل این مصوبه چه اقداماتی می توان انجام داد؟ الف- واقعیت این است که آمریکا در حال «نقض سیستماتیک برجام » است و بدون آن که اثر واضحی برای محکومیت توسط شرکای غربی اش برجای بگذارد، عملا آن را بلااثر می کند. اما مواضع اخیر اروپایی ها به خصوص اتحادیه اروپا درباره برجام نشان می دهد که در تحولاتی که شروع شده اتحادیه اروپا یکی از بازیگران اصلی خواهد بود که مواضع اش تاثیر مهمی در اتفاقات آینده خواهد داشت. اگر اروپا آنچنان که فدریکا موگرینی هفته پیش «پابرجایی برجام» را «ضمانت» و تاکید کرد «اروپا تعامل با ایران را فارغ از سیاست‌های سایر شریکان ادامه خواهد داد» به این سیاست اعلامی جامه عمل هم بپوشد می توان آن را اقدامی در جهت کم اثر کردن مصوبه سنا دانست؛ سیاستی که البته به دلیل آن که شکاف میان اروپا و آمریکا را بیشتر می کند نمی توان درباره آن فعلا پیش بینی دقیقی ارائه کرد. لذا به نظر می رسد در این فرصت اندک که تا تصویب نهایی این طرح باقی است نیاز به مذاکرات و دیپلماسی صریح تر با اروپایی ها داریم تا بتوان از شکافی که اروپا و آمریکا بر سر سایر موضوعات بین المللی در دوره ترامپ پیدا کرده اند برای کم اثرتر کردن اقدامات ضدبرجام آمریکا استفاده کرد. ب- مجلس شورای اسلامی باید با بررسی و تصویب طرح های کاربردی و نه انتزاعی و دهان پر کن اما بی اثر، در مقابل اقدامات آمریکا برای بی نتیجه کردن برجام از خود تحرک نشان دهد. در این زمینه لازم است اقدامات متناسب با لحاظ همه جوانب اعم از نیفتادن دربازی مقصرسازی پیش بینی شده و حتی به طرف های اروپایی و آسیایی و ... که جزو کشورهای نزدیک به ماهستند اعلام شود تا این کشورها متوجه شوند در صورت نقض برجام از سوی آمریکا، اقدامات ایران نیز می تواند منافع بقیه را تهدید کند و از همین رهگذر اهرم فشار بر آمریکا را بیشتر کنند. ج- اما یکی از مهم ترین نکاتی که درباره این مصوبه و اصولا رفتار آمریکا نباید نادیده گرفت، جایگاه هیئت نظارت بر برجام است. هیئتی که ریاست با رئیس جمهور است و مصوبات آن در زمره عالی ترین مصوبات کشور قرار می گیرد. سوال این است که این هیئت در کجای معادلات مربوط به رفتار آمریکا دراجرای برجام قرار دارد؟ چه اقداماتی درباره این مصوبه اخیر و سایر اقدامات آمریکایی ها برای بی اثر کردن برجام انجام داده است؟ در مقابل فشارهایی که آمریکا وارد می کند چه مصوبات یا تصمیماتی گرفته است تا طرف مقابل از نوع رفتار ما احساس ضعف و ناچاری نکند؟ منتظر می مانیم تا سخنگوی این هیئت به مردم گزارش بدهد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]