چرا ترامپ و وزرای خارجه و دفاع آمریکا درباره قطر اختلاف دارند؟ / او فقط به پول فکر می کند

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: چرا ترامپ و وزرای خارجه و دفاع آمریکا درباره قطر اختلاف دارند؟ / او فقط به پول فکر می کند
ترامپ قصد دارد با بحران سازی در جهان به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. ... او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت اگر روزی ترامپ با «ساخت و ساز» به دنبال پول بود، امروز با «تخریب» این هدف را دنبال می کند.
عصرایران؛ جلیل بیات* - بحران در روابط قطر با برخی کشورهای عربی به بروز شکاف در دولت و نظام تصمیم گیری آمریکا منجر شده است. به طور معمول گفته می شود در مواضع روسای جمهور و افراد کابینه در خصوص مسائل بین المللی و به ویژه موضوعات حساس نباید اختلاف نظر وجود داشته باشد. اما اکنون شاهد آن هستیم که در بحران قطر دیدگاههای متفاوتی از سوی دولت آمریکا شنیده می شود.

در حالی که ترامپ رئیس جمهور آمریکا تلویحا به انتقاد از قطر پرداخته و از عربستان حمایت کرده است، وزیر خارجه وی خواستار مذاکره و حل مسالمت آمیز بحران شده است. جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا نیز در موضعی متضاد با ترامپ تاکید کرد مقامات قطر در مسیر درست حرکت می کنند. اختلافات آنقدر گسترده است که به استعفای سفیر آمریکا در قطر نیز منجر شده است. همچنین مواضع ضد ونقیض اعضای دولت ترامپ درباره بحران قطر باعث احضار تیلرسون به سنا برای توضیح در این باره شد.

اکنون این سوال مطرح است که علت اختلاف میان ترامپ و دیگر مسئولان آمریکا درباره بحران قطر چیست؟ شاید برخی ناظران این اختلاف را طبیعی و ناشی از تفاوت تحلیل در کاخ سفید، وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا بدانند؛ اما به نظر می رسد ریشه این اختلاف را باید در ویژگی های شخصیتی و نظام فکری ترامپ جستجو کرد.

اگر از این احتمال که موضع تیلرسون به دلیل ارتباطات گسترده اکسون موبیل (شرکتی که تیلرسون قبل از صدارت وزارت خارجه مدیر آن بود) با صنعت نفت و گاز قطر است بگذریم و آن را ناشی از تحلیل کارشناسی دستگاه سیاست خارجی آمریکا بدانیم و همچنین موضع ماتیس را نتیجه رویکرد منطقی و عقلایی وزارت دفاع آمریکا به بحران پیش آمده در منطقه تصور کنیم، آنگاه فرضیه این یادداشت درباره نقش ترامپ در بروز اختلاف میان دولت آمریکا درباره بحران قطر بیشتر تقویت می گردد.

پیش از این در یادداشتی به روحیه تاجرمسلکی ترامپ اشاره کرده بودم و اینکه او اساسا سیاست مدار نیست و در تصمیم گیری های مختلف نگاهی کاسب مآبانه دارد. ترامپ درباره اکثر توافقات دولت آمریکا در دوره اوباما یک جمله تکراری را بیان می کند: "این توافق، توافق بسیار بدی است و ما باید دوباره مذاکره کنیم تا به توافق خوبی برای آمریکا برسیم." اما توافق خوب از نظر ترامپ چه ویژگی هایی دارد؟

وقتی به انتقادات رئیس جمهور آمریکا از برجام توجه می کنیم، مشاهده می شود عمده انتقاد او این است که ایران از این توافق سود کرد و چیزی به آمریکا نرسید. ترامپ مکررا به یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار پول نقد اشاره می کند که به ایران داده شد و در مقابل آمریکا دستش خالی ماند. او اصلا به وجوه دیگر برجام کاری ندارد. لذا به نظر می رسد آنچه در هر توافقی برای ترامپ از اهمیت ویژه برخوردار است منافع مادی (پول) حاصل شده برای آمریکا است.

اگر این گزاره را مدنظر قرار دهیم آنگاه خواهیم دید اکثر تصمیمات ترامپ منشاء اقتصادی دارد. اگر از «توافق پاریس» خارج می شود برای ایجاد شغل و افزایش رشد اقتصادی در آمریکا است. اگر از چین انتقاد می کند برای ممانعت از افزایش بیکاری در آمریکا است. اگر از «پیمان ترانس آتلانتیک» خارج می شود برای حمایت از تولید داخلی است. اگر به ناتو و اعضای آن انتقاد می کند به دلیل فشار مالی آن بر آمریکا است و ... . بنابراین موضع وی درباره بحران قطر را نیز می توان از همین زاویه دید.

ترامپ در دوره تبلیغات انتخاباتی از عربستان به عنوان مهم ترین حامی تروریسم یاد کرد، اما پس از رسیدن به ریاست جمهوری اولین سفر خارجی خود را به این کشور انجام داد و در نمایشی تبلیغاتی مرکز ویژه مبارزه با تروریسم را در ریاض افتتاح کرد. دلیل این چرخش 180 درجه ای کاملا مشخص است. ترامپ به خریدهای هنگفت تسلیحاتی عربستان که هزاران شغل برای آمریکا ایجاد می کند چشم دوخته بود. اما ترامپ تنها به سرکیسه کردن عربستان رضایت نداد.

باید از این سفر منطقه ای دلارهای بیشتری جمع می کرد. لذا با توجه به اختلافات عربستان و قطر، این کشور می توانست گزینه مناسبی برای هدف رئیس جمهور آمریکا باشد. اما امیر قطر زیر بار نرفت و حتی بعد از شروع بحران به دعوت ترامپ برای سفر به آمریکا (جهت اقناع و تهدید) پاسخ منفی داد. با این حال در چند روز اخیر عنوان شد وزرای دفاع آمریکا و قطر قرارداد خرید 12 میلیارد دلار جنگنده اف 15 از آمریکا توسط قطر را امضاء کردند. اگرچه مذاکرات مربوط به این قرارداد از سال 2016 شروع شده بود اما توافق نهایی آن در روزهای اخیر معنادار است.

بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که ترامپ قصد دارد با بحران سازی در جهان به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند. مهم نیست این بحران با محیط زیست چه می کند (توافق پاریس) یا منطقه ای را به آشوب می کشد (بحران قطر). مهم سرازیر شدن پول و شغل به آمریکا است. البته ترامپ از درگیر کردن آمریکا در هرگونه بحران حذر می کند. او بحران می سازد تا آمریکا سود کند. لذا می توان گفت اگر روزی ترامپ با «ساخت و ساز» به دنبال پول بود، امروز با «تخریب» این هدف را دنبال می کند.

*پژوهشگر روابط بین الملل

تاریخ انتشار: ۱۰:۴۹ - ۲۷ خرداد ۱۳۹۶ - 17 June 2017

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]