واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نبود اجماع عامل شکست طرح خروج قاره سیاه از دیوان بین المللی کیفری تهران - ایرنا - بیست و هشتمین اجلاس سران اتحادیه آفریقا طی دیروز و امروز /سه شنبه/ درحالی در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی برگزار شد که قرار بود اعضای آن برای نیل به یک اجماع همگانی جهت خروج دسته جمعی از دیوان بین المللی کیفری تصمیم بگیرند.
اعضای این اتحادیه گرچه طبق دستورکار آن موفق شدند رئیس جدید اتحادیه را انتخاب و حتی بر سر پذیرش مجدد مراکش بعد از 33 سال غیبت از این اتحادیه به اجماع برسند، اما همچنان در هدف خروج جمعی از دیوان ناموفق بودند.آنها دیروز در بیست و هشتمین اجلاس خود بعد از بحث و بررسی زیاد، سرانجام موسی فاکی محمد را به عنوان جانشین 'انکسازانا دلامینی زوما' نخستین رهبر زن این اتحادیه و بیوه رییس جمهور آفریقای جنوبی و وزیر خارجه سابق آن کشور انتخاب کردند و طبق برنامه با برگزاری دو نشست غیرعلنی طی دیروز و امروز اختلاف نظرها بر سر پذیرش و یا عدم پذیرش مجدد مراکش را نیز کنار گذاشته و سرانجام آن کشور را نیز در دل این اتحادیه جای دادند.با وجود اینکه هسته مرکزی اساسنامه اتحادیه آفریقا بر همسوسازی و وحدت میان اعضای این قاره بزرگ استوار است، اما پیش بینی می شد که ریاست این دوره اتحادیه بیشتر بر رفع اختلاف برای اجرای طرحی مهمتر و آن خروج دسته جمعی از دیوان بین المللی کیفری تمرکز یابد.اگرچه آفریقای جنوبی، بروندی و گامبیا پیش از این به طور رسمی سازمان ملل را از قصد خود برای لغو عضویت در دیوان بین المللی کیفری مطلع کرده بودند.این دسته از کشورها معتقدند که دیوان بین المللی کیفری به ابزار دست سیاست های جهانی تبدیل شده است و نهادی نیست که عدالت را در سطح بین المللی به اجرا گذارد.آنها بارها اعلام کرده اند که خواهان تغییراتی هستند که این دادگاه را با احترام به حاکمیت ملی کشورها همسو کند. از آنجا که این تغییرات آماده ارائه نیست، باید در مورد عضویت کشورها در این دادگاه تصمیمی جدی اتخاذ کرد.یادوری این نکته ضروری است که خروج این کشورها از دادگاه مزبور در سال 2017 به اجرا در می آید.با این وجود، برنامه ریزی های اولیه برای برگزاری این اجلاس دو روزه سران اتحادیه آفریقا و نشست های کارشناسی قبل از آن به گونه ای انجام شده بود که نظرها همه به دیوان بینالمللی کیفری و مسائل مرتبط با آن دوخته شده و به ویژه بر خروج جمعی کشورهای این اتحادیه از آن دیوان متمرکز شده بود، اما آن تمرکز اولیه نتوانست تا آخر اجلاس دوام آورد و نتیجه مطلوب خود را کسب کند.با خیزی که اغلب کشورهای عضو این اتحادیه قبل از برگزاری این اجلاس برای تقویت هرچه بیشتر همبستگی داخلی برداشته بودند، پیش بینی می شد که حداقل 34 کشور از 55 کشور عضو اتحادیه بخواهند و بتوانند عزم خود را جزم و با پیوستن به یک کارزار درون اتحادیه ای، جملگی از دیوان بین المللی کیفری خارج شوند.اگرچه نشست هفته گذشته وزیران امورخارجه کشورهای عضو اتحادیه به طور مفصل این موضوع را بررسی کرده بود و با 8 پیشنهاد قوی برای عملیاتی کردن این طرح خروج پایان یافت، اما این اجماع در اجلاس سران کشورهای این اتحادیه نا موفق بود.از آنجایی که آفریقای جنوبی به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در این طرح می باشد پیشتر و به همراه بروندی پیش از همه این کشورها از این دیوان خارج شده بود، اما برخی کشورها همچنان بر سر دوراهی خروج یا عدم خروج از دیوان باقی بودند و حتی کشورهایی چون نیجریه ماندن در دیوان را تبلیغ کرده و می کنند.گامبیا نیز عملیاتی کردن این طرح را به برگزاری انتخابات جدید ریاست جمهوری آن کشور که به پیروزی "آداما بارو" و کنار رفتن "یحیی جامع" منجر شد، موکول کرده بود.به همین دیلیل رهبری جدید این کشور در این اجلاس اتحادیه آفریقا نتوانست به جمع بندی دوره یحیی جامع برسد و لذا از همراهی کردن با حامیان این طرح در اتحادیه جا ماند.در این میان نیجریه به عنوان دیگر عضو قدرتمند این اتحادیه از قبل نیز با این طرح مخالفت کرده بود و حتی در نشست وزیران خارجه هفته قبل این اتحادیه سعی کرد با رایزنی های بسیار با همتایان خود از کشورهای دیگر، انها را از عملی کردن این طرح جمعی منصرف سازد."جوفری اونیما" وزیر خارجه نیجریه بارها تاکید کرد که کشورهای حامی این طرح در عملیاتی کردن طرح خود مختارند، اما نباید آنها جمعی کنند، انها می توانند به اقدام فردی روی آورند نه اینکه دیگران را نیز با خود همراه سازند تا در نتایج منفی احتمالی اجرای این طرح برای خود شریک جرم پیدا کرده باشند.وی که پیش از این از دیوان بین المللی کیفری و دادگاه جنایتکاران جنگی حمایت کرده بود، بارهای در دیدار با همتایان خود از کیپ ورده، سنگال، زامبیا، تانزانیا، لیبریا، بوتسوانا و چاد تلاش کرد آنها را از پیوستن به این کارزار منصرف سازد.از دیگر مخالف طرح خروج جمعی از دیوان در این اتحادیه، فاکر محمد، وزیر خارچه چاد بود که دیروز در رقابت با دیگرارن بر ریاست اتحادیه تکیه زد.به اعتقاد تحلیلگران، انتخاب او به ریاست دوره ای این اتحادیه خود می تواند عاملی برای شکست این طرح طی سالهای آتی باشد، چرا که او از مخالفان این طرح به شمار می رفته و می رود.به همین دلیل پیش بینی می شد که چنانچه خانم "امینه محمد" وزیر خارجه کنیا و رقیب فاکر محمد در انتخابات دیروز پیروز شود، این طرح بتواند همچنان با قدرت و حمایت بیشتری اجرایی شود، چرا که او خود از موافقان طرح خروج بود.رئیس قبلی این اتحادیه یعنی خانم دلامینی زوما وزیر خارجه سابق آفریقای جنوبی نیز از موافقان طرح بود چراکه دولت کشورش نیز از حامیان بسیار قوی این طرح بود، به همین دلیل کنار رفتن او از ریاست این اتحادیه یکی دیگر از عوامل شکست این طرح پیش بینی می شود.در هر حال، دیدارها و مذاکرات دو جانبه و چند جانبه طی این دور روز برگزاری اجلاس سران اتحادیه آفریقای نتوانست به دلیل نبود یک اجماع قوی و همبستگی میان اعضای آن به نتیجه ای بیانجامد که پیش بینی می شد به خروج جمعی اعضا از دیوان بین المللی کیفری بیانجامد.این اقدام در صورت تحقق آن، در عین حال می توانست الهام بخش بسیاری از کشورها و حتی سازمان ها و نهادهای منطقه ای باشد که در نهایت می توانست حداقل به اصلاح در ساختار و برنامه های جاری آن دیوان منجر شود.دادگاه بین المللی کیفری مستقر در لاهه هلند ژوئیه 2002 آغاز به کار کرد. این دادگاه که 124 عضو دارد، نخستین نهاد حقوقی با اختیارات دائمی در سطح بین المللی است که موارد نسل کشی، جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی را پیگیری می کند.کشورهای افریقایی تاکید دارند که این دیوان به رغم نامش، در واقع فقط دیوان بین المللی سفیدپوستان است و تعقیب و تحقیر رنگین پوستان به ویژه آفریقایی ها را دنبال می کند.دیوان بین المللی کیفری که تاکنون 9 مورد از 10 پرونده ای که بررسی کرده، به قاره آفریقا مربوط بوده است.به همین دلیل کشورهای آفریقای تاکید دارند که این دیوان امروزه باید خود را از اتهام های مربوط به اهداف 'نو استعماری' در آفریقا تبرئه کند.یادآوری می شود که آمریکا، روسیه و چین 3 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و هند دومین کشور پرجمعیت دنیا از منتقدان این دادگاه بوده و هنوز به آن نپیوستهاند.خاورم 1378**1144تهیه کننده علی نصیری**انتشار دهنده:علیرضا جباری
12/11/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]