واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: زنان و مساله ورود به دایره مفهومی «رجل سیاسی» تهران- ایرنا- چند ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری باز هم مساله نامزدی زنان در این انتخابات به یکی از پرسش های مطرح تبدیل شده و اظهارنظرهایی را به دنبال داشته است. برخی با اشاره به نص قانون اساسی مرد بودن را شرط محسوب شدن به عنوان رجل سیاسی می دانند و گروهی موضوع تشخص سیاسی را به عنوان طرازی برای این مفهوم می شناسند.
«عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان دیروز بیست و پنجم دی ماه در پاسخ به پرسشی که یکی از خبرنگاران درباره نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری آینده مطرح ساخته بود با اشاره به گفته هایش در نشست خبری پیشین اظهار کرد: نظرم همان است که قبلا گفتم و ثبت نام بلامانع است و انشاءالله باید بررسی واعلام نظر شود. کدخدایی روز یازدهم دی ماه درباره نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری گفته بود آنها هم میتوانند در انتخابات ثبت نام کنند اما شورای نگهبان هنوز درباره مساله رجل سیاسی به جمعبندی نرسیده است. قرار گرفتن زنان در زمره رجال سیاسی که از پیش شرط های تایید صلاحیت نامزدی ریاست جمهوری است طی انتخابات پیشین بارها مطرح شده اما تاکنون زنی در زمره نامزدهای نهایی رقابت های ریاست جمهوری در معرض رای مردم قرار نگرفته است در این زمینه دیدگاه های مختلفی وجود دارد، برخی براین باورند که رجل سیاسی، اعم از زن و مرد است و حتی زمانی هم که قانون اساسی تصویب می شد همین نظر مطرح بود. برخی دیگر معتقدند که رجل سیاسی تنها به مردان قابل اطلاق است و بانوان نمی توانند در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شوند. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در این پیوند با «علی اکبر گرجی» عضو هیات دانشگاه شهید بهشتی تهران، «نعمت احمدی» حقوقدان و مدرس دانشگاه و «محمدصالح نقره کار» وکیل دادگستری و حقوقدان و «بهمن کشاورز» حقوقدان و رییس اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری به گفت وگو پرداخت.** رجل سیاسی؛ مفهومی ناظر بر جنسیت یا تشخص سیاسی؟احمدی در تعریف مفهوم رجل سیاسی در قانون اساسی به پژوهشگر ایرنا گفت: رجل سیاسی فردی است که دارای اوصاف مندرج در اصل 115 قانون اساسی باشد. اگر قانون می خواست رجل را به مردان منحصر کند، واژه سیاسی را در متن قانون نمی آورد. از این رو قانون رجل سیاسی را تنها به مردان مقید نکرده است. نقره کار نیز در این زمینه گفت که منظور قانونگذارانِ قانون اساسی از به کار بردن لفظ رجل سیاسی محدود کردن حق انتخاب مردم نبوده بلکه صورت بندی و چارچوبمندسازی گستره انتخاب نامزدها را مدنظر داشته اند. از این رو عنوان رجل سیاسی به معنای محدود سازی جنسیتی نیست. اصطلاح رجل سیاسی به معنای تشخص، پیشینه مندی، توانمندی و اعتبار در عرصه عمومی است. او افزود: قصد مقنن اساسی در بستر اصل 56 و اصالت عدم تقید و تحدید حق انتخاب عمومی فهم می شود و به این اعتبار باید واژه رجل را ناظر به تشخص سیاسی و مذهبی تلقی کرد. این استدلال با اصول حقوق عمومی انطباق داشته و تخصیص و تقید آن دلیل بارز می طلبد. بنابر این اتخاذ تصمیم تفسیری شورای محترم نگهبان باعث خرسندی و زمینه ساز مشارکت جدی تر زنان در عرصه استیفای حق تعیین سرنوشت است. گرجی نیز منظور از رجل سیاسی را کنشگر و فعال سیاسی دانست و اظهار کرد: رجل سیاسی کسی است که حرفه او سیاست ورزی باشد و تجربه اندوزی لازم را طی سالیان دراز در زمینه سیاست ورزی به دست آورده باشد. به تعبیری باید دولتمرد یا دولت زن را جزو مصادیق آن عنوان قلمداد کنیم و بگوییم هر انسانی که به یک درجه ای از برجستگی و تشخص سیاسی برسد، می تواند از مصادیق رجل سیاسی باشد. رجل سیاسی یعنی انسان سیاسی و شخصیت برجسته ای که به خاطر ممارست، پیشینه و اندیشه های سیاسی خود در افکار عمومی جامعه شناخته شده باشد و افکار عمومی او را دارای استعداد لازم برای در دست گرفتن سکان سیاست و قدرت بداند. بنابر این با چنین نگاهی این مقوله جنسیت بردار نیست. همچنین اصل 56 قانون اساسی انسان را به صورت نوعی مدنظر قرار می دهد یعنی از مرد یا زن سخن نمی گوید.** نقش و جایگاه زنان و مفهوم بندی رجل سیاسی احمدی در پاسخ به این پرسش که آیا زنان را می توان به عنوان رجل سیاسی به حساب آورد، گفت: رجل سیاسی جدا از جنسیت اش دارای توانمندی سیاسی و شهره به عملکرد سیاسی است، پس زنان هم اگر شرایط رجل سیاسی را داشته باشند، می توانند به این عنوان نامیده شوند. نقره کار نیز در این زمینه اظهار کرد: به نظر نمی رسد مانعی برای حضور زنان به عنوان کاندیدا در عرصه ریاست جمهوری باشد. مراد اصل 115 قانون اساسی، اعتبار بخشی به نامزد ریاست جمهوری است. این مساله ناظر بر این امر است که راس قوه اجرایی کشور، دارای ویژگی ها و تمایزهای حساب شده و خاصی است تا بتواند از ایفای تکالیفی که برعهده دارد، برآید. گرجی نیز در این زمینه گفت: عنوان رجل سیاسی یک مفهوم تاریخی است که از گذشته در ادبیات سیاسی و حقوقی باقی مانده است. امروزه ما درکنار دولتمردانِ سیاست، زنانی داریم که پا به پای مردان در عرصه سیاست فعالیت می کنند. قانون اساسی و مبانی جمهوری اسلامی ایران نیز با پذیرش نابرابری ها سازگار نیست.** ضرورت رجوع به نص قانون اساسی در تعریف مفهوم رجل سیاسیکشاورز حقوقدان و رییس اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران چندی پیش در گفت وگو با ایرنا در پاسخ به این پرسش که آیا زنان را می توان به عنوان رجل سیاسی به حساب آورد، گفت: بدون تردید زنان جامعه ما به ویژه در سال های اخیر، ثابت کرده اند که لایق رسیدن به همه مقام های پیش بینی شده در قوانین هستند و چه بسا در بسیاری موارد همانطور که نشان داده اند بهتر از مردان هم می توانند عمل کنند. اما در بحث قوانین، ماخوذ به الفاظ ایم. وی افزود: در اصل 115 قانون اساسی وقتی رجال جمع رجل به کار برده می شود، در این که رجل به مرد اطلاق می شود تردیدی وجود ندارد. به نظر من این که ما بخواهیم این کلمه را حمل بر معنای دیگری یا معنای دور از ذهن به کار ببریم و بگوییم که شامل زنان هم می شود، اجتهاد در مقابل نص و غیرقابل قبول است. ممکن است در اصلاح قانون اساسی، این رجل به فرد یا شخص تبدیل شود یعنی تعریف لفظی به کار برده می شود، آنگاه شامل همگان خواهد شد. بنابراین به نظر می رسد که در وهله نخست، باید در فرصت مناسبی ضمن اصلاح قانون اساسی در مواردی که نیاز به اصلاح دارد، اصل 115 هم اصلاح شود.** نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری آتی و شائبه های سیاسیشماری مطرح شدن دوباره مساله شمولیت زنان در دایره نامزدی انتخابات ریاست جمهوری را دارای شائبه های سیاسی و به واسطه تلاش برخی جریان ها در جهت معرفی یک نامزد زن برای این انتخابات می دانند. نقره کار در این زمینه گفت: مطرح کردن مساله امکان نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری شائبه سیاسی ندارد بلکه تفسیری منطبق بر متن قانون و اراده ای از سوی بخشی از مردم است. او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا در آینده زنان می توانند به عنوان رجل سیاسی مطرح شوند، تاکید کرد: به طور حتم این حق و انتظار وجود دارد که جامعهِ زنان فرهیخته کشور نیز خود را درمعرض محک اراده عمومی و صندوق رای قرار دهند. گرجی نیز درباره نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: سخنگوی شورای نگهبان گفت که زنان می توانند در انتخابات ثبت نام کنند اما مساله این است که آیا آن مرجع ثبت نام کننده، صلاحیت ثبت نام شونده را به رسمیت می شناسد یا نه. به عبارتی دیگر اگر بانویی ثبت نام کند و همه شرایط موجود در اصل 115 قانون اساس را داشته باشد اما فقط شرط جنسیت را نداشته باشد آیا شورای نگهبان صلاحیت چنین کاندیدایی را تایید می کند یا نه. پاسخ دادن به این پرسش مستلزم این است که شورای نگهبان اصل 115 قانون اساسی را به طور رسمی تفسیر و در بیانیه ای وضعیت زنان را برای نامزدی در انتخابات مشخص سازد.**گروه پژوهش و تحلیل خبری خبرنگار:محمدستاری**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی کاظمی**پژوهشم**458** 9279
26/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]