واضح آرشیو وب فارسی:حامی خبر: در زیر آب های آزاد دریای باندا در کشور اندونزی، یکی از عمیق ترین مکان های آبی بر روی کره زمین وجود دارد. این منطقه وبر دیپ (Weber Deep) نام داشته و عمق آن از ابتدا تا انتها، به حدود ۷٫۲ کیلومتر می رسد. در نظر داشته باشید شکل منطقه وبر دیپ به حالت گودال و چاله نیست. چگونگی […]در زیر آب های آزاد دریای باندا در کشور اندونزی، یکی از عمیق ترین مکان های آبی بر روی کره زمین وجود دارد. این منطقه وبر دیپ (Weber Deep) نام داشته و عمق آن از ابتدا تا انتها، به حدود ۷٫۲ کیلومتر می رسد. در نظر داشته باشید شکل منطقه وبر دیپ به حالت گودال و چاله نیست. چگونگی تشکیل چنین منطقه ای که عمیق ترین نقطه آن ۷٫۲ کیلومتر از سطح فاصله دارد، سوالی است که دانشمندان را سخت درگیر کرده و به چالش کشانده است. اگرچه تا مدت ها دانشمندان جوابی برای نحوه تشکیل منطقه وبر دیپ و چگونگی شکل گیری عمق بالای آن پیدا نمی کردند، اما به لطف کشف اتفاقی بزرگترین صفحه گسل بر روی کره زمین، پاسخ سوال بی جواب دانشمندان به راحتی به دست آمد.دراز گودال ها که به عنوان عمیق ترین شکاف ها در اقیانوس های سرتاسر کره زمین شناخته می شوند، حین فرورانش دو صفحه زمین ساختی ( تکتونیکی) تشکیل می شوند. به عبارت دیگر دراز گودال ها زمانی ایجاد می شوند که صفحات به یکدیگر برخورد کرده و یکی از آن ها به زیر دیگری سر می خورد. اما وبر دیپ یک فورآرک (قوس جلویی) است که در واقع به منطقه ای میان یک قوس آتشفشانی و همچنین یک دراز گودال اشاره می کند. این فورآرک یک تو رفتگی است که در مقابل قوس باندا قرار گرفته و زنجیره ای منحنی از جزایر آتشفشانی را تشکیل می دهد. اما در نهایت چگونه این منطقه به یک خندق عمیق تبدیل شده و به شکل سنگر بزرگ درآمده است؟ تصویری برجسته از برش متقاطع قوس باندا بر اساس گفته های جاناتان پنهال (Jonathan Pownall) به عنوان یک محقق تکتونیک ساختار در دانشگاه ملی استرالیا، منطقه وبر دیپ با وجود داشتن عمق بالا و ساختاری شگفت انگیز، به تازگی کشف نشده و حدود ۹۰ سال است که دانشمندان به وجود آن پی برده اند، اما تاکنون از توصیف چگونگی تشکیل آن و داشتن عمقی به این اندازه ناتوان بودند. محققین دانشگاه ملی استرالیا نحوه تشکیل منطقه وبر دیپ را بر اساس دو فاکتور فرض کردند: نخست، بر اساس فرآیند اسلب رولبک (Slab Rollback) که در آن حین فرورانش، صفحه زمین ساختی بالایی به زیر کشیده می شود، صفحه زمین ساختی دیگر بسط پیدا کرده و در زمان جدایی و دور شدن دو صفحه، یک چاک میان آن دو ایجاد می شود. دوم اینکه بسط پذیری یک گسل کم زاویه، که تاکنون به طور رسمی به ثبت نرسیده اما بر اساس تحقیقات در بستر دریا و همچنین آشنایی با ساختار زمین در این منطقه وجود آن ثابت شده است، به افزایش عمق منطقه دامن زده است. تایید وجود خط گسل و همچنین دومین بخش از نظریه بالا در سال پیشین میلادی اتفاق افتاد، وقتی که جاناتان پنهال حین یک سفر دریایی به طور اتفاقی به انبساط خط گسل در کوه های جزایر قوس باندا پی برد. وی در واقع در تلاش بود تا صفحه گسل فرضی در منطقه وبر دیپ را نه بر روی کامپیوتر و شبیه سازهای مجازی، بلکه در بالای موج ها و بر اساس نحوه رفتار آب دریا مشاهده کند. آنالیز بیشتر نقشه های با وضوح بالای کف دریای باندا، صدها شکاف موازی مستقیم را نمایش داد که در کف دریا، با تخته سنگ ها پیوند خورده بودند. این مشاهده به یک فرضیه و احتمال درباره نحوه تشکیل منطقه وبر دیپ و شکل گیری عمق بالای آن قوت بخشید. در زمانی یک بخش از پوسته که از کشور بلژیک و یا تاسمانیا نیز بزرگتر بوده، به وسیله یک انبساط ۱۲۰ کیلومتری موازی یک ترک کم زاویه، به چند بخش کوچک تر قطعه قطعه شده است. بر اساس گفته های محققین، این گسل که اکنون باندا دیتچمنت (Banda Detachment) نام گذاری شده است، یک شکاف را در کف اقیانوس به مساحت ۶۰ هزار کیلومتر مربع به نمایش می گذارد. میزان انبساط و توسعه در منطقه وبر دیپ بسیار بسیار زیاد بوده و به این ترتیب در برخی نقاط، دیگر هیچ اثری از پوسته اقیانوسی باقی نمانده است. به عبارت دیگر، پوسته کاملا از هم جدا و تماما پاره پاره شده است. با در نظر گرفتن این موضوع که گسل کشف شده در داخل حلقه آتش (منطقه ای در اقیانوس آرام) قرار دارد، کشف دلیل افزایش عمق منطقه وبر دیپ به محققان کمک خواهد کرد تا خطرات تکتونیکی آینده را در این منطقه ارزیابی کنند. واقعیت این است که زلزله، اتفاقی طبیعی و بسیار متداول در منطقه باندا است و در برخی مواقع شدت لرزش ها به حدی می رسد که ساکنین مناطق شمالی استرالیا آن را هر چند بسیار خفیف احساس می کنند. تاکنون منطقه وبر دیپ و حومه آن چندین بار قربانی مرگبارترین زلزله ها شده است در نظر داشته باشید اتفاقات ناشی از زلزله های این گسل بزرگ، همیشه کوچک و جزیی نبوده است. مصیبت بارترین حادثه ای که تاکنون رخ داده، به سال ۱۶۲۹ برمی گردد، وقتی که یک زلزله عظیم و یا به عبارت دیگر مگا رانش به بزرگی ۹٫۲ ریشتر، یک سونامی به وجود آورد که ارتفاع امواج ناشی از آن به ۱۵ متر می رسید. حجم این رانش زمین به حدی بود که تا ۹ سال بعد از آن، همچنان پس لرزه ها هر از گاهی زمین را تکان می دادند. در مقایسه، مصیبت وارده در سال ۲۰۰۴ بر جزیره سوماترا به عنوان دومین جزیره بزرگ اندونزی، به ۹٫۱ ریشتر می رسید که در نتیجه آن یک سونامی وحشتاک به راه افتاد. بر اثر این سونامی ایجاد شده به خاطر زلزله در اعماق آب در جزیره سوماترا، چیزی حدود ۲۳۰ هزار نفر در چهارده کشور حومه کشته شدند که ۱۷۰ هزار نفر از آن ها ساکن خود اندونزی بودند. از آن زمان، زمین لرزه ها کمی رام شده و از شدتشان به میزان قابل توجهی کاسته شده است. متاسفانه تحقیقات دانشمندان از یک احتمال بد خبر می دهد. از نظر آن ها تاکنون طی گذر زمان، فشار به اندازه ای در زیر صفحات منطقه باندا جمع شده که قادر است تا مصیبتی همانند آن چه در سال ۱۶۲۹ اتفاق افتاد، مجددا به بار بیاورد. با توجه به این پیش بینی، اکتشافات درباره اعماق منطقه وبر دیپ به موقع صورت گرفته و می توان با علم بر ساختار منطقه، به نحوی مناسب با اتفاقات محتمل روبه رو شد.
یکشنبه ، ۲۶دی۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حامی خبر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]