واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سقوط ماهوارههاي دانشجويي در آبگوشت بزباش!
نويسندگان و نمايشنامهنويسان همواره تراژديها را در ذهن خود خلق ميكنند يا...
نویسنده : حسن رضايي
نويسندگان و نمايشنامهنويسان همواره تراژديها را در ذهن خود خلق ميكنند يا از روي فجايعي رخ داده در تاريخ، بازنويسي ميكنند. تولستوي بزرگ در جنگ و صلح به بازآفريني فجايع ناشي از هجوم ناپلئون به روسيه پرداخته و توانسته از دل يك واقعه دردناك، عظمت ملت روس را نمايان كند. ديگراني هم بودهاند كه با قوه خيال، به آفرينش تراژديهايي در متن رمانهاي بلند پرداختهاند. تراژديهاي تاريخي و واقعي اما هميشه اينقدر كه در كتابها آشكار ديده ميشود، قابل لمس نيستند. به زباني ديگر، ممكن است مردمي با وجود حضور در متن يك تراژدي بزرگ، متوجه عمق و عظمت آن نشده باشند. اين تاريخ است كه بعدها درباره ابعاد مختلف وقايع قضاوت خواهد كرد. افول قابل تأمل رشد علمي ايران طي چهار سال اخير را ميتوان يكي از همين دست وقايع به شمار آورد.
طبق برآوردهاي جهاني از ميزان رشد علمي ايران در دهه 80، ما بايد در سال 2018 رتبه چهارم توليد علم دنيا را به خود اختصاص داده باشيم، حال آنكه اكنون در سال 2016، هنوز در رتبه 19 باقي ماندهايم! اين مسئله البته ابعاد متعددي دارد كه واكاوي تمامي آنها از حوصله اين گزارش كوتاه خارج است. بررسي آمارهاي مراكز معتبر بينالمللي نشاندهنده آن است كه رشد علمي ايران در سال 2015، مقدار منفي هشت و نيم درصد را به خود اختصاص داده است! حوزه فضايي جزو معدود حوزههايي است كه عمق ركود و عقبگرد در آن به مراتب قابليت لمس و مشاهده بيشتري داشته است. در حالي كه پيش از اين ايران با رشد سريع و پرشتاب در حوزه علوم فضايي، در رده 8 كشور برتر جهان در اين زمينه قرار گرفته بود، حاكميت دولت يازدهم بر اركان اجرايي كشور، به طور محسوسي باعث توقف اين روند شده است.
در سالهاي گذشته، برنامهريزي و طراحي براي ساخت ماهواره دانشجويي، يكي از نمودهاي بارز رشد قابل توجه ايران در اين حوزه به شمار ميرفت و ماهوارههاي شريفست، علم و صنعت و ناهيد- كه توسط دانشجويان و محققان دانشگاههاي شريف، علم و صنعت و اميركبير در دست اجرا بودند- از مهمترين اين پروژهها محسوب ميشدند. با اين وجود، چند سالي هست كه خبري از اتمام ساخت يا پرتاب آنها نيست. ماهواره شريفست يك ماهواره دانشجويي است كه قرار بوده با ماهوارهبر بومي سفير يك B به فضا پرتاب شود و پس از پرتاب در ارتفاع ۵۰۰ كيلومتري از سطح زمين قرار گيرد. شريفست كه حاصل زحمات و تلاشهاي بيش از 100 نفر از دانشجويان، دانشآموختگان و اعضاي هيئت علمي دانشگاه صنعتي شريف است، قرار بوده در روز ۲ آذر ماه سال ۹۲ به سازمان فضايي ايران تحويل داده شود.
مراسم اين تحويل پس از روي كار آمدن دولت يازدهم، بدون اعلام دليل كنسل شد و از همان زمان شايعاتي پيرامون شريفست به وجود آمد كه هنوز هم رفع ابهام نشده است. روستاآزاد، رئيس وقت دانشگاه شريف در آن مقطع گفته بود نميداند چرا ماهواره شريفست هنوز پرتاب و حتي رونمايي هم نشده است! محمد شريعتمداري، معاون اجرايي رئيسجمهور، آبان ماه 93 و پس از بالا گرفتن بحثها بر سر تعلل در پرتاب شريف ست بالاخره به نمايندگي از دولت به ميدان آمد و گفت: «شريفست ۲۲بهمنماه به فضا پرتاب ميشود!» بعدها اين وعده از سوي مسئولان سازمان فضايي البته تكذيب شد. در اين فضا، برخي كارشناسان معتقد بودند دولت ميخواهد سروصداي پيشرفت علمي كشور را بخواباند تا كشورهاي 1+5 حساس نشوند و در روند مذاكرات خللي ايجاد نشود. با مطرح شدن بحث انحلال و كوچكسازي سازمان فضايي، اين گمانهها تقويت ولي همزمان و به صورت تلويحي از سوي مسئولان دولتي تكذيب شد. با اين حال، تا كنون خبري از پرتاب شريفست نيست كه نيست!
ماهواره علم و صنعت، ديگر ماهواره دانشجويي ايران بود كه پس از روي كار آمدن حسن روحاني در پرده ابهام فرو رفت. جبل عاملي رئيس سابق اين دانشگاه حمايت بسياري از محققان ساخت اين ماهواره داشت. در دولت يازدهم نام ماهواره به تدبير تغيير يافت ولي اين ماهواره هم با وجود اينكه به سازمان فضايي تحويل داده شده، هنوز صحبتي از پرتابش نيست. ماهواره ناهيد، محصول ابتكار و خلاقيت دانشجويان دانشگاه اميركبير نيز به سرنوشتي مشابه دچار شده است و براي پرتاب آن تعلل ميشود. رهايي رئيس سابق دانشگاه اميركبير بارها گفته بود كه ماهواره ناهيد به سازمان فضايي تحويل شده و آنها هستند كه بايد براي پرتاب تصميمگيري كنند! بدين منوال، برخي ماهوارههاي دانشجويي كه از سال ۹۲ آماده پرتاب هستند در سال 95 هم پرتاب نشدهاند تا كارشناسان هوافضا نااميدانه وضعيت اين ماهوارهها را دنبال كنند.
اين در حالي است كه در دولت گذشته حوزه فضايي به عنوان يك سازمان زير نظر رياست جمهوري قرار گرفته بود تا با تأكيد بيشتري به اين حوزه پرداخته شود ولي در دوره جديد پس از بحثها و حواشي ايجاد شده، حوزه فضايي از زيرمجموعه رياست جمهوري خارج شده، به وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات منتقل شد. در فضاي كنوني، مباحث فضايي به چند نهاد سپرده شد و اين امر دست مسئولان را براي ارائه پاسخهاي مبهم و پاس دادن وظايف به نهاد ديگر به ميزان زيادي باز كرده است. هر چه هست، فعلاً خبري از رسيدن ايرانيان به ثريا نيست! رهبر فرزانه انقلاب به عنوان پيشقراول حركت علمي كشور در ابعاد مختلف، طي سالهاي گذشته مكرراً نسبت به روند كند شدن رشد علمي كشور هشدار دادهاند، گوش مسئولان ولي گويا بدهكار نيست. در مقابل، عمده تلاش مسئولان دولت يازدهم بر توجيه كاهش رشد علمي كشور و نسبت دادن آن به دولت قبل متمركز شده است. اينها اما بعيد است چيزي از واقعيت را تغيير دهد!
رهبر انقلاب مهرماه سال جاري نيز در ديدار جمعي از نخبگان جوان كشور اظهار داشتند: «يك نكته ديگر اين است كه گزارشهايي به من ميرسد كه بعضي از طرحهاي كلان در موضوعات تحقيقاتي مهم مثل هوافضا، ماهواره و امثال اينها، دچار توقّف يا لنگي است؛ اين من را نگران ميكند... مسئولان توجه كامل كنند كه اين گونه طرحهاي مهم مطلقاً نبايد كند، نيمهتعطيل يا متوقف شود، زيرا با ايجاد خسارت علمي، دانشمندان جوان را مأيوس ميكند و اين خطر بسيار بزرگي است.» به نظر ميرسد اين خطر بزرگ را البته مسئولان دولتي حس نكرده، بلكه از آن استقبال هم ميكنند. طبيعتاً وقتي مشاور ارشد رئيسجمهور معتقد باشد: «اگر قرار باشد تعرفه واردات برداشته شود، در هيچ صنعتي به جز آبگوشت بزباش و قرمهسبزي، در هيچ تكنولوژي توليد رقابتي و برتري نخواهيم داشت»، ما نيازي به ماهواره دانشجويي هم نخواهيم داشت. تاريخ البته بعيد است بين چنين تفكري با تفكر شاهان قاجار تفاوتي قائل شود. تراژدي اما در هر صورت در حال رقم خوردن است! ماهوارههاي نخبگان ايراني در ديگ آبگوشت بزباش آقايان زمينگير شده است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۹۵ - ۱۶:۱۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]