محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828021759
افزایش سرمایه اجتماعی از دستوری تا تربیتی/ لزوم بازگشت به آموزه های دینی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در میزگرد تخصصی ایرنا بررسی شد؛ افزایش سرمایه اجتماعی از دستوری تا تربیتی/ لزوم بازگشت به آموزه های دینی تهران- ایرنا- حکما و فلاسفه قدیم انسان را بالطبع اجتماعی و ناگزیر به ارتباط در اجتماع می دانند اما به نظر می رسد که ارتباط و پیوند میان افراد جامعه کمرنگ و موجب بروز بداخلاقی ها و آسیب های اجتماعی شده است که افزایش آمار آسیب های اجتماعی به ویژه در شهرهای بزرگ این موضوع را تایید می کند.
سرمایه اجتماعی مفهومی است که به دلیل تاکید بر ارتباطات انسان ها و شبکه روابط بین افراد، قدمتی به اندازه تاریخ بشریت دارد اما در ادبیات علوم اجتماعی مفهوم جدیدی است که علاوه بر اندیشمندان علوم انسانی مورد اقبال و توجه سیاستگزاران و برنامه ریزان نیز واقع شده است. سرمایه اجتماعی در نظم، پویایی، سامان اجتماعی و دست یابی به پیشرفت و توسعه موثر است و براساس چگونگی و میزان روابط افراد در قالب مفاهیم مختلفی از جمله میزان اعتماد، تعاملات افراد، حسن نظری که افراد در مورد یکدیگر دارند، امنیت، مشارکت افراد جامعه، صداقت می تواند مورد ردیابی و پیگیری قرار گیرد.اگر سرمایه اجتماعی در جامعه از وضعیت مناسبی برخوردار باشد، مردم به یکدیگر و به سازمان‌ها و نهادها اعتماد می‌کنند و از این طریق زندگی افراد و در بعدی گسترده حیات اجتماعی با کارآیی بیشتری پیش می‌رود و در صورتی که اعتماد و انسجام بین مردم و دستگاه ها و نهادها کمرنگ باشد، در روابط اجتماعی، عملکرد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه اختلال به وجود می‌آید. به عقیده کارشناسان، سرمایه اجتماعی در ایران در حال کاهش است و وضعیت چندان مناسبی ندارد و زنگ های خطر در این ارتباط به صدا در آمده است. تحقیقات انجام شده در این حوزه نیز حاکی از این است که سرمایه اجتماعی در دهه اخیر روندی نزولی داشته است. افزایش چشمگیر چک های برگشتی، افزایش پرونده های دادگاه‌ها و افزایش آمار طلاق، افزایش تصادفات رانندگی و افزایش جرایم و سوء مصرف مواد مخدر اگر چه دلایل متعددی دارد اما می توان همه این موارد را ناشی از فرسایش مولفه های سرمایه اجتماعی دانست.با توجه به ضرورت و اهمیت پرداختن به موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان مفهومی که این روزها بسیاری از مردم با آن مواجه می باشند، میزگردی با عنوان «بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی» در سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) با حضور رضا محبوبی جامعه شناس رفاه اجتماعی، معاون مرکز اجتماعی وزارت کشور و مشاور وزیر کشور، حسین حجت پناه جامعه شناس فرهنگی و مدرس دانشگاه و فهمیه نظری جامعه شناس مسایل ایران، مدرس و پژوهشگر اجتماعی برگزار شد و هر یک از این صاحب نظران، از منظر تخصصی به مقوله سرمایه اجتماعی پرداختند.**سرمایه اجتماعی در حال فرسایش استمحبوبی با بیان اینکه شواهدی مبنی بر کاهش سرمایه اجتماعی در جامعه وجود دارد، به مطالعات و پژوهش هایی که در این زمینه انجام شده است اشاره کرد و گفت: پیمایشی در مورد وضعیت سرمایه اجتماعی در سال 83 در وزارت کشور انجام شده و در سال 93 نیز پیمایشی در سطح مراکز استان ها، یک شهرستان و دو روستا از هر استان انجام شد که با بررسی و مقایسه نتایج پژوهش سال 83 و 93 که مطالعه ای طولی است می توان دریافت با فرسایش سرمایه اجتماعی مواجه هستیم.وی ادامه داد: پیمایش دیگری نیز در سال 95 در مورد سرمایه اجتماعی ، از سراسر ایران با 82 هزار نمونه جمع آوری شده که حاکی از کاهش سرمایه اجتماعی است.این جامعه شناس رفاه اجتماعی اظهار کرد: برای بررسی علل و عوامل فرسایش سرمایه اجتماعی نگاه تاریخی و نگاه ساختاری به وضعیت جامعه ایران می تواند تا حدودی این پدیده را تبیین کند و در این تحلیل باید به گزاره های دیگری نیز توجه شود.** مولفه های هویت دینی، ملی و انقلابی بر سرمایه اجتماعی تاثیر زیادی دارندمحبوبی تصریح کرد: مولفه های هویت دینی، ملی و انقلابی در جامعه ما، قوی هستند و با در نظر گرفتن این مولفه ها باید گفت که اتفاقا ما سرمایه اجتماعی بالایی داریم و در این زمینه دوگانگی دیده می شود؛ چرا که علی رغم کارکرد مولفه های هویت دینی که شواهد آن وجود دارد و حضور گسترده و مشارکت فعال و همدلانه مردم در برخی زمینه ها از جمله در پی حوادث طبیعی مثل زلزله بم، اتفاقا میزان سرمایه اجتماعی زیاد است .** ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خودمان مقایسه نکنیموی با اشاره به اینکه معمولا در موارد مختلف اجتماعی کارشناسان به آمار و وضعیت مطلوب در کشورهای دیگر اشاره می کنند، افزود: اطلاع ما از جامعه خودمان باید جامع تر باشد و نباید ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خودمان مقایسه کنیم؛ چراکه گزارشات حاکی از رفاه و آسایش در کشورهای دیگر است اما ما از جزییات و ساختارهای آن جوامع شناخت کامل نداریم و چون ماهیت جامعه خویش را کاملا می شناسیم، فکر می کنیم که همه مشکلات متعلق به جامعه ماست و آن جوامع را مدینه فاضله می دانیم.محبوبی عوامل اثر گذار بر کاهش و فرسایش سرمایه اجتماعی را در سه سطح طبقه بندی کرد و گفت: سابقه تاریخی، نهاد سیاست و نهاد مدیریت در سطح کلان بر شکل گیری مفهوم سرمایه اجتماعی اثرگذار هستند و در سطح میانی به دلیل اینکه به هر حال در جامعه مدرن مسئولیت نهادهای سنتی به تدریج بر عهده نهادهای مدرن گذاشته می شود، در این سطح شاهد دژکارکردی (نابسامانی و کاستی و نابهنجاری در کارکرد یک اندام) نهادها و ساختارهای رسمی و بعضا غیررسمی هستیم.وی اضافه کرد: منظور از نهادهای رسمی، حاکمیت است و لزوما محدود به دولت و مجلس و قوه قضاییه نیست و عملکرد نهادهایی چون نهاد بازار نیز باید مورد توجه قرار گیرد.این جامعه شناس رفاه اجتماعی، در مورد سطح خرد که در کاهش و فرسایش سرمایه اجتماعی موثر است، افزود: سطح خرد یا فردی با در نظر گرفتن پیوستگی میان سطوح مختلف، ولی با فرض در نظر نگرفتن نهادهای کلان و میانی، من به عنوان یک شهروند با همسایه ام چگونه باید برخورد کنم و اینکه در سطح فردی چه تغییراتی اتفاق افتاده است. محبوبی تاکید کرد: به عنوان کارشناس عقیده دارم تاثیراتی که سطح کلان می تواند در میزان سرمایه اجتماعی داشته باشد، بیشتر از تاثیرات، اصلاحات و تغییراتی است که در سطوح میانی و خرد اتفاق می افتد.محبوبی نقش حاکمیت در تقویت و یا فرسایش سرمایه اجتماعی و مشارکت های مردمی موثر دانست و افزود: لاجرم هرچه به سمت جلو پیش می رویم و نهادهای مدرن در جامعه شکل می گیرند، اینکه بخواهیم نقش نهادهای حاکمیتی را کمرنگ کنیم امکان پذیر نیست.وی اظهار کرد: حاکمیت در تسهیل یا مانع شدن مشارکت ها و افزایش سرمایه اجتماعی دارای نقش است و این نقش اجتناب ناپذیر است اما این نقش باید به حداقل برسد و مبتنی بر اعتماد باشد چون در حال حاضر مشارکت ها و مداخلات مجموعه حاکمیت در توسعه مشارکت های مردمی جز در مواردی که هم راستا با منافع ایدئولوژیک حاکمیت است، مبتنی بر بی اعتمادی است. معاون مرکز اجتماعی وزارت کشور ادامه داد: مطالعات ما نشان می دهد که از سال 83 تا 93 میزان سرمایه اجتماعی به طور کلی رو به کاهش است اما براساس تفکیک تاثیر عوامل کلان، میانی و خرد، باید گفت که شاهد اندک افزایش سرمایه اجتماعی در سطح میانه هستیم.محبوبی در مورد اندک افزایش سرمایه اجتماعی در سطح میانه، اضافه کرد: نهادهایی که در جامعه فعالیت دارند، به دلایل مختلف از جمله کسب رضایتمندی مشتری، اقتضا تداوم حیات شان مبتنی بر جلب اعتماد و رضایت مشتری هر کدام به یک شکل در صدد ارتقای شاخص ها و مولفه های سرمایه اجتماعی هستند.** نمی توان با شعارهای عامه پسند جامعه را اداره کردمشاور وزیر کشور، با بیان اینکه برای دستیابی به توسعه به دو شکل می توان عمل کرد، افزود: گاهی برای تحقق توسعه در جامعه، سیاستگذاری از بالا انجام می شود و گاهی انجام اقدامات توسعه محور از پایین و از سطح خرد است.محبوبی ادامه داد: معتقدم در جوامع مدرن برای دستیابی به اهداف، نهاد سازی شده است و البته که سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها باید مبتنی بر نیاز جامعه و مخاطبان انجام شود اما نمی توان با شعارهای عامه پسند جامعه را اداره کرد و برای هر تصمیمی مستقیما سراغ مردم رفت چرا که در جامعه مدرن نهادهایی تشکیل شده اند تا اقدامات را انجام دهند، حالا اگر این نهادها عملکرد مطلوب نداشته باشند، باید مورد بررسی، ارزیابی و بازنگری قرار گیرند.**بسترسازی برای فعالیت نهادهای غیررسمی، راه حل ارتقای مشارکت وی با تاکید بر اینکه مشکلات سایر حوزه ها از جمله حوزه اقتصادی و سیاسی در بعد اجتماعی نمایان می شود، گفت: مقوله مشارکت یکی از مولفه های اصلی سرمایه اجتماعی است و در جوامع بزرگ و کلانشهرها، فرمول بسترسازی برای فعالیت تشکل های غیردولتی، اتحادیه های صنفی، نهادهای حرفه ای و سازمان های مردم نهاد به کمک نهادهای غیردولتی راه حل اساسی است.محبوبی اظهار کرد: رنج می بریم از نگاه از بالا به پایین دولت ها و نگاه تاریخی که در مورد مسایل اجتماعی وجود دارد و به همین راحتی نیست که بخشنامه ای صادر کنیم و بگوییم از فردا می خواهیم سازمان های مردم نهاد را حمایت کنیم اما واقعیت این است که راهکار جلب مشارکت های مردمی در جوامع مدرن و تقویت سرمایه اجتماعی، گسترش فعالیت سمن ها و واحدهای صنفی است.**مشارکت مردمی به معنای عضویت رسمی در یک سمن یا کلوپ نیستاین جامعه شناس رفاه اجتماعی گفت: مشارکت لزوما به معنای عضویت در یک شبکه اجتماعی عینی و مصداقی همانگونه که در جامعه غرب اتفاق می افتد، نیست و نباید تصور کرد که افراد باید حتما عضو یک کلوپ یا سازمان مردم نهاد باشد که اساسنامه دارد و در جایی ثبت شده است؛ چرا که در جامعه ایران مولفه های اجتماعی، فرهنگی و دینی متفاوت است و بسیاری از مردم در هیات های مذهبی حضور دارند و به طور جدی و دقیقا مبتنی بر مولفه های مشارکت غیردولتی فعالیت می کنند.وی با تاکید بر نقش نهاد دین در تقویت سرمایه اجتماعی افزود: هیچ مطالعه ای در ایران بدون در نظر گرفتن نهاد دین نمی تواند به خوبی پدیده ها را تحلیل کند چرا که دین در تارو پود جامعه ما تنیده شده و اگر مصلح اجتماعی بخواهد حرکت روبه جلویی در راستای اصلاح جامعه انجام دهد، حتما باید از این ظرفیت و مولفه بهره مند شود.محبوبی اضافه کرد: برای تقویت شاخص ها و مولفه های سرمایه اجتماعی، در سطح فردی تقویت نهاد دین و بازگشت به آموزه های دینی بسیار موثر است.مشاور وزیر کشور تصریح کرد: فهم مساله سرمایه اجتماعی در سطح کلان با کژفهمی هایی مواجه است و آن گونه که نظام دانشگاهی و صاحب نظران ما این مساله را می فهمند، در نهادهای سیاست گذار و برنامه ریز مد نظر قرار نمی گیرد و از این منظر آن گونه که شایسته است به نقش و راه های افزایش آن توجه نمی شود.وی ادامه داد: موضوع اعتماد اجتماعی در بسیاری از موارد از جمله در مباحث اقتصادی بسیار اثرگذار است اما سیاستگذاران و برنامه ریزان حوزه اقتصادی نقش دلار، صادرات و سرمایه گذار را به مراتب بیشتر از سرمایه اجتماعی می دانند.محبوبی با تاکید بر گفتمان سازی در حوزه سرمایه اجتماعی برای سطوح کلان و نظام تصمیم گیر، اظهار کرد: نهاد دانشگاه و رسانه وظیفه دارد تا به درستی نقش موضوع سرمایه اجتماعی و مولفه های آن در جامعه را برای تصمیم گیران و سیاست گذاران و برنامه ریزان ترسیم کند و چه بسا که ضعف کارکرد این دو نهاد موثر، تاکنون باعث شده که به این هم توجه لازم انجام نشود.** جای خالی سرمایه اجتماعی در برنامه ششم توسعه معاون مرکز اجتماعی وزارت کشور گفت: خروجی کمیسیون تلفیق در مورد برنامه ششم توسعه جای خالی سرمایه اجتماعی را نشان می دهد به طوری که در برنامه ششم توسعه تنها یک بار از سرمایه اجتماعی نام برده و در موردی که به فعالیت های سازمان هلال احمر پرداخته به موضوع ارتقای مشارکت مردم و افزایش سرمایه اجتماعی اشاره شده است.وی با بیان اهمیت موضوع سرمایه اجتماعی و کارکردهای آن در جامعه، افزود: موضوع سرمایه اجتماعی باید در کانون توجه نظام برنامه ریزی قرار می گرفت و در برنامه ششم توسعه بر آن تاکید می شد. اما این نگاه وجود ندارد و برنامه ریزان نسبت به مفهوم و کارکردهای سرمایه اجتماعی آگاهی لازم را ندارند که این بی توجهی از کم کاری جامعه دانشگاهی از یکسو و از سویی دیگر نهاد رسانه است.محبوبی ادامه داد: جامعه ما برای کوچک ترین موضوعات هم متولی و مسئول دارد؛ مثلا برای نظام اقتصادی دستگاه هایی به صورت خاص و ملموس مبتنی بر هزاران مقررات فعالیت دارند اما برای موضوع سرمایه اجتماعی هیچ نهادی به طور مشخص مسئولیت ندارد تا با بررسی میزان مولفه های سرمایه اجتماعی وضعیت موجود را به وضعیت مطلوب ارتقا دهد و به نظر می رسد که باید نهادی مسئول این امر شود تا دیده بانی و بررسی کند که در خصوص سرمایه اجتماعی چه وضعیتی داریم و مداخلاتی که برای افزایش سرمایه اجتماعی انجام داده ایم آیا درست بوده یا خیر و چه تاثیراتی داشته است.**افزایش سرمایه اجتماعی دستوری نیستمشاور وزیر کشور تصریح کرد: سرمایه اجتماعی یک شبه و با دستور افزایش نمی یابد بلکه باید گفتمان سازی در سطح کلان انجام شود و همچنین نهادی تخصصی که شاید یک نهاد بین بخشی باشد و در آن دانشگاه ها و نهادهای رسمی فعالیت داشته باشند، متولی شناسایی این مفهوم وبرنامه ریزی برای ارتقای آن و بعد از آن هم پایش و دیده بانی مفهوم سرمایه اجتماعی انجام شود.وی اظهار کرد: برای ارتقای سرمایه اجتماعی در سطح میانی نیز باید هر دستگاه و هر واحد سازمانی برنامه هایی برای تحقق آن داشته باشد تا از این طریق یک گام به توسعه نزدیکتر شویم.محبوبی به نقش نهاد رسانه تاکید کرد و گفت: برای ایجاد گفتمان سازی مفهوم سرمایه اجتماعی رسانه ها باید در جهت شفاف سازی و به رسمیت شناختن حقوق شهروندی در جامعه و باهدف افزایش پاسخگویی فعالیت کنند.** بازگشت به آموزه های دینی اکسیر ارتقای سرمایه اجتماعیمحبوبی گفت: به نظر من آنچه که می تواند در حوزه های اجتماعی مانند اکسیر عمل کند، بازترویج آموزه های دینی است و هر چقدر در این زمینه بتوانیم توفیق پیدا کنیم، به ارتقای سرمایه اجتماعی کمک می شود؛ چرا که بسیاری از آموزه های دینی ما مروج مولفه های سرمایه اجتماعی است و همه آنچه که ما سعی داریم از طریق قراردادهای اجتماعی به دست آوریم در آموزه های دینی ما به خوبی وجود دارد و به دلیل اینکه نهاد دین و روحانیت در عرصه سیاست و امور اجرایی وارد شدند، از این جهت در این زمینه خوب عمل نشده است. ** سرمایه اجتماعی مقدمه بسیاری از بحران های اجتماعی است در ادامه این میزگرد فهیمه نظری با بیان این مطلب که سرمایه اجتماعی از بحث های ضروری در جامعه کنونی است، افزود: اگر با رویکرد اجتماعی به این مساله نگاه کنیم، بسیاری از مسایل و بحران های اجتماعی ناشی از فقدان اعتماد اجتماعی است که از مهم ترین مولفه های سرمایه اجتماعی محسوب می شود. به گفته این پژوهشگر و مدرس دانشگاه با بررسی آسیب های اجتماعی به این نتیجه می رسیم که این آسیب ها نقطه مقابل سرمایه اجتماعی هستند و با رشد صعودی آسیب های اجتماعی در واقع سرمایه اجتماعی کاهش یافته و دچار فرسایش می شود. ** کاهش سرمایه اجتماعی در ایران سابقه تاریخی دارد این پژوهشگر و مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: در جامعه ما عنصر بیگانه و اجنبی همیشه حضور داشته و در طول تاریخ حاکمان خودکامه زیادی بر این سرزمین حکومت کردند و فرآیند دولت- ملت خیلی کند در ایران شکل گرفته است که این موارد از دلایل نبود اعتماد بین مردم و دولت است. نظری با اشاره به اتفاقاتی که در پیروزی انقلاب رخ داد، گفت: در پیروزی انقلاب اسلامی ارتباط و پیوندهای میان افراد مبتنی بر ارزش های اجتماعی بود و مردم با حضور در تظاهرات و راهپیمایی ها، مشارکت و اعتماد اجتماعی خود را نشان دادند. همچنین در زمان بروز حوادث طبیعی مثل زلزله و سیل نیز مردم در صحنه حاضر می شوند و هر اقدامی که از دستشان بر می آید در راستای منافع جمعی انجام می دهند اما در شرایطی که اوضاع جامعه آرام است، می بینیم که افراد در لاک خود فرو رفته و حتی شاهد هستیم که افراد به هم اعتماد ندارند و از تنهایی خود رنج می برند. ** اعتماد چسب و سیمان اجتماع استوی با اشاره به شکننده بودن سرمایه اجتماعی و مولفه های آن، گفت: اعتماد به سختی شکل می گیرد اما به راحتی از بین می رود و پیامد کاهش اعتماد اجتماعی از عملکرد دولت یا نهادی که خود دولت تشکیل داده است، نشات می گیرد؛ چرا که این عملکرد در برابر مردم و نیازهای آنها پاسخگو نبوده است. این دکترای جامعه شناسی ایران تاکید کرد: مهاجرت، افسردگی و نارضایتی عمومی در عرصه های مختلف پاسخ های مردم به عدم کارایی دولت ها و نهادها است. به گفته این مدرس دانشگاه باید بین مردم و دولت ارتباط دوسویه برقرار شود و چنانچه این ارتباط برقرار نشود اعتماد فرو می ریزد و جامعه دچار اختلال می شود؛ چرا که اعتماد چسب و سیمان اجتماعی است و اگرچه دیده نمی شود اما حضور آن ضروری است. ** دولت ها نقش مهمی در اعتماد سازی دارند نظری با تاکید بر این که دولت ها وظایفی دارند و چون به آنها عمل نمی شود اعتماد از بین می رود، افزود: اولین اقدام دولت ها این است که رابطه شفاف با مردم داشته باشند و در دومین گام، شناخت حقوق مالکیت معنوی مردم مهم است. اقدام دیگر تامین امنیت داخلی و خارجی است. همچنین دولت ها باید استانداردها و معیارها را مشخص کنند و آخرین اقدام این است که به عنوان دستگاه بی طرف حضور داشته باشند تا اعتمادسازی انجام شود. نظری با بیان این که در اعتماد سازی قدم اول باید از سوی دولت ها باشد، گفت: مطالعه کشورهای پیشرفته نشان می دهد که در این کشورها حقوق اجتماعی، سیاسی و فرهنگی براساس انصاف، عدالت و برابری رعایت می شود و مردم دولت را به عنوان نهاد پاسخگو و الگو می بینند و در نتیجه بین دولت و مردم فاصله ای وجود ندارد. وی یکی از راهکارهای افزایش سرمایه اجتماعی را فعالیت شبکه های غیررسمی دانست و گفت: در شبکه های غیر رسمی دولت تنها نقش بسترسازی و هدایتی دارد و بر این سازمان ها سیاستی اعمال نمی کند و این مردم هستند که به این نتیجه می رسند برای اینکه کار خود را به درستی انجام دهند باید به این شبکه ها مراجعه کنند.به گفته وی طبق پیمایشی که در ایران انجام شده ٨٦ تا ٩٠ درصد مردم در هیچ شبکه غیررسمی عضو نیستند که این ضعف بزرگی است.نظری با بیان این که ما در فرآیند مدرنیته قرار گرفتیم، افزود: در فرآیند جهانی شدن از سنت ها به سوی مدرنیزه شدن در حال حرکت هستیم که در این شرایط فردیت افزایش یافته و اعتماد دیگر انتسابی نیست و اعتماد در شعاع خرد کم شده و این گذار اجتناب ناپذیر است.وی تاکید کرد: راهکار افزایش اعتماد که از مولفه های سرمایه اجتماعی است این است که تنها به ساختار توجه نکنیم؛ چرا که علاوه بر نهادها در سطح خرد، به عاملان نیز باید توجه و بسترهای لازم برای افزایش اعتماد اجتماعی ایجاد شود و افراد نسبت به حقوق شهروندی آگاهی پیدا کنند و قدرت تحلیل افراد نیز افزایش یابد.**توسعه بدون توجه به سرمایه اجتماعی محقق نمی شودحسین حجت پناه در ادامه این نشست با بیان این مطلب که سرمایه اجتماعی در اعتماد، انسجام و مشارکت تجلی پیدا می کند، افزود: توسعه امری مشارکتی است و بدون توجه به سرمایه اجتماعی محقق نخواهد شد و سرمایه اجتماعی برعکس انواع دیگر سرمایه ها به هر میزان که خرج شود، نه تنها کم نمی شود بلکه افزایش می یابد.وی اظهار داشت: از نشانه های کاهش سرمایه اجتماعی در کشور، آمار و ارقامی است که سازمان ها و نهادها از پرونده جرایم و یا نرخ طلاق ارائه می دهند و بیانگر این است که اعتماد بین دولت و ملت، اعتماد برون گروهی از بین رفته و خود به خود انسجامی برقرار نمی شود و به تبع آن مشارکت در امور اجتماعی نیز وجود ندارد.** شرایط جغرافیایی و ساختار اجتماعی از عوامل موثر بر سرمایه اجتماعیاین مدرس دانشگاه تصریح کرد: کشور ما به لحاظ موقعیت جغرافیایی، در منطقه کم آب قرار دارد و این کم آبی باعث شده آبادی های ما دورافتاده از هم ایجاد شود و چون شکل گیری آبادی ها مبتنی بر دسترسی به منابع کمیاب آب است، تبادل میان آبادی ها از لحاظ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ضعیف تر شده و بنابراین اگر اعتمادی وجود داشته اعتماد درون گروهی و به افراد خودی و نزدیک بوده است.حجت پناه کمبود آب و مدیریت مقتدرانه آن را دلیل خودکامگی پادشاهان عنوان کرد و گفت: ایران رنگین کمانی از قومیت ها و افراد است که می تواند فرصت و یا تهدید باشد و به دلیل آن الگوی خودکامگی، اغلب مدیریت ها نماینده انواع قومیت ها نبوده و معمولا قومیت ها بین خود اختلافی نداشته و در زندگی روزمره با یکدیگر در تبادل بودند اما با حکومت مرکزی اختلاف داشتند که در مجموع این ساختار زمینه کاهش اعتماد اجتماعی و در نتیجه سرمایه اجتماعی را فراهم کرده بود.وی جامعه ایران را یک جامعه درحال گذار دانست و گفت: ویژگی جامعه در حال گذار این است که بین ارزش ها و هنجارهای جامعه اختلاف وجود دارد بدین معنا که براساس شواهد تاریخی و جغرافیایی، عمده مساحت کشور ما، کویری است و در جامعه ایرانی از دیرباز صرفه جویی و فرهنگ قناعت و پس انداز به عنوان ارزش های اجتماعی و فرهنگی وجود داشته است اما از سویی دیگر، در جامعه سرمایه داری، تولید انبوه و مصرف انبوه وجود دارد و جامعه بر این اساس پیش می رود و چون جامعه ما در مرحله گذار قرار دارد، ما خود به خود به خیل مصرف کننده ها می پیوندیم و این موضوع با ارزش اجتماعی جامعه ما در تضاد است چرا که هنجار حاکم بر جامعه مصرف انبوه است.این مدرس دانشگاه اظهار کرد: در برنامه های توسعه دو نوع توسعه داریم یکی توسعه از بالا و دیگری توسعه از پایین، توسعه بالا یعنی تصمیم گیرندگان همچون فرماندار، وزیر برای یک منطقه تصمیم بگیرند که باعث کاهش سرمایه اجتماعی می شود و در نگاه به توسعه از پایین یعنی تصمیم گیری با مشارکت اعضا و گروه هایی باشد که قرار است برای آنها تصمیم گرفته شود موجب افزایش سرمایه اجتماعی خواهد شد.حجت پناه با تاکید بر اینکه دولت در افزایش سرمایه اجتماعی نقش ندارد و مردم نقش اصلی را دارند، افزود: سرمایه اجتماعی افزایش نمی یابد مگر این که مسایل توسعه از پایین را داشته باشیم و راهکار آن هم برنامه ریزی های میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت و یکی از معضلات جامعه ما این است که راهکارهای کوتاه مدت پاسخگو نیست.** جامعه برای بهبود سرمایه اجتماعی باید نگاه تربیتی داشته باشد به گفته این مدرس دانشگاه سرمایه اجتماعی در جامعه کاهش یافته و این کاهش فراگیر شده و مانعی برای شرایط مطلوب جامعه است و به تبع آن به مساله اجتماعی و بحران تبدیل شده است.وی ادامه داد: برای حل بحران اجتماعی باید سیاستگذاری مناسبی انجام شود و این سیاستگذاری مبتنی بر اهدافی است که بتوانیم توضیح، تفسیر، پیش بینی و مداخله کنیم و در حین انجام مداخله ارزیابی داشته باشیم و ویژگی های محلی و منطقه ای هر جامعه را مدنظر قرار دهیم.حجت پناه بیان کرد: راهکار ما در سیاستگذاری باید کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت باشد که در راهکار کوتاه مدت بهسازی فضا یکی از مهم ترین راهکارهاست؛ چرا که ما در فضای اجتماعی زندگی می کنیم و در راهکار میان مدت باید از فرصت ها استفاده کنیم. برای مثال موقعیت ژئوپلتیک خودمان استفاده کنیم و در راهکار بلندمدت باید نگاه تربیتی داشته باشیم.وی تاکید کرد: از معضلات جامعه ما این است که نگاه تربیتی و آموزشی نداریم که این امر تنها منوط به آموزش و پرورش نیست بلکه جامعه باید در امر مشارکت و انسجام اجتماعی نگاه تربیتی داشته باشد.این مدرس دانشگاه افزود: سرمایه اجتماعی زمانی تقویت می شود که حس تعلق افزایش یابد چرا که در فرآیند جهانی شدن این حس تعلق از بین می رود. در جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی در حال کاهش است چگونه می‌توان انتظار داشت که مردم منافع فردی خود را کنار بگذارند و به منافع اجتماعی بیندیشند؟ چگونه می‌توان انتظار داشت مردم حرف و وعده های دولتمردان را بپذیرند و طبق گفته‌های آنان اقدام کنند؟چگونه می توان انتظار داشت مردم در امور اجتماعی با میل و رغبت مشارکت فعال داشته باشند؟واقعیت این است که سرمایه اجتماعی مانند سرمایه های دیگر ملموس نیست و نیازمند آن است که برای افزایش درک عمومی از فواید سرمایه اجتماعی رسانه ها مصادیق آن را معرفی کنند و با نماد سازی از مولفه های آن اقناع اجتماعی را موجب شوند تا همگان نسبت به فواید آن به اجماع برسند.استفاده از ظرفیت ها و قابلیت های سبک زندگی ایرانی و مولفه های اسلامی به عنوان گنج هایی نهان در عرصه اجتماعی و فرهنگی ما می تواند در نهادینه سازی سرمایه اجتماعی بسیار موثر باشد لذا در این خصوص همگان باید اعتقاد داشته باشند که در تحقق این مهم همه نقش دارند و باید تک تک آحاد جامعه به موضوع قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود، در مورد سرمایه اجتماعی اعتقاد جدی پیدا کنند.از سویی دیگر نیز مقوله سرمایه اجتماعی باید در سیاستگذاری‌ها و تصمیم گیری‌ها مورد توجه قرار گیرد که متاسفانه تاکنون مورد غفلت مسئولان بوده و شاید اغراق نباشد اگر بگوییم در ایران سرمایه اجتماعی نقش چندانی در سیاستگذاری‌ها، برنامه ریزی‌ها و تصمیمات دولتمردان نداشته است. به نظر می رسد که دولتمردان و کارشناسان اجتماعی باید با درک اهمیت سرمایه اجتماعی، در تصمیم‌گیری ها و تحلیل های آینده به این سرمایه مهم توجه بیشتری داشته باشند و از اتخاذ تصمیم هایی که با واقعیت جامعه هم خوانی ندارد، اجتناب ورزند تا از این طریق کارآیی و اثربخشی سیاست ها و برنامه های اجتماعی را افزایش داده و از ظرفیت نیرومند «باهم بودن» برای توسعه و آبادانی کشور بهره مند شوند.اجتمام**3229/9132**1569خبرنگاران: حنانه شفیعی و فرزانه سلامت بخش** انتشار: علی حبیبی
11/10/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها