واضح آرشیو وب فارسی:مهر: در کنگره ملی تاریخ فرهنگ و معماری مطرح شد؛
نقش طبیعت و مهاجرت در شکل گیری معماری سنتی گرگان
شناسهٔ خبر: 3863184 - پنجشنبه ۹ دی ۱۳۹۵ - ۱۱:۵۹
استانها > گلستان
.jwplayer{ display: inline-block; } گرگان- نقش طبیعت و مهاجرت در شکل گیری معماری سنتی گرگان از مباحثی بود که در همایش دو روزه «چهارمین کنگره ملی تاریخ و معماری ایران» به میزبانی گرگان مطرح شد. به گزارش خبرنگار مهر، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ استراباد، صبح پنجشنبه در چهارمین کنگره ملی تاریخ معماری و شهرسازی ایران به بررسی تحول و گسترش شهر استراباد و نقش مهاجرت در این تحول پرداخت و اظهار کرد: بررسی تحولات منطقه از طریق مطالعات میراث شفاهی و ناملموس بافت تاریخی گرگان انجام شده است. محمود اخوان مهدوی افزود: منابع شفاهی حافظه بشریت است که به دو بخش خاطرات تجربی و آنچه سینه به سینه به آن ها رسیده تقسیم می شود. وی ادامه داد: گرچه در بسیاری از شهرها روند تغییرات در دوران معاصر بوده اما در منطقه استراباد به دلایل مختلف همچون بی تفاوتی مردم منطقه و مهاجرت روند تغییرات در معماری، شهرسازی و همچنین سبک زندگی مردم، ریشه تاریخی دارد و از سال های دور به دلیل تجدد طلبی مردم آغاز شده است. اخوان با بیان این که تغییرات انجام شده با اصل معماری و سنت منطقه همخوانی دارد، گفت: متاسفانه بعد از انقلاب تغییرات تبدیل به یک فاجعه و بسیاری از آثار و آداب منطقه نابود شد. گرگانی های اصیل هم مهاجرند وی با تاکید بر این که بررسی ها نشان می دهد مهاجرت نقش موثری در تغییرات داشته است، گفت: پژوهش ها نشان می دهد اکثر خاندان هایی که امروز خود را گرگانی اصیل می دانند در دوره ای خاص از تاریخ به گرگان مهاجرت کرده اند و تنها تفاوت آن ها در سابقه مهاجرت به منطقه است. وی اضافه کرد: بسیاری از شاخص های فرهنگی استراباد در معماری هم ورود پیدا کرده و به دلیل مهاجرت ها و تنوع فرهنگ ها شاهد تغییرات هستیم. اخوان گفت: خاندان خراسانی، هروی، یزدی و سایر خاندان ها از فامیلی به وضوح پیدا است که از منطقه دیگری به استراباد آمده اند و هر کدام به نام خود سابقه تاریخی خاص دارند. وی تصریح کرد: فرهنگ غالب جامعه مصرف کننده بود به همین دلیل از کارفرماهای غیر بومی استفاده می کردند و فرهنگ آن کارفرما هم در شکل گیری نوع معماری دخیل بود.
وی ادامه داد: به طور مثال بنگشی ها در حوزه چوب تخصص داشتند و کارهای چوبی منطقه را می کردند و جوگی ها هم در حوزه فلز تخصص داشتند و اکثر تولیدات فلزی متعلق به آن ها است. پژوهشگر تاریخ و فرهنگ استراباد اظهار کرد: بافت تاریخی گرگان پیوسته، دارای ریزدانه و معابر پر پیچ و خم و مراکز محلات است. فتحعلی شاه حاکم استراباد بود وی تصریح کرد: در زمان فتحعلی شاه که پیش از پادشاهی حاکم استراباد بود هر محله یک کدخدا داشت و در هر محله یک تکیه وجود داشت بعد از آن تکایای دیگر اضافه شد و به همین دلیل به تکیه قدیمی هر محل پیرتکیه می گویند. وی اضافه کرد: آن زمان شکل اولیه مرکز محلات به صورت فعلی نبود، با گذر زمان خانه باغ ها تفکیک شدند و ساختمان های جدید در آن ها ساخته شد و ریزدانه ها در محلات ایجاد شد. در این همایش، محمد فرخ زاد، دارای دکترای معماری هم به توضیح سازگای معماری سنتی گرگان با طبیعت پرداخت. نقش طبیعت در معماری استراباد وی با بیان این که مصالح به کار رفته در معماری سنتی منطقه پایدار بوده و پس از گذشت زمان دوباره به طبیعت باز می گشت، تصریح کرد: مصالح امروزی نه تنها مقاومت گذشته را ندارند بلکه آسیب بسیار زیادی به محیط زیست می زنند و دوباره قابل استفاده نیستند. وی آب را یکی از عناصر طبیعی بسیار مهمی دانست که در شهرسازی و معماری منطقه تاثیرگذاره بود و از میان هر خانه یک آبراه به عنوان نماد پاکی و طهارت رده می شده است. فرخ زاد تصریح کرد: در شهرسازی جدید کاربرهای مختلف تفکیک می شوند و به طور مثال بخش تجاری، فرهنگی، اداری شهر مستقل ساخته می شود و این در حالی است که در شهرسازی گذشته هر محله دارای امکانات اختصاصی خود بود. وی ادامه داد: موقعیت جغرافیایی گرگان به گونه ای است که دشت، کوه، جنگ و دریا را اطراف خود دارد و شهرسازی هم طوری بود که ضمن بهره مندی از مزیت های جغرافیای منطقه از نمای کوه و جنگل هم بهره لازم برده شود.
وی تصریح کرد: معماری گرگان فقط درون گرا نبوده بلکه به بیرون ساختمان هم توجه داشته و محیطی ایجاد می کرد که انسان را جذب کند و به او آرامش دهد. وی تعبیه پنجره و ارسی برای استفاده بهینه از نور، ایجاد شیروانی برای مقابله با کج باران های منطقه و ایجاد ساختمان در ارتفاع برای جلوگیری از آسیب های رطوبت را از دیگر خصوصیات معماری منطقه دانست. در این نشست محمد سالاری، محمد مهدی برهانی، عماد جان بگلو، مریم اسبو محلی و گلشن مقسمی هم به ارائه مقالات خود پرداختند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]