واضح آرشیو وب فارسی:فرهنگ نیوز:
راهکارهای نظام حقوقی برای حفاظت از طبیعت روند روز افزون آلودگیهای ناشی از صنعتی شدن، بهرهبرداری و مصرف بیرویه منابع طبیعی و فعالیتهای غیرمنصفانه در شهرهای بزرگ موجب شده است که دولتها برای مقابله با این تهدیدات دست به اقداماتی جدی و قاطع برگرفته از تصمیماتی مدبرانه و قوانینی جامع بزنند.
به گزارش فرهنگ نیوز، روند روز افزون آلودگیهای ناشی از صنعتی شدن، بهره برداری و مصرف بیرویه منابع طبیعی و فعالیتهای غیر منصفانه در شهرهای بزرگ موجب شده است که دولتها برای مقابله با این تهدیدات دست به اقداماتی جدی و قاطع برگرفته از تصمیماتی مدبرانه و قوانینی جامع بزنند.
آسیب به محیط زیست شکلهای مختلفی دارد؛ از آلودگیهای آب و خاک وهوا گرفته تا تخریب جنگلها و مراتع همگی به صورت جدی به محیط زیست آسیب میزند و بدون شک باید با آن برخورد کرد. این قضیه تا جایی اهمیت دارد که قانون هم در برابر آن سکوت نکرده و وارد عمل میشود. قانون به صورت جدی برای جرائم زیست محیطی نسبت به عناصر جاندار و بی جان و با توجه به شدت و ضعف آن مجازاتهایی را در نظر گرفته و با هیچکس شوخی ندارد.
مفهوم محیط زیست
اول از همه اهمیت مساله محیط زیست را از منظر حقوقی مورد بحث قرار میدهیم و نظر قانونگذار را در این باره مطرح میکنیم. طبق قوانین، حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و فردا باید در آن حیات اجتماعی رو به رشد و پیشرفتی داشته باشند، وظیفه عمومی است و همه در قبال آن باید احساس تکلیف کنند.
عبدالرحیم سمسارزاده رئیس شعبه چهارم دادگاه عالی انتظامی قضات و مدرس مرکزآموزش قوه قضاییه در تعریف محیط زیست میگوید: «محیط زیست محیطی است با خصایص بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی معین که در آن محیط، بشر و سایر موجودات ذیحیات در طول زندگی خود میتوانند از یک زندگی طبیعی بهرهمند باشند. محیط زیست طبیعی یک هدیه الهی است که شامل منابع، موجودات، علل و شرایط هماهنگی است که گرد هر موجود زنده وجود دارد و حیات وابسته و منوط به آن است.»
وی ادامه میدهد: «در قوانین و مقررات کشور اعم از قانون اساسی و قوانین عادی و دیگر مقررات تعریفی از محیط زیست ارائه نشده است. بنابراین در این زمینه نمی توانیم به دیدگاه قانونی استناد کرده و ناگزیریم به متون دیگر مراجعه کنیم. همچنین در قوانین بسیاری از کشورها مانند فرانسه، لهستان و نیز معاهدات و کنوانسیونهای بین المللی نیز تعریف خاصی از محیط زیست مطرح نشده است.»
موجبات تخریب محیط زیست
این حقوقدان عوامل و اقداماتی که به منابع طبیعی و محیط زیست صدمه وارد میکنند و موجب تخریب، نابودی و از بین رفتن آنها میشوند را بصورت هشدارگونه و در فهرست بلند بالایی ارائه میکند: «قطع درختان جنگلی و درختچههای بیابانی و کویری و کوهستانی در مناطق کویری و بیابانی بدون داشتن مجوز از سازمان جنگلها (جهاد کشاورزی)، چرانیدن دام در مراتع بدون پروانه، آتش زدن نباتات و مزارع باغات داخلی یا مجاور جنگلها بدون داشتن پروانه، تجاوز و تخریب اراضی منابع طبیعی و تصرف غیر قانونی آنها (تصرف عدوانی، ایجاد مزاحمت، ممانعت از حق) تخریب چشمهها و آبشخور حیوانات وحشی(حیات وحش) وپناهگاههای آنها، تخریب پارکهای ملی، صید و شکار غیر مجاز و صید آبزیان بدون داشتن پروانه، همچنین عوامل آلاینده کننده محیط زیست از جمله پخش و آمیختن مواد خارجی به آب و هوا یا خاک یا زمین به کیفیت و میزانی که وضعیت طبیعی آن را تغییر دهد و این تغییر به حال انسان و سایر موجودات زنده و گیاهان و آثار و ابنیه زیانآور باشد از عوامل تخریب محیط زیست تلقی میشوند.»
مجازات مخربین محیط زیست
وقتی صحبت از مجازات مخربین محیط زیست میشود باید از نمونههایی که باعث آلودگی محیط زیست میشوند یاد کرد که از آن جمله میتوان به جرایمی که باعث آلودگی آب، هوا، خاک، آلودگیهای شیمیایی، آلودگی صوتی، آلودگی ناشی از پسماندها ،آلوده کردن زمین ،آلودگی ناشی از زباله و نخاله اشاره کرد.
میدانیم که هر جرمی دارای مجازات مشخصی در قانون است و جرایم مربوط به محیط زیست هم از این قاعده مستثنی نیستند.
مدرس مرکز آموزش قوه قضاییه میگوید: «به طور کلی مجازات قانونی جرائم مذکور بر حسب مورد حبس، جزای نقدی، جلوگیری از تردد وسیله نقلیه موتوری بدون داشتن معاینه فنی، تعطیلی موقت کارخانجات و کارگاهها و سایر اماکن که به علت فعالیتهای اقتصادی و غیره موجب آلودگی هوا یا آب میشوند یا ایجاد آلودگی صوتی مینمایند است.»
برخورد با آلوده کنندگان محیط زیست
سمسارزاده میگوید: «هرکس هر اقدامی علیه بهداشت محیط زیست انجام دهد و موجب آلودگی محیط زیست شود و یا کاری کند که باعث تخریب آن شود مطابق قانون و مقررات کیفری موجود با وی برخورد قانونی خواهد شد.
روشهای حفاظت ازمحیط زیست
امروزه اخبار زیادی مبنی بر خطر از بین رفتن محیط زیست از رسانههای مختلف منتشر میشود و روزی نیست که خبرهای این چنینی به گوشمان نرسد. هشدار حفاظت از محیط زیست چیزی است که بسیار شنیده میشود. مردم به خوبی میدانند که نسل آینده در معرض خطر از دست دادن محیطی سالم و بدون آلودگی است.
سمسارزاده روشهایی را برای حفظ محیط زیست ارائه کرده است. به گفته وی به دو روش میشود از محیط زیست محافظت کرد: جرم انگاری و سپس پیشگیری.
او ادامه میدهد: «اول اینکه قانون اساسی در اصل پنجاه ، حفاظت از محیط زیست را یک وظیفه عمومی دانسته و فعالیتهای اقتصادی که موجب آلودگی محیط زیست یا تخریب آن میشود و غیر قابل جبران است را ممنوع اعلام کرده است.
منظور از ممنوع بودن یک عمل جرم بودن آن است. بنابراین هر اقدامی از ناحیه هرکس که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود جرم زیست محیطی است. آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زائد، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانهها، ریختن زباله در خیابانها و کشتار غیر مجاز دام، استفاده غیر مجاز از فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانههای فاضلاب برای مصارف کشاورزی نمونههایی از فعالیتهای ممنوع است و جرم زیست محیطی محسوب میشود.
با تشخیص هرکدام از این موارد و اعلام جرم از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی به مراجع قضایی یا راسا تعقیب کیفری از ناحیه دادستان متخلفین و مرتکبین مورد تعقیب کیفری قرار میگیرند. بنابراین تعقیب کیفری به شرح فوق روشی برای حفاظت از محیط زیست است.
مورد دوم پیشگیری از ایجاد آلودگیهای آب، هوا، خاک، زمین و غیره توسط سازمان محیط زیست است که متولی اصلی حفاظت از محیط زیست بوده و با استفاده از ابزارها و راهکارهای قانونی و همکاری سازمانهای دیگر از جمله شهرداریها و نیروی انتظامی صورت میگیرد.
مورد سوم جلوگیری از کار و فعالیت کارخانجات، کارگاهها و نیروگاههای آلود کننده هوا مطابق قانون و مقررات است.
و چهارم اینکه تعقیب کیفری و به کیفر رساندن متجاوزین به اراضی منابع طبیعی، جنگلها، مراتع و آبخیزداری مطابق قانون و مقررات است، تعقیب کیفری و به مجازات رساندن آنها به عهده مراجع قضایی است.
منبع: نسیم
95/9/16 - 10:07 - 2016-12-6 10:07:59
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهنگ نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]