واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه اعتماد: حمید بعیدی نژاد رییس هیات کارشناسی تیم مذاکره کننده هسته ای تمدید قانون تحریم امریکا یا همان آیسا و معروف به داماتو که در مجلس نمایندگان و سنای امریکا با رای بسیار بالایی هم به تصویب رسیده است و سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز از امضای این مصوبه توسط رییس جمهور امریکا در آینده نزدیک خبر داده است، طبیعتا ابهامات و سوالات بسیار زیادی را در خصوص پایبندی امریکا به تعهدات خود در برجام ایجاد کرده است. موضوع نوع واکنش مناسب کشورمان نسبت به این اقدامات هم اینک در بالاترین سطح تصمیم گیری کشور تحت بررسی قرار دارد و بی شک تصمیم گیران عالی کشور بهترین تصمیم مناسب را در این خصوص اتخاذ خواهند کرد. در عین حال با توجه به اهمیت موضوع و به حسب وظیفه به اعتبار اینکه اینجانب در مذاکرات کارشناسی برجام حضور داشته ام، احساس کردم که اشاره به برخی مباحث فنی و حقوقی در این مرحله می تواند برای روشن شدن افکار عمومی در کشورمان مفید فایده باشد. 1- یکی از فرض های اصلی که در مذاکرات مربوط به لغو تحریم ها مورد موافقت ج. ا. ایران قرار گرفته بود، این اصل بود که در این مرحله از توافقات، قوانین تحریم امریکا که توسط کنگره امریکا وضع شده اند، به علت عدم همراهی و مخالفت کنگره نمی توانند لغو شوند و لذا دولت امریکا با استفاده از اختیارات قانونی رییس جمهور به توقف و تعلیق اجرای قوانین تحریم مبادرت می ورزد. لغو این قوانین همزمان با تصویب پروتکل الحاقی توسط مجلس ایران در سال هشتم اجرای برجام یا زودتر از آن در صورتی که آژانس بین المللی ماهیت صلح آمیز کامل برنامه هسته ای را تایید کند، صورت می گیرد. تا آن زمان قوانین تحریم ثانویه امریکا وجود دارند اما اجرا نمی شوند. این در حالی است که قوانین تحریمی اتحادیه اروپا همگی مستقیما لغو می شوند. ٢- امریکا طی سال های گذشته قوانین متعددی در تحریم ایران به تصویب رسانده است که از اعتبار حقوقی برخوردارند و لغو هم نشده اند. مهم ترین قوانین و مبانی حقوقی تحریم امریکا عبارتند از: الف- قانون ایفکا ب- سیسادا ج- مفاد سند بودجه دفاعی د- آیسا در این میان و از میان این قوانین متعدد مهلت زمانی قانون تحریمی آیسا در 31 دسامبر 2016 به پایان می رسد که مجلس و سنای امریکا مبادرت به تمدید آن قانون کرده اند. حتی اگر این قانون تمدید نشود قوانین تحریمی متعدد دیگر به اضافه دستورات اجرایی متعددی که در حوزه های متنوعی به تصویب رسیده اند، امکان اعمال تحریم در همان حوزه های قانون آیسا را که حوزه های نفت و پتروشیمی را پوشش می دهند به رییس جمهور امریکا می دهد. 3- یکی از خواسته های ایران در جریان طول مذاکرات این بود که امریکا صریحا با توجه به سررسید مهلت قانونی آیسا در سال 2016 در قالب برجام تعهد بدهد کاری را که در این بیست سال به طور مکرر انجام داده است، انجام ندهد و این قانون را تمدید نکند. در برابر، نمایندگان امریکا اعلام می کردند که آنها با عدم تمدید این قانون مخالف نیستند و ضرورتی هم برای تمدید این قانون حس نمی کنند ولی چون تصمیم تمدید باید توسط مجلسین امریکا صورت بگیرد آنها به عنوان نماینده دولت نمی توانند از طرف این دو مجلس تعهدی در برجام بدهند ولی تمام تلاش خود را خواهند کرد که این قانون تمدید نشود. هیات مذاکره کننده امریکا در عین حال تاکید داشتند که دولت امریکا متعهد است که در هر شرایطی (حتی در صورت تمدید ISA) اجرای مفاد تحریم این قانون را بر اساس مفاد برجام متوقف کند. 4- اینکه آیا دولت امریکا تلاش کافی خود را برای جلوگیری از تمدید این قانون انجام داده است یا نه، نیاز به بحث جداگانه ای دارد، اما یکی از موانعی که در خصوص این بحث در امریکا پدیدار شد تلاش مخالفان برجام برای اصلاح این قانون و درج برخی تحریم های جدید در این قانون فراتر از مفاد فعلی آن بود. اصلاحیه های زیادی به این قانون توسط برخی نمایندگان مخالف برجام داده شد. اگر هر یک از این اصلاحیه ها رای می آورد بر اساس مفاد برجام، به اعتبار وضع تحریم های جدید، نقض صریح برجام محسوب می شد. با مذاکرات طولانی میان نمایندگان مجلسین از دو حزب، نهایتا توافق شد که اصلاحیه ها همه به کنار گذاشته شوند و فقط اصلِ تمدید قانون به تصویب برسد. ٥- همان طور که تاکید شد کشورمان در خصوص واکنش مناسب به این اقدام، بررسی های لازم را در دستور کار دارد، ولی بعضی از رسانه ها به نادرستی تمدید این قانون را به طور اتوماتیک به معنای برگشتن تحریم ها معنا کرده اند. این تفسیر قطعا ناصحیح است. درست است که در صورت امضای مصوبه مجلسین توسط رییس جمهور، این قانون اعتبار قانونی خواهد داشت، اما برگرداندن تحریم های مندرج در ISA نیاز به تصمیم مستقل و جداگانه ای توسط دولت دارد که چنین تصمیمی اگر اتخاذ شود بی شک نقض برجام خواهد بود. ٦- این به این دلیل است که برجام حتی با در نظر گرفتن فرض احتمال تمدید قانون تحریمی آیسا، اجرای این قانون را در ذیل شش بند در قالب ضمیمه دوم برجام به شرح ذیل متوقف کرده است: الف- در بخش لغو تحریم بیمه ها در صفحه ٩ از ضمیمه برجام در ذیل بند ١-٢-٤، دولت امریکا موظف شده است اجرای مفاد مندرج در بخش (آ) ٥ از بند ٧ قانون آیسا را متوقف کند. ب- در بخش مربوط به توقف تحریم های نفت و انرژی در صفحه ١٠ در ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ١-٣-٤، دولت امریکا موظف شده است اجرای مفاد بخش (آ) ٥ بند هفتم از قانون آیسا را متوقف کند. ج- در بخش مربوط به توقف تحریم های نفت و پتروشیمی در صفحه ١٠ ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ٢-٣-٤، دولت امریکا متعهد شده است اجرای بخش ها (١) (آ) ٥ تا (٢) و بخش های (٤) تا (٨) از قانون آیسا را متوقف کند. د- در بخش مربوط به توقف تحریم های امریکا در حوزه نفت و انرژی در صفحه ١٠ ضمیمه دوم برجام ذیل بخش ٤-٣-٤، دولت امریکا متعهد شده است که اجرای بخش (٣) (آ) ٥ از قانون آیسا را متوقف کند. هـ-در بخش مربوط به نهادهای تحت تحریم در صفحه ١٢ از ضمیمه دوم برجام در ذیل بند ١-٨-٤ در متن برجام، دولت امریکا موظف شده است تحریم نهادهای مشخص شده تحت تحریم بر اساس این قانون را متوقف کند. و- در بخش مربوط به فعالیت های مرتبط با اشاعه سلاح های هسته ای ذیل بخش ٩-٤ در صفحه ١٢ ضمیمه دوم برجام، امریکا موظف شده است که اجرای تحریم های مرتبط با تولید و حمل و نقل اورانیوم و استخراج معدن اورانیوم مندرج در بخش (٢) (ب) ٥ از آیسا را متوقف کند. ٧- همان طور که ملاحظه می فرمایید برجام به طور مشخص اجرای تمامی بندهای اصلی و مرتبط مندرج در قانون آیسا را متوقف کرده است. همان طور که اجرای تحریم های مندرج در قانون آیسا با وجود اعتبار آن در یک سال گذشته با اجرای برجام متوقف شده است به همین صورت در سال های آتی هم با وجود برجام، حتی با تمدید آن قانون، اجرای مفاد آن باید متوقف بماند. اگر اینگونه نبود اصلا امکان سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران در دوره پسابرجام وجود نمی داشت. ٨- براساس اصول اساسی حقوق بین الملل تمدید این قانون بهیچ وجه تغییری در محتوای تعهدات امریکا بر اساس برجام مبنی بر توقف اجرای مفاد این قانون ایجاد نمی کند. اگر دولت امریکا بخواهد حتی از یکی از مفاد تعهدات خود در برجام تخطی کند و مفاد مندرج در آیسا را که به اعمال تحریم در حوزه نفت، انرژی و پتروشیمی مربوط می شود به اجرا بگذارد و بدین وسیله شرکت های خارجی را از سرمایه گذاری در صنایع نفت و انرژی و پتروشیمی ایران بازدارد، بدون هیچ تردیدی مفاد تعهدات خود را نقض کرده است. ٩- تاکید می کنم که آنچه این یادداشت در پی توضیح آن بر آمد فقط این است که صرف تمدید این قانون به معنای برگرداندن خودکار تحریم های امریکا نخواهد بود بلکه این امر به تصمیم جداگانه ای نیازمند است. اتخاذ چنین تصمیم جداگانه ای برای اجرای تحریم های این قانون، بدون هیچگونه تردیدی نقض صریح برجام است.
دوشنبه ، ۱۵آذر۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه اعتماد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]