درياى خزر؛ از نفت تا گاز

واضح آرشیو وب فارسی:الف: درياى خزر؛ از نفت تا گاز
مترجم: اسد شكورپور ‎/ منبع: سازمان اقتصادى امارات ذخاير گاز درياى خزر حدود ۴ درصد از ذخاير گاز جهان را تشكيل مى دهد. ۴۵ درصد از گاز درياى خزر از آن قزاقستان، ۴۴ درصد تركمنستان، ۱۰ درصد آذربايجان و ۲ درصد سهم روسيه است اما ايران به دليل عدم انجام عمليات استكشافى در اين دريا سهمى از گاز كشف شده خزر ندارد. ۳۲‎/۱ درصد ذخاير جهانى گاز سهم روسيه و ۱۵‎/۳ درصد سهم ايران است كه اين ارقام غيرقابل چشم پوشى اند. انتظار مى رود در آينده توليد گاز نقش فزاينده اى در توليدات درياى خزر داشته باشد و كم كم اين منطقه به جاى آن كه محل صدور نفت باشد به محل صدور گاز تبديل خواهد شد. همچنين براساس انتظارات ۴۴ درصد از توليدات احتمالى درياى خزر در سال ۲۰۱۴ مربوط به توليد گاز خواهد بود. چين طى برنامه هاى بلندمدت تلاش مى كند تا اقدامات متعددى را براى تضمين امنيت نفت و گاز انجام دهد كه از جمله اين اقدامات مى توان به كشيدن لوله هاى گاز از كشورهاى حوزه درياى خزر اشاره كرد. بنابراين چين تلاش مى كند تا توافقنامه هاى بلندمدتى را با كشورهاى آسياى ميانه امضا كند آخرين توافقنامه امضا شده در اين خصوص توافقنامه اى است كه چين با تركمنستان امضا كرد كه به موجب آن تركمنستان سالانه ۳۰ ميليارد مترمكعب گاز به چين از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۳۹ صادر خواهد كرد. سؤالى كه اينجا مطرح مى شود اين است كه آيا تركمنستان مى تواند به تعهدات خويش در خصوص اين توافقنامه عمل كند. در حالى كه اين كشور ۴۵ ميليارد متر مكعب گاز را در سال ۲۰۰۵ صادر كرد و كشورهاى روسيه و اوكراين نيز از اين كشور مى خواهند تا توافقنامه هاى امضاشده در خصوص مقادير مشخص شده گاز را عملى كند. نكته واضح اين است كه افزايش سه برابرى صادرات گاز طى مدت سه سال امرى دشوار است. اكنون قزاقستان عرصه مناسبى براى تبديل شدن به عنصرى فعال در بازار گاز چين را در اختيار دارد. در خصوص لوله كشى گاز به طول ۲۸۰۰ كيلومتر از قزاقستان تا مرزهاى چين توافق شده كه اين لوله ها توانايى انتقال سالانه ۳۰ ميليارد متر مكعب گاز را دارند. انتظار مى رود مرحله اول از اين طرح لوله كشى، در سال ۲۰۰۹ و مرحله دوم در سال ۲۰۱۲ به مرحله بهره بردارى برسد و از طريق اين لوله ها گاز مناطقى همچون كارچاگانگ با ذخيره ۱‎/۳ تريليون، تنگيز با ۵۶۰ ميليارد متر مكعب ذخيره گازى و كاشاگان با ۲۲۰ ميليارد مترمكعب به چين انتقال داده شود. همچنين براساس برآوردهاى انجام شده تا سال ۲۰۱۲ قزاقستان سالانه ۵۳ ميليارد مترمكعب گاز توليد خواهد كرد. شايان ذكر است در حال حاضر چين سالانه ۴۰ ميليارد مترمكعب گاز توليد مى كند. اين در حالى است كه در سال ۲۰۱۰ فقط شهر شانگهاى به تنهايى ۶ الى ۱۰ ميليارد مترمكعب گاز را مصرف خواهد كرد. برخى از تحليلگران معتقدند امضاى توافقنامه هاى فوق به منزله برقرارى ارتباط ميان كشورهاى صادركننده گاز آسياى ميانه از جمله تركمنستان، قزاقستان و ازبكستان به روى كشورهاى آسيايى و اقيانوس آرام خصوصاً چين است. اين مسئله به ضرر روسيه خواهد بود زيرا اين كشور واردات گاز از تركمنستان را مدنظر دارد و علاوه بر آن توافق تركمنستان با چين به چين اين اجازه را خواهد داد تا بر روسيه در راستاى كاهش قيمت گاز صادراتى به اين كشور فشار وارد كند. انتظار مى رود روسيه صدور گاز از غرب سيبرى به چين را از طريق خطوطى به نام «التاى» در سال ۲۰۱۱ ميلادى آغاز كند. روسيه قصد دارد هر صد متر مكعب گاز را به قيمت ۱۴۰ الى ۱۵۰ دلار به چين بفروشد اما چين خواهان خريد هر صدمترمكعب به قيمت ۷۰ الى ۸۰ دلار است. براساس اعلام برآوردهاى روسى هزينه توليد گاز در غرب سيبرى حدود ۱۲ الى ۱۳ دلار است در حالى كه اين رقم در تركمنستان ۲ الى ۳ دلار است. كارشناسان معتقدند براى اين كه روسيه از توافقنامه ميان چين و تركمنستان خسارت نبيند و يا اين كه خسارت هايش كمتر شود اولاً بايد در راستاى تسريع اجرايى كردن توافقنامه صدور گاز از سيبرى تلاش كند و از سوى ديگر در طرح چينى تركمنستانى مشاركت نمايد.آنچه كه اكنون در خصوص انتقال گاز از كشورهاى آسياى ميانه به چين رخ مى دهد سياست تنوع بخشى به انرژى اين كشورها ناميده مى شود اما اين عمليات تنوع بخشى باعث افزايش نفوذ آسيا در اقتصاد جهان خواهد شد.
يکشنبه 2 تير 1387

منبع

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1518]