دانش - ناپلئون خودش مرد

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: دانش - ناپلئون خودش مرد

دانش - ناپلئون خودش مرد

ويليام برود / ترجمه پري گيلاني: آيا ناپلئون مسموم شده بود؟ سال‌هاست كه پژوهشگران و دانشمندان در اين‌باره بحث مي‌كردند و اختلاف نظر داشتند كه آيا اين ديكتاتور تبعيد‌شده كه در سال 1821 در جزيره دورافتاده سنت‌هلن در اقيانوس اطلس جنوبي درگذشت، به تصادف يا به عمد، با آرسنيك مسموم شده بود يا خير. در نظريه قتل تصور بر آن است كه اسيركننده‌هاي انگليسي‌اش او را مسموم كردند. نظريه تصادف مي‌گويد كه كاغذديواري رنگي اتاق خوابش حاوي رنگ آرسنيك‌داري بود كه كپك، آن را به شكل بخارات سمي درآورد.

شواهد هر دو نظريه آن بود كه دانشمندان در موهاي سر ناپلئون آرسنيك يافته بودند و اين سبب شده بود ايده پيشين كه مرگ او را در اثر سرطان معده مي‌دانست، كنار گذاشته شود. آرسنيك فوق‌العاده سمي و از جمله نشانه‌هاي مسموميت آن معده‌درد شديد است. فرانك مك‌لين (F.McLynn) در «زندگينامه ناپلئون» (2002) نوشته است: «درباره فرضيه مسموميت آرسنيك هيچ‌چيز غيرمحتمل نيست. علم موجب شده كه اين بيش از صرفا يك ادعاي قابل دفاع موجه باشد.»
اما اكنون تيمي از دانشمندان در انستيتو ملي فيزيك هسته‌اي ايتاليا در ميلان- بيكوچا و پاويا شواهد محكمي برضد آن يافته‌اند. آنها با انجام تجزيه و تحليل دقيق موهايي كه در چهار مرحله از زندگي ناپلئون- در زمان كودكي در جزيره كورس، طي دوران تبعيدش به جزيره البا- روزي كه در جزيره سنت‌هلن در 51 سالگي درگذشت و فرداي آن روز از سرش برداشته شده‌اند، كشف كردند كه ميزان آرسنيك هيچ افزايش معني‌داري نداشته است. دانشمندان با گستردن توري وسيع‌تر، موهاي پسرش، ناپلئون دوم، و همسرش امپراتريس ژوزفين را نيز بررسي كردند و دريافتند كه سطح آرسنيك در آنها هم به همان اندازه و در تمام موارد بالاست.
شگفت‌انگيزتر از همه آنكه مقادير قديمي آرسنيك تقريبا صد برابر مقداري است كه دانشمندان به منظور مقايسه از موهاي آدم‌هاي امروزي به دست آورده‌اند. اين دانشمندان مي‌نويسند: «غلظت آرسنيك در مويي كه پس از مرگ ناپلئون از سرش برداشته شده خيلي بيشتر بود. اما مقدار آن كاملا قابل مقايسه با آرسنيكي بود كه نه تنها در موهاي خود امپراتور در دوره‌هاي ديگر زندگي‌اش، بلكه در موهاي پسرش و نخستين همسرش نيز يافته شد.» آنها افزودند: «اين نتايج بدون ترديد حكايت از قرارگرفتن طولاني در معرض اين ماده دارد كه به اعتقاد ما مي‌توان آن را صرفا ناشي از عوامل محيطي دانست كه متاسفانه ديگر به راحتي قابل شناسايي نيستند، يا شايد ناشي از عادت‌هاي غذايي يا مصرف داروهاي خاص.»
تيمي متشكل از 10 دانشمند اين نتايج را در شماره اخير يك ژورنال ايتاليايي به نام Il Nuovo Saggiatore به معناي «نوآزمايشگر» گزارش كردند. نمونه‌هاي موي ناپلئون و خانواده‌اش از موزه گلاكو-لومباردي در پارماي ايتاليا، موزه مالميسن در پاريس و موزه ناپلئون در رُم تهيه شد. دانشمندان با گذاشتن موها در يك رآكتور هسته‌اي در پاويا، نزديك ميلان، مقدار آرسنيك را با دقت زياد اندازه‌گيري كردند. فعال‌سازي حاصل به تيم اجازه داد بدون آنكه آسيبي به موها وارد شود، عناصر كمياب را شناسايي كند. بعضي از اين نمونه‌ها بيش از دو قرن قدمت دارند. آرسنيك كه يك عنصر بازي است در مقادير اندك مي‌تواند موجب تحريك سوخت‌وساز در بدن شود. در 1780 و در زماني كه ناپلئون پسربچه‌اي بيش نبود، كاربرد آرسنيك به عنوان دارو تازه مُد شده بود.
جان امسلي (J.Emsley) در كتاب «اجزاي سازنده طبيعت: راهنماي الفبايي عناصر» (آكسفورد، 2002) مي‌نويسد: «در قرن نوزدهم آرسنيك اكسير و درمان همه دردها به شمار مي‌آمد؛ هم داروي تقويت عمومي و هم محرك جنسي. پزشكان آن را اغلب براي تسريع دوره نقاهت تجويز مي‌كردند.» دانشمندان مي‌گويند در صورت مصرف مداوم آرسنيك، بدن مي‌تواند مقادير نسبتا زياد اين سم را تحمل كند. ظاهرا در مورد ناپلئون و خانواده‌اش همين اتفاق افتاده است. اتوره فيوريني (E.Fiorini) از اعضاي اين تيم در دانشگاه ميلان- بيكوچا مي‌گويد: «همه آدم‌هاي مهم آن دوران به شدت در معرض آلودگي بودند. آرسنيك در رنگ‌سازي، پرده‌هاي ديواركوب و قاليچه‌ها، داروها و حتي به عنوان نگهدارنده غذا كاربرد گسترده‌اي داشت.»
New York Times, Jun.10, 2008
جمعه 31 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 271]