واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: تسري تصميمات خلقالساعه از دوره متوسطه به دكتري!
در شوراي برنامهريزي آموزش عالي موضوع يكپارچهسازي نظام دورههاي دكتري...
نویسنده : محسن فرهادي
«در شوراي برنامهريزي آموزش عالي موضوع يكپارچهسازي نظام دورههاي دكتري درحال بررسي و قرار است تنها يك نوع پذيرش در اين دورهها وجود داشته باشد.» اينها بخشي از اظهارات وحيد احمدي؛ معاون پژوهشي وزارت علوم در تاريخ يكم شهريور ماه جاري است. احمدي گفته است در نظام آموزشي كشور دو نوع دكتري آموزش محور و پژوهش محور وجود دارد كه در شوراي برنامهريزي آموزش عالي كشور موضوع نظام دوره دكتري درحال بررسي است. وي در ادامه ميافزايد: در اين شورا قرار است نظام پذيرش دانشجو در دورههاي دكتري يكپارچه شود به اين معني كه ديگر دو نوع دكتري آموزش محور و پژوهشمحور نداشته باشيم. احمدي گفته است در اين طرح جديد اختيار در نوع ارائه واحدهاي آموزشي ديده شده به اين معني كه در برخي مراكز، واحدهاي پژوهشي بيشتري به دانشجويان دوره دكتري ارائه شود. به طور مثال براي دانشجويان دوره دكتري پژوهشگاهها واحدهاي پژوهشي بيشتري ارائه خواهد شد.
وي در پايان تأكيد كرده است: «اين طرح در حال بررسي در شوراي عالي برنامهريزي است و هنوز نهايي نشده است. پيشبيني ميشود طي سه ماه آينده طرح نهايي و تصويب شود. » فارغ از هر گونه بررسي تخصصي در اين زمينه، به نظر ميرسد چنين تصميمات خلقالساعهاي در عرصه آموزش عالي كشور، ناخودآگاه مخاطب را به ياد تغييرات سينوسي نظام آموزشي دوره متوسطه مدارس مياندازد. چه اينكه هنوز چند سال بيشتر از تصويب و اجرايي شدن طرح دكتري پژوهش محور در همين وزارتخانه نگذشته است! سؤالي كه در اين ميان براي دانشجويان مطرح ميشود اين است كه اولاً دانشجويان دكتري پژوهش محور كنوني، پس از تصويب اين طرح در كجاي برنامه آموزشي جديد دانشگاهها قرار خواهند گرفت و ثانياً هزينه اين تغييرات سينوسي بر كيفيت آموزشي دورههاي دكتري چه خواهد بود؟
سؤال ديگري كه در همين زمينه مطرح ميشود، اين است كه اينچنين تغيير رويكردي بر اساس كدام نياز علمي كشور ايجاد شده و براي اتخاذ اين تصميم در چنين سطحي از آموزش عالي كشور، تا چه اندازه كار كارشناسي دقيق و حساب شده انجام گرفته است؟ در واقع، چه تضميني وجود دارد كه پس از گذشت چند سال ديگر، باز هم شاهد بازگشت دوره دكتري پژوهش محور به برنامه آموزشي دانشگاهها نباشيم و در صورت عملي شدن اين مسئله، تكليف دانشجويان در آن روز چه خواهد بود و چه كسي هزينه اين تغييرات عميق و خلق الساعه احتمالي در آينده احتمالي را خواهد پرداخت؟ دكتر رضا منصوري معاون پژوهشي وزير اسبق علوم در همين زمينه گفته است:«دكتري به جز پژوهشمحور بودن چه معنایي ميتواند داشته باشد؟ هدف دكتري يعني پژوهشمحوري!»
وي درباره تصميمات جديد مسئولان وزارت علوم براي دوره دكتري ميگويد: يكپارچهسازي كلمه قشنگي است كه تداعي خوبي دارد اما مشكلات دوره دكتري آنقدر زياد است كه با اين كلمات شيك نميتوان درستش كرد. اينكه بگوييم قبلاً يكپارچه نبوده و الان قرار است يكپارچه شود، اين مسائل مهم نيست، همه حرف است. اينكه بدانيم دانشجوي دكتري با چه هدفي پذيرش و تربيت ميشود، اهميت دارد.» وي نهايتاً گفته است:«آموزش عالي ما به ويژه در دوره دكتري مثل حبابي است كه به زودي خواهد تركيد چون مسير درستي را طي نميكند.» اگر بخواهيم اين سخن جناب منصوري را صحيح بدانيم، طبيعتاً بايد منتظر تغييرات خلقالساعه بيشتر و بيشتري در سالهاي پيش رو باشيم. اين يعني آنكه دانشجويان دكتري هم كم كم بايد مانند دانشآموزان دبيرستان خود را براي تغييرات سينوسي چارت درسي خود بر اثر تغيير دولتهاي مختلف آماده كنند! مسئلهاي كه ميتوان آن را به طنزي بينهايت تلخ تعبير نمود.
اظهارات دكتر محمد مهدينژاد نوري، معاون پژوهشي وزير علوم دولت پيشين كه دورههاي پژوهشمحوري دكتري، در زمان مديريت وي تصويب شده است اما حائز اهميت بيشتري است. چه اينكه وي اولاً در مقام مدافع اين دورهها، طبيعتاً حرف بيشتري براي گفتن خواهد داشت و ثانياً سوابق طولاني وي در تربيت دانشجويان تحصيلات تكميلي و فعاليتهاي پژوهشي در وزارتين علوم و دفاع در دولتهاي قبلي و فعلي، از وي يك كارشناس متبحر در عرصه مسائل مبتلا به اين حوزه ساخته است. مهدينژاد ميگويد دكتراي پژوهشمحور يعني دانشجويي از نهادي دولتي يا خصوصي، پروژهاي را در دست بگيرد كه داراي قابليتهاي لازم براي حل مسائل كشور باشد، او طي مراحل انجام اين پروژه، مقطع دكتري را ميگذراند. در اين دوره تمركز روي محفوظات نيست بلكه روي پروژه پژوهشي است. به باور مهدينژاد، وقتي طرحي آغاز ميشود ممكن است مشكلاتي داشته باشد اما چشمانداز آن بايد به سمتي برود كه هدف اصلي محقق شود و مسئولان فعلي وزارت علوم نتوانستهاند اين هدف را به درستي تعقيب كنند بنابراين راهكار را در اين ديدهاند كه طبق روال معمول، دورههاي آموزشي و پژوهشي داشته باشند.
مهدينژاد معتقد است در اين دورهها، دانشجو چندان انگيزهاي براي حل مسئله ندارد و فقط واحدهاي آموزشي را ميگذراند و چنين مسيري به پژوهشمحور شدن دانشگاهها لطمه ميزند. وي مهمترين وجه تمايز دوره دكتراي پژوهشمحور را شروع شدن دوره يا يك مسئله مشخص ميداند. ضمن اينكه آن مسئله بايد داراي حامي باشد و مشكلي از جامعه را حل كند! مهدينژاد معتقد است اين مسير باعث اشتغالزايي براي دانشجويان ميشود و از گذراندن دروس كمحاصل جلوگيري ميكند. با كنار هم گذاشتن نظرات مهدينژاد و ديگران در اين زمينه، جمعبندي مطالب و قضاوت در مورد صحيح يا غلط بودن روند جديد اتخاذ شده در وزارت علوم، چندان سخت نخواهد بود. با اين حال، شايد آنچه بيش از همه اينها مهم باشد، اين است كه چه كسي تاوان اين بيثباتي مديريتي در بالاترين سطح آموزش عالي كشور را خواهد پرداخت؟
به بياني ديگر، چه تضميني وجود دارد كه شيوه جديد اتخاذ شده به وسيله وزارت علوم، در دولت بعدي تغيير نكند؟ بر اين اساس، به نظر ميرسد تصميم جديد وزارت علوم علاوه بر خلقالساعه بودن، واجد يك نقيصه ديگر نيز باشد و آن انعطافناپذيري مطلق آن است. در تصميمات مديريتي مربوط به تغييرات اعمالي روي نيروي انساني، قاعده بر اين است كه وقتي قرار است گزينه جديدي را جايگزين وضع قبلي كنيم، به يكباره نبايد اين تغيير را به سازمان تحميل كرد. به بياني ديگر، اكنون نيز يكباره نميتوان نظام پذيرش پيشين را جمع كرده و پرِ آن را چيد! بلكه روند انجام تغييرات بايد تدريجي و آرام باشد. بايد به تدريج پيش رفت و آن را جايگزين كرد نه خلقالساعه تصميم گرفت و اجرا نمود! در هر صورت، بايد منتظر تصويب اين طرح جديد ماند و ديد روند اجرايي شدن آن چگونه عملي خواهد شد؟ هر چند، لازم است آرزو كنيم در سالهاي آينده ديگر دوره دكتري به مصيبت تغييرهاي مكرر دوره متوسطه مدارس دچار نشود. انشاءالله!
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۳ آبان ۱۳۹۵ - ۱۹:۱۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 31]