واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: تجربه ایجاد بنگاه های بزرگ در کره جنوبی تهران - ایرنا - خبرگزاری خبرآنلاین در یادداشت خود، تشکیل بنگاه های بزرگ مشابه آنچه که در کشورهای صنعتی ازجمله کره جنوبی محقق شده، را از ضرورتهای اقتصاد امروز ایران دانست.
در این یادداشت به قلم امیرهوشنگ فتحی زاده آمده است: دولت کره جنوبی بشدت به نقش محوری بنگاه های بزرگ در فرایند رشد و هم پایی باور داشت.طبق گفته رییس جمهور پارک چونگ هی: «یکی از ویژگیهای اساسی اقتصاد مدرن، گرایش شدید آن به تمرکز است. بنگاه های غول پیکر که اکنون برای کشور ما ضروری تلقی میشوند، نه تنها نقش تعیین کننده ای در توسعه اقتصادی و ارتقای سطح زندگی ایفا میکنند بلکه باعث بروز تحولاتی در ساختار جامعه و اقتصاد نیز می شوند.بنابراین در یک اقتصاد آزاد، مسائل اقتصادی اساسی دولت را هماهنگی و نظارت و هدایت بنگاه های اقتصادی عظیم تشکیل می دهند. دولت با ایجاد یک بازار داخلی حمایت شده و اعطای اعتبارات کم بهره ولی بشدت کنترل شده از طرف نظام بانکی دولتی به طور فعالی به رشد بنگاه های خصوصی بزرگ و قدرتمند موسوم به چِیبولها ( chaebols) کمک کرد.دولت از خانواده های تجاری پرقدرت پیشین کشور به عنوان زیربنای چِیبولها استفاده کرد. شرکتهای بزرگ کره جنوبی در طول فرایند همپایی این کشور عمدتاً در مالکیت خانواده ها بودند. دولت کره جنوبی هم مثل دولت ژاپن بخوبی از اهمیت حفظ رقابت بین بنگاه های بزرگ آگاه بود. دولت با اعطای یارانه فقط به شرط رعایت معیارهای عملکردی دقیق سعی کرد تا از تبانی بنگاه های بزرگ جلوگیری کند.سیاست صنعتی کره جنوبی ابتدا بر جایگزینی واردات متمرکز بود: دولت با حمایت گسترده در مقابل واردات در مدت طولانی که بنگاههای بزرگ در حال رشد بودند، به جذب فناوری های پیشرفته از خارج و بهره برداری از صرفه های مقیاس و تنوع محصول همت گمارد. دولت برای حمایت بلندمدت تا زمانی که بنگاه ها به قدرت رقابت بین المللی دست یابند آمادگی داشت و این امر بنگاه ها را قادر می ساخت که افقی بلندمدت برای طرح های سرمایه گذاری خود داشته باشند. پس از تأسیس بنگاه ها، یکی از شرایط اصلی تداوم حمایت دولت، موفقیت بنگاه ها در بازارهای صادراتی بود.«دولت کارآفرین» کره جنوبی به هر اقدام صنعتی عمده دهه های 1960 و 1970 دست یازید. به قول یکی از نویسندگان: «دولت مبتکر اصلی طرح های جایگزینی واردات اولیه بود.گذار از صنایع سبک به صنایع سنگین به ابتکار دولت انجام شد. در تأسیس اولین کارخانه عظیم کشتی سازی کره جنوبی، دولت طراح اصلی بود. در اواخر دهه 1970، دولت مسئولیت گذار بزرگ به تولید ماشین آلات سنگین و محصولات شیمیایی را به عهده داشت.دولت زمینه و بستر لازم را برای موج جدید جایگزینی واردات پس از ایجاد صنایع سنگین فراهم ساخت، موجی که صنایع الکترونیک و خودروسازی را از مرحله ساده مونتاژ یا سرهم بندی قطعات فراتر برد. دولت حتی در سال 1962 بود که به عنوان بخشی از برنامه توسعه اقتصادی پنج ساله خود به تصویب قانون حمایت از خودرو پرداخت. همراه با این تصمیم، دولت به توسعه صنعت پالایش نفت مبادرت کرد.»کره جنوبی تا دهه 1990 هم، از حمایت های تعرفه ای و غیرتعرفه ای زیادی استفاده میکرد. برای مثال، حتی در اواخر دهه 1990، فروش خودروهای خارجی در کره جنوبی تقریباً غیرممکن بود. از نظر برخی نویسندگان، سیاست تجاری مداخله گرانه یکی از عناصر مهم راهبرد همپایی کره جنوبی بود. این نویسندگان هشدار می دهند که حمایت برای موفقیت در صنعتی شدن در صنایع پیچیده تر و سرمایه برتر شرط کافی نیست، ولی با توجه با این که در اکثر نمونه های تاریخی، از آلمان و آمریکا تا ژاپن، حمایت وجود داشته است، این استدلال که به حمایت اصلاً نیازی نیست، عمدتاً نوعی پیشداوری به نظرمیرسد.چِیبولهای کره جنوبی محور توسعه اقتصادی کشور بودند. در اواسط دهه 1980، 10 چِیبول برتر این کشور بیش از دو سوم تولید ملی کشور را در دست داشت. صنایع سنگین بزرگ کره که تحت سلطه چِیبولها بودند، در دهه های 1970 و 1980 محور عملکرد صادراتی پویای این کشور را تشکیل میدادند.در سال 1985، از میان 200 بنگاه صنعتی برتر کشورهای درحال توسعه، 35 بنگاه به کره جنوبی تعلق داشت (ازجمله 11 شرکت از 29 شرکت برتر دارای فناوری پیشرفته و 13 شرکت از شرکت های برتر دارای فناوری متوسط در کشورهای درحال توسعه).در سال 1995، از میان 10 شرکت فراملی برتر مستقر در کشورهای درحال توسعه، 3 شرکت دِیوو (Daewoo )، ال جی الکترونیک (LG Electronics )، و گروه سونکیونگ (Sunkyong Group ) به کره جنوبی تعلق داشت.در سال 1993، کره جنوبی به طور منحصربه فردی در میان کشورهای درحال توسعه، 4 شرکت از فهرست 100 شرکت برتر دنیا در مجله فورچون را به خود اختصاص میداد: سامسونگ، دِیوو، سانگیونگ (Sangyong )، و سونکیونگ. حتی پس از بحران شرق آسیا نیز کره جنوبی 11 شرکت از 100 شرکت برتر منطقه آسیا-اقیانوسیه بر اساس ارزش بازار و 12 شرکت از فهرست 500 شرکت فورچون را به خود اختصاص میداد.در اواسط دهه 1990، هر دو شرکت سامسونگ و دِیوو در حال برنامه ریزی برای توسعه عظیم امکانات تولیدی خود در خارج بویژه اروپا بودند.مطالعه چگونگی تشکیل بنگاه های بزرگ صادراتی در بسیاری از کشورها بیانگر این است که توسعه و ایجاد بنگاه های بزرگ در ادامه یک تصمیم و عزم جدی و برنامه ریزی دولت واقع گردیده است. اینکه بنگاه های بزرگ در کره جنوبی نیز آثار مثبت اقتصادی بدنبال داشته در پی تصمیم سیاست گذار دولتی و حمایت های راهبردی و برنامه ریزی های از پیش تعیین شده بوده است.آنچه قابل توجه می باشد این است که صرف دانستن و تایید اینگونه رویکردها آثار مثبت بدنبال نخواهد آورد گرچه در قدم اول شرط لازم می باشد، بلکه آنچه در تجربه کشورها مشاهده می شود این است که دولت در ادامه این درک درست، نسبت به برنامه ریزی راهبردی اقدام نماید و این امر میسر نمی شود مگر اینکه این موضوع در راهبردهای اقتصادی و تجاری و صنعتی کلان کشور جایگاه خود را به نحو مناسبی پیدا نماید.در یک آسیب شناسی اولیه بنظر می رسد عنصر مفقود در ایران عدم درک این مهم نبوده و نخواهد بود، بلکه آنچه مغفول بوده و فقدان آن به خوبی احساس می شود عدم وجود برنامه های راهبردی بلندمدت می باشد. برنامه هایی که در یک رویکرد کلان، اجزای اساسی آن در کنار یکدیگر قرار گرفته و از ضمانت اجرای کافی نیز برخوردار باشند.منبع: خبرگزاری خبرآنلاین / 24 مرداد 95اول**1577
25/05/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]