واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: محیط زیست و رسانه *محمدرضا محمدی سال هاست که در برابر پیش فرضی چون جهان تک قطبی پس از جنگ سرد، از قدرتی دیگر نیز سخن به میان می آید و آن افکار عمومی ملت هاست. جهان کنونی ما اینک تنها در دولت ها و مناسبات اقتصادی و اشتراک و تضاد منافعشان خلاصه نمی شود.
امروز در برابر جنگ، در برابر کودتا، در برابر نقض حقوق شهروندی، در برابر نژادپرستی و حالا در برابر ترور و بنیادگرایی، نه فقط دولت ها که شهروندان مستقل از قدرت نیز به میان می آیند، در خیابان ها در راهپیمایی ها و در رسانه های شهروند محوری که ارمغان فناوری به این قدرتِ نو رسیده است. در رقابت تسلیحاتی مبتنی بر پیشی گرفتن فناوری در سال های نه چندان دور، هر پدیده و یافته ای می توانست قدرت سخت دولت ها را متأثر کند اما گسترش فناوری ارتباطات به مرزهای نو، توانسته است تأثیرگذاری شهروندان را، جامعه مدنی را و گروه های مرجع اجتماعی و شخصیت های مستقل از قدرت را دگرگون کند آن چنان که فارغ از محدودیت های گذشته، تقابل یا تأیید اشخاص و نهادهای غیر دولتی در تحلیل رخدادها، حیاتی است. در جهان ما، دولت ها افزون بر پاسخگویی به احزاب و جبهه های سیاسی، افزون بر تعامل با بنگاه های اقتصادی، در برابر جامعه شهروندی نیز پاسخگو هستند و این ممکن نمی شد جز با گسترده شدن نقش رسانه های مکتوب، دیداری و شنیداری و البته به میان آمدن وبلاگ ها و شبکه های اجتماعی. جهان امروز ما بیش از هر زمان دیگری، جهان مسئولیت پذیری در سایه سنگین دیده بانی رسانه هاست.مسائل محیط زیستی به مدد رسانه ها که سیطره عقلانیت اقتصادی را خدشه پذیر کرده اند، بیش از همیشه به دغدغه ای جهانی بدل شده است. می توان شهروندان امروزی را آگاه ترین و در عین حال در مخاطره ترین شهروندان اعصار گذشته تاکنون نسبت به فجایع محتمل محیط زیستی دانست. تغییرات اقلیمی که خود را در فجایعی چون خشکسالی های برگشت ناپذیر، سیلاب ها، طوفان ها، قحطی و مهاجرت های زیست محیطی نمایان می کند، جامعه مدنی را به کنش خودمختار واداشته؛ کنشی که گاه در برابر دولت ها و تصمیم سازی های بروکراتیک می ایستد و گاه در همراهی با آن.وقتی ده ها کشور فقیر، با نوسانات اقلیمی جایی برای زندگی نخواهند داشت و زمانه ای که خاورمیانه ما و کشورهای شمال آفریقا بحرانی ترین وضعیت زیست محیطی را متأثر از تغییرات اقلیم دارا می باشند، وقتی با گرم شدن زمین حتی آینده شهرهایی چون پاریس و لندن و نیویورک نیز در مخاطره است و آب گرفتگی، زیست شهری را در این نمادهای شهیر از متروپلیس ها ناممکن می سازد، وقتی بیابانی شدن ایران و از بین رفتن منابع آب شیرین، ما را بیش از ایام دیگر، واهمه زده از آینده می گرداند باید نه تنها به تعدیل و تغییر در روش ها پرداخت که باید برای نجات، به دگرگونی در شیوه ها اهتمام ورزید و این ناممکن است بی آنکه رسانه ها به رسالت خویش عمل کنند و قدرت نوظهوری چون افکارعمومی را آنچنان آگاه سازند که دگرگونی های ضروری، مورد اقبال و پذیرش قرار گیرد و جامعه مدنی پشتوانه عملیات نجات زمین شود.این رسانه ها هستند که می توانند تصویر تغییر اقلیمی را نه فقط در کلیشه ای از آب شدن یخ ها یا نماهای پساآخرالزمانی هالیوودی که در ترسیم دورنمایی ملموس، واقعی، انذاردهنده و قابل پذیرش از سال های نه چندان دورِ در راه، به شهروندان، سیاستگذاران و نهادهای قانونگذار ارائه کنند.در ایران نیز مسائل محیط زیستی نیازمند توجه بیش از پیش شهروندان و جامعه مدنی است. پویایی امیدبخش سال های اخیر در سازمان های مردم نهاد، حرکت های داوطلبانه، فعالیت های مبتنی بر شبکه و پویش های اجتماعی سبب شده که محیط زیست از حاشیه به متن ارتقا یابد و این خود رویدادی امیدبخش است اما در برابر حجم تهدیدات اقلیمی، به تلاشی وسیع تر و آگاهی بخشی خستگی ناپذیر محتاجیم. ورود برنامه های عامه پسند تلویزیونی و نشر پیام های چندرسانه ای محیط زیستی توانسته است به ذهنیت سازی مثبت شهروندان بینجامد و در کنار این سبک از انتقال پیام، افزایش ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها، عرصه جدیدی را برای فعالیت رسانه ای خبرنگاران حوزه محیط زیست، شهروندان داوطلب و پویشگران اجتماعی گشوده است.آنچه تهدیدی همیشگی برای کنش های تخصصی چه در ایران و چه در دیگر کشورهای در حال توسعه است، برخورد غیر تخصصی، بخشی یا سیاسی با مسائلی از این دست است. اینکه تبار اجتماعی-سیاسی یا تعلق به دولت و نگرشی خاص از سوی یک مدیر، یک سیاستگذار و حتی یک نهاد رسانه ای، مقدم بر عملکرد در حوزه تخصصی اش پنداشته شود، آفتی مهیب برای کوشش های محیط زیستی است. وقتی مانایی شرایط زیست و سلامت شهروندان با دیدی جناحی به گروگان گرفته شود یا پروپاگاندای مرسوم برای وزن کشی های غیرتخصصی، قضاوت درباره حوزه های تخصصی را متأثر کند، آن هنگام جامعه، سوگوارانه، فرصت های خود را برای بهبود شرایط و مهیا کردن دورنمایی مناسب از آینده از دست داده است. رسانه های ما در حوزه مسائلی چون محیط زیست می توانند پرچمدار نقد و داوری تخصصی باشند فارغ از لحن و نگرشی که متأسفانه در حوزه های دیگر مبتلایش هستیم. در مباحثی چون محیط زیست یا نظام سلامت و... برخورد اخلاقی، روایت اخلاقی و داوری اخلاقی می تواند زمینه ساز توسعه شود و این امیدواری را زنده سازد که این چنین رویکرد اخلاقی، شهروندان و ناظران بیشتری را در گستره محیط زیست به میدان آورد و آیندگان را منتفع از امانتی سازد که اینک در دستان ماست.*مدیرکل حفاظت محیط زیست استان همدانمنبع: روزنامه ایران 23 مرداد 95پژوهشم**9160** 1546
23/05/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]