واضح آرشیو وب فارسی:ائل پرس: آتش سوزی های جنگل های ارسباران در سال های اخیر به خاطر عوامل انسانی ازجمله سهل انگاری و بی توجهی چوپانان، گردشگران و مسافران به این مناطق صورت گرفته است.به گزارش ائل به نقل از فارس، د ر هفته و روزهای گذشته آتش سوزی بازهم به جان جنگل های منطقه حفاظت شده ارسباران افتاد. این آتش سوزی حدود 50 هکتار از اراضی و عرصه های جنگلی منطقه حفاظت شده ارسباران در محدوده روستای های قره قوچ تا ستن، در بخش منجوان خدا آفرین را در کام خود سوزاند. نکته مهم تر در این راستا اینکه هنوز دلیل آتش سوزی این مناطق اعلام نشده، ولی به نظر می رسد، اکثر حوادث متعدد آتش سوزی در عرصه های جنگلی ارسباران براثر بی احتیاطی و سهل انگاری های انسانی، بوده است. از سوی دیگر، در هفته های گذشته نیز آتش گرفتن بخش هایی از این جنگل موجب خسارت دیدن پوشش گیاهی این منطقه شده بود. به سخن دیگر، اکثر آتش سوزی های جنگل های ارسباران در دهه ها و سال های اخیر به خاطر عوامل انسانی ازجمله براثر سهل انگاری و بی توجهی چوپانان، گردشگران و مسافران به این مناطق صورت گرفته و ازاین رو ضروری است؛ متولیان و دست اندرکاران این امر ضمن اطلاع رسانی و برگزاری آموزش های آموزشی و ترویجی به مردم، در حفظ و احیای این جنگل ها بیش از این ها کوشا باشند. * گیسوان سبز عروس آذربایجان خاکستری شد آنچه اختصاصاً در این زمینه مورد تأکید است اینکه، جنگل های ارسباران از سوی یونسکو به عنوان منطقه ای حفاظتی و ذخیره گاه بیوسفر (ژنتیکی) در کره زمین انتخاب شده، هر ساله به دلایل مختلف ازجمله بی توجهی مردم و مسؤولان، نبود امکانات و تجهیزات لازم و به ویژه آتش سوزی از بین می رود. نکته قابل تأمل دیگر در این زمینه اینکه منطقه ارسباران به دلیل موقعیت خاص و داشتن زیبایی مناظر طبیعی، گیاهی و ازنظر تنوع گونه های جانوری این منطقه را در سطح جهان به عنوان گنجینه گونه های نایاب گیاهی و جانوری معرفی و به همین دلیل در برنامه، «انسان و زیست کره» یونسکو، این منطقه در سال 1355 به عنوان منطقه ای حفاظتی و ذخیره گاه «بیوسفر» (ژنتیکی) در کره زمین معرفی شده و ازاین رو حفاظت و احیای از این مناطق بیش از هر زمان دیگر ضروری است. از سوی دیگر، پرونده نامزدی منطقه حفاظت شده جنگل های ارسباران برای قرار گرفتن در لیست آثار جهانی، بهمن سال گذشته به یونسکو ارسال شده و قرار بر این است که تصمیم نهایی برای ثبت جهانی این آثار طبیعی در اجلاس سال 2017 اعلام شود که به نظر می آید با این اوضاع و احوالی که هرساله بر تخریب منطقه حفاظت شده این جنگل ها صورت می گیرد، باید سال ها منتظر ثبت جهانی این آثار طبیعی شد. * حفظ و احیای جنگل های ارسباران؛ از طرح تا اجرا درهرصورت مسؤولان و دست اندرکاران این حوزه باید بیش از این ها به فکر حفظ و احیا و به ویژه شناساندن ظرفیت های بالقوه توریستی و گردشگری این منطقه به جهانیان باشند. چراکه حیفِ این جنگل ها و مناطق حفاظت شده، با این همه پتانسیل و ظرفیت؛ ذره ذره به خاک و خاکستر تبدیل شوند و در آینده نیز فقط حسرت کارهای نکرده خویش را داشته باشیم و این آثار بکر، زیبا و طبیعی کشورمان، فقط در قاب فیلم ها و عکس ها در خاطره هایمان باقی بماند. نکته قابل تأمل دیگر اینکه، ارسباران که درگذشته ای نه چندان دور به محدوده وسیعی از کناره رود ارس حدفاصل جلفا تا مغان و بلندی های سبلان، بزقوش و سهند اطلاق می شد، ولی متأسفانه اکنون به دلایل متعدد از قبیل تخریب عرصه های منحصربه فرد جنگلی به مرزهای شهرستان های کلیبر، اهر و ورزقان محدود می شود. * داس مرگ بر خرمن بیوسفر جهان افزون بر آنچه گفته شد، آنچه دراین ارتباط نباید نادیده گرفته شود اینکه، جنگل های این ناحیه باوجود برخی شباهت ها با جنگل های خزری، به دلیل تفاوت های آب و هوایی و گیاهی، ویژگی خاصی دارد. این جنگل ها به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی رشته کوه های البرز و زاگرس، در شرایط اکولوژیکی خاص سبب تشکیل جوامع متنوع حیاتی، ترکیب گونه ای و فلور نسبتاً غنی شده است. از این حیث، اکوسیستم این جنگل دارای ویژگی های منحصربه فردی است که مجموعه ای از عناصر هیرکانی و قفقازی و خصوصیات دیگر مناطق گیاهی کشور را در خود جای داده است. بااین حال علاوه بر تنوع عظیم گیاهی، جنگل های ارسباران همچنین عمده ترین گونه های پستانداران و پرندگان حمایت شده کمیاب را در چتر حمایت خود دارد. توده های کوهستانی آرارات در مناطق شمالی آذربایجان شرقی، نفوذ گسترده ای داشته و قوچ و میش از شاخص ترین حیوانات این مجموعه است. جالب تر آنکه در این میان زیستگاه های ییلاقی و قشلاقی تپه ماهوری «کیامکی»، ییلاق «قره چی» و مناطق صخره ای و صعب العبور «کنتال» مأمن طبیعی انواع گونه های جانوری چون کل، بز وحشی، پلنگ، سیاه گوش و ... است. * حفظ و احیای جنگل های ارسباران؛ ... شاید وقتی دیگر همچنین میزان تنوع زیستی حیات نیز به نحو چشمگیری، نسبت به دیگر مناطق جنگلی ایران، غنی تر است، اما به رغم وجود چنین سرمایه ای، قراین بیانگر آن است که این منابع سودآور، در حال حاضر واقعاً مورد تهدید و تخریب انسان ها قرارگرفته است. بر همین اساس، منطقه حفاظت شده ارسباران، ازنظر تنوع گونه ای جانوری و گیاهی در سطح جهان کم نظیر است. طی آخرین آمار اعلام شده وسعت جنگل ارسباران 164 هزار هکتار بوده که از این وسعت 148 هزار هکتار از آن به عنوان جنگل حمایتی و حفاظتی است. به بطوریکه طبق مطالعات انجام شده، ناحیه جنگلی ارسباران با داشتن 8 درصد از سطح کل کشور بیش از 10 درصد گونه های گیاهی را داراست. تاکنون بیش از 1344 گونه گیاهی در منطقه شناسایی شده است، که به 493 جنس و 97 تیره تعلق دارند. از این تعداد، 80 گونه از آن ها جنگلی بوده و 40 تا جزو گونه های مهم دارویی است. برخی از گونه ها ازلحاظ تنوع ژنتیکی، عطرمایه و ترکیب موجود، منحصربه فرد هست. ازجمله گونه های مهم دارویی که مصرف سنتی و رایج در منطقه دارد، می توان سرخدار، قره قات، زالزالک، آردوج، ارس و ... را نام برد. * ذخیرگاه زیست کره جهان؛ رهاشده به دست حوادث روزگار همچنین کارشناسان این حوزه، جنگل های ارسباران را به دلیل داشتن گونه های متنوع گیاهی و جنگلی، در زمره یکی از مناطق باارزش ژنتیکی جهان شناخته و به جهت برخی ویژگی های خاص یک منطقه رویشی مستقل، بانام منطقه جنگلی ارسباران معرفی کرده اند، که یکی از مناطق پنجگانِه رویشی ایران محسوب می شود. ازجمله گونه های گیاهی مهم منطقه نیز می توان به «آوری، ممرز، گردو، چنار، کیکم، عاق، زرشک، گیلاس، آلبالو، سرخدار، هفت کول، ارسل، زغال اخته، آلوچه، انار وحشی، زالزالک و ...، انواع نعنا عیان، پامچال، آلاله و گراس ها» اشاره کرد. افزون بر این ها، همچنین تاکنون 215 گونه پرنده، 29 گونه خزنده، 5 گونه دوزیست، 48 گونه پستاندار و 17 گونه ماهی در مناطق مختلف ارسباران شناخته شده و برخی دیگر از گونه های جانوری در این جنگل ها به دلایل مختلف ناشناخته مانده است. این منطقه همچنین، زیستگاه پستاندارانی دیگر چون؛ گراز، خرس قهوه ای، قره قولاغ، گربه جنگلی، سمور سنگی، خرگوش، شغال، روباه معمولی، تشی، خارپشت اروپایی و ...، از دوزیستان تریتون تاجدار و انواع قورباغه ها و ...، از ماهی های ساکن رودهای این منطقه؛ انواع متنوع زردک، سیاه ماهی، کپور نقره ای، گامبوزیا، اسبله، سوف و انواع سگ ماهی جویباری و ...، از خزندگان معروف نیز؛ مار قیطانی، مارمولک چشم ماری، لاسترمای دشتی پشت مشبک و غیره در این زیستگاه زیبا زندگی می کنند. * قرقاول ارسبارانی؛ در قاب خاطره جا می گیرد اما مهم ترین و کم یاب ترین گونه جانوری شناخته شده ارسباران؛ نوعی پرنده نادر به نام «سیاه خروس قفقازی» است که این منطقه یکی از معدود زیستگاه های آن به حساب می آید. قرقاول ارسبارانی و مارال دو گونه دیگر در معرض خطر انقراض این منطقه هستند، که نسل درخطر آن ها با برنامه های حفاظتی احیا و جمعیت آن ها در حال حاضر آمار مطلوبی دارد. در کنار این عوامل نکته مهم دیگر این است، که این منطقه، اهمیت منطقه ارسباران تنها به دلیل ویژگی های خاص اکوتوریسم، اکولوژیکی و توان های زیست محیطی آن نبوده، بلکه میراث تاریخی و فرهنگی این منطقه نیز از زمان های گذشته موردتوجه دوستداران این منطقه و جهان بوده، به طوری که هرساله هزاران گردشگر و محقق را به این منطقه جذب می کند. فرجام سخن این که این مناطق و جنگل ها میرات طبیعی جهانی و نماینده یک اکوسیستم منحصربه فرد در دنیا بوده که با حفظ و احیای این آثار طبیعی و بکر می توان خدمت ب زرگی در آینده برای نسل امروز و فردا و به ویژه برای جهان بشریت انجام داد که آیندگان از ما به افتخار یاد کنند.
شنبه ، ۳۰مرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ائل پرس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]