واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا:
خاک رس را گل میکند و سپس خاک بیجان را به هنر زندگی میبخشد تا سبویی شود برای آب یا گلدانی برای گل؛ اما هنرش تنها ساخت ظروف نیست، نقش گل و مرغی است که روی سفالینهها حیات میگیرد. به گزارش ایسنا، سفالگری یکی از کهنترین و اصیلترین رشتههای صنایع دستی شهرستان شهرضا است، "پیر لوتی"، سیاح معروف اروپایی که در سال 1904 از شهرضا دیدن کرده مینویسد: «قمشه (شهرضا) و دهکدههای اطراف آن از خاک تیره سرخرنگی ساخته شده، و همین خاک رس است که در این نواحی با آن همه گونه اشیا میسازند.»
شهرضا از گذشتههای دور در سفالگری و سرامیک سازی درسطح کشور از منزلتی خاص برخوردار بوده و به گفته کارشناسان اهل فن، سفالگری در این دیار به ۷۰۰ سال پیش و سرامیک با ۴۰ سال قدمت هنوز از جایگاه ویژهای برخوردار است. متاسفانه اطلاعات تاریخی از هنر سفالگری که منبع ایجاد سفال شهرضا است در دوران قبل و بعد از اسلام بسیار اندک است و آفت عدم نگارش سرگذشت نامهها و تاریخچه علوم که در بسیاری از زمینهها باعث نقص تاریخ نگاری ایرانی شده، در اینجا نیز دیده میشود.
اما علی رغم دیرینگی هنر سفالگری شهرضا چندی است سایه «لالجین همدان» بر هنر هنرمندان شهرضایی سنگینی میکند، تا جایی که ساخته دست هنرمند شهرضایی تحت عنوان برند لالجین عرضه میشود!
هفت نسل زندگی با سفال
سفالگری با خاک رس شیوهای است که باید سر آمدترین هنرمندانش را در خانواده استاد باقر سهیلی یافت؛ در میان پسران او میتوان به استاد مهدی سهیلی اشاره کرد که در زمینه کار با چرخ سفالگری و ساخت اشیاء بدیع از نخبگانی است که دستانش راز هم آغوشی و دوستی با خاک را پیش از هر کس میداند.
هفت نسل از خاندان سهیلی سفالگر بودهاند و امروز، این هنر دست استاد مهدی سهیلی است که به خاک جان میدهد؛ تا ظروف سفالینی به دست آید که کم لطفیها باعث شده؛ نه در شهرضا بلکه در شهری دیگر به فروش برسد.
سهیلی که از 20 سال پیش تا کنون در صنعت سفال مشغول به کار است، واقعیت تلخ سفال شهرضا را عرضه آن با برند لالجین عنوان میکند و میگوید: پس از حدود 20 سال فعالیت در این رشته هنری و با سابقهای طولانی خانوادهام در این زمینه، سفالینههای تولید شده در کارگاهم را به لالجین میفرستم.
او بیمهری مسئولان در سالهای گذشته و عدم حمایت از هنرمندان سفالگر شهرضایی را علت بروز اوضاع نا به سامان در این این رشته هنری میداند و میگوید: همه تلاش کردند تا کارها به نام خودشان تمام شود و هدف آنها کمتر خدمترسانی بود؛ شهرک صنایع دستی شهرضا 15 سال قبل همزمان با شهرک صنایع دستی لالجین، کاشان، نطنز و جویبار کلنگ زنی شد، و در حالی امروز این شهرکها در حال فعالیت است که شهرک صنایع دستی شهرضا از همان زمان، در سیاست بازیهای مسئولان گم شد.
خاک رس و لعاب بی نظیر
خاک رس و لعاب بی نظیر، دست در دست هم داده تا سفالی مرغوب در شهرضا ساخته شود اما بدون حمایت جهانی شدن دشوار است. به گفته سهیلی خاک رس شهرضا دارای مرغوبیت ذاتی و لعاب آبی فیروزهای سفالینههای این شهر در جهان بی نظیر است؛ هیچ هنرمندی نمیتواند مانند هنرمند شهرضایی نقش گل و مرغ سفالینههای این شهر را طراحی کند.
هنرمند سفالگر شهرضایی فرمول ساخت لعاب تَرَک، کرم و نقش گل و مرغ سفالینههای شهرضا را بینظیر و بدون رقیب عنوان و تصریح میکند: لعاب فیروزهای شهرضا در جهان بی نظیر است، بارها مبالغ هنگفتی حتی از سوی شهرهایی که امروز برند سفال به شمار میآیند، پیشنهاد شده تا فرمول ساخت این لعاب خریداری شود؛ هفت سال پیش پیشنهاد کردند در قبال پرداخت 20 میلیون تومان این فرمول را بخرند اما قبول نکردم.
فقط یک سفارش از فرانسه/ هیچ کسی نیامد
هیچ کس نیامد؛ این گلایه سهیلی از برگزاری نمایشگاه صنایع دستی است که در خرداماه امسال برگزار شد؛ نمایشگاهی که هنرمندان شهرضایی برای آن حتی به سختی توانستهاند دستگاه پوز تهیه کنند و هیچ مسئولی سراغی از آنها نگرفته در حالی که سفال لالجین با تبلیغات گستره و غرفهای درخور در آن شرکت داشته است.
سهیلی از بازار نامناسب صادرات سفال شهرضا نیز شکایت دارد و میگوید: سال گذشته تنها یک سفارش از کشور فرانسه داشتیم و امسال هم تاکنون تنها یک سفارش از این کشور دریافت کردهایم.
سهیلی امیدوار است با وجود نگاه جدید فرمانداری و نماینده شهرضا به صنایع دستی، شهرک صنایع دستی راهاندازی و هنر سفال شهرضا احیا شود تا هنر سفال و سرامیک این شهر به دوران اوج خود بازگردد.
سفال شهرضا، اکسیر بی نظیر صنایع دستی
به گزارش ایسنا، در خصوص سفال شهرضا باید به این نکته توجه کنیم که بر اساس تأیید کارشناسان میراث فرهنگی استان، این نوع سفال از نظر گل به کار رفته در آن و همچنین لعاب اندوده بر سفال، در جهان بی نظیر است زیرا تلفیق گل و لعاب شهرضا که تشکیل دهنده سفال این شهر است محصولی را ارایه میکند که عاری از هرگونه مواد مضر برای بدن است.
در برخی از انواع لعابهایی که در سایر شهرها تولید میشود، موادی همچون سرب یافت شده که سرطان زا است، اما لعاب شهرضا عاری از این ایراد است، به همین دلیل است که فرمول ساخت این لعاب، همچون سری نهان، تنها در اختیار تعداد اندکی از هنرمندان این دیار بوده که سینه به سینه از پدران خود یافتهاند.
این ویژگی باعث شده تا سفال شهرضا پس از آنکه به طور کامل ساخته شد، به لالجین همدان صادر شده و در آن شهر با برند «سفال لالجین» در دیگر بازارها به فروش برسد.
مهمترین دلیل این مسئله عدم برند سازی مناسب برای سفال شهرضا طی سالیان گذشته بوده است؛ علی رغم ویژگیهای برجستهای که در سفال شهرضا وجود دارد، چون برندی تحت عنوان «سفال شهرضا» وجود ندارد، هنرمند این دیار مجبورند کالای ساخت دست خود را با برند دیگر شهرها به فروش برسانند؛ از این رو شاید بسیاری از مسافرانی که در شهرضا سراغ سفال لالجین را میگیرند و یا مسافرانی که در لالجین به دنبال سفال این شهر هستند، ندانند آنچه خریداری میکنند سفال بی نظیر شهرضاست. البته این سخنان به معنای مهر بطلان بر کیفیت سفال لالجین نیست، بلکه سخن آن است که سفال شهرضا باید با تمام ویژگیهای منحصر به فرد آن به عنوان یک برند خاص عرضه شود.
یک گام رو به جلو
در حال حاضر در شهرضا حدود 300 هنرمند در 23 رشته صنایع دستی در کارگاههای صنفی و خانگی مشغول به فعالیت هستند که از این تعداد 60 نفر در 23 کارگاه سفالگری مشغول به فعالیت هستند.
محمد حسن شبانی، رییس اداره صنایع دستی و میراث فرهنگی شهرضا از روند واگذاری زمین شهرک صنایع دستی شهرضا پس از پایان ماه مبارک رمضان، در قالب یک مراسم افتتاحیه خبر می دهد که میتواند خون تازهای به رگهای فسرده هنر سفال شهرضا جاری کند.
ایجاد و راه اندازی «شهرک صنایع دستی شهرضا» میتواند زمینه ساز رونق این هنر باشد، همچنین «ثبت جهانی سفال شهرضا» نیز پروژهای است که از طرف مسئولان شهرستان با جدیت دنبال میشود و در سفر مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان به شهرضا، قول مساعد مبنی بر حمایت از آن داده شد. امید است با مجموعه این اقدامات به زودی شاهد توسعه و رونق هنر سفالگری در شهرضا باشیم.
گزارش از: عباس صادقی-خبرنگار ایسنا در شهرضا انتهای پیام
شنبه / ۱۹ تیر ۱۳۹۵ / ۱۱:۵۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]