واضح آرشیو وب فارسی:گیل نگاه:
گیل نگاه:همزمان با سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به باکو که با هدف حضور در نشست سهجانبه سران روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان صورت گرفته و از منظر سیاست منطقهای ایران از اهمیت بسیار بالایی در شرایط حساس کنونی منطقه و جهان برخوردار است. ولی کوزهگر کالجی، پژوهشگر معاونت پژوهشهای روابط بینالملل- مرکز تحقیقات استراتژیک با نگارش یادداشتی درصدد تبیین موضوع برآمده است.«سفر رئیس جمهور ایران به باکو که با هدف حضور در نشست سه جانبه سران روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان صورت گرفته است از منظر سیاست منطقهای ایران از اهمیت بسیار بالایی در شرایط حساس کنونی منطقه و جهان برخوردار است.تحولات پرشتاب و پیچیده منطقه خاورمیانه بهویژه تحولات سوریه، کودتای نافرجام در ترکیه، گسترش بیسابقه امواج تروریسم و افراطگرایی، وضعیت بغرنج مهاجران و آوارگان، وضعیت بیثبات بازار جهانی نفت که بر اقتصاد هر سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان تاثیر منفی برجای گذاشته است و دیدار ولادمیر پوتین با رجب طیب اردوغان در «سن پطرزبورگ» تنها یک روز پس از اجلاس سهجانبه باکو، موجب شده است سفر رئیس جمهوری ایران به باکو و دیدار با روسای جمهور روسیه و آذربایجان از اهمیت خاصی برخوردار باشد.اما علاوهبر موضوعات و ملاحظات یادشده، محور اصلی اجلاس سهجانبه باکو، رایزنی و مذاکره درمورد کریدور ترانزیتی شمال – جنوب است. موافقتنامه کریدور حملونقل بینالمللی شمال – جنوب در شهریور ماه ۱۳۷۹ در سن پطرزبورگ روسیه به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران، هند و روسیه رسید. این کریدور، ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا و روسیه از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا برقرار میسازد و مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد ارزانتر است. از این منظر، اجلاس سهجانبه باکو فرصت ارزشمندی است تا سه کشور روسیه، آذربایجان و ایران که به لحاظ جغرافیایی کاملاً همسو با کریدور ترانزیتی شمال – جنوب هستند، ظرفیتهای این حوزه و راهکارهای توسعه آن را مورد بررسی قرار دهند.بدون تردید در تحقق اهداف کریدور ترانزیتی شمال – جنوب، تکمیل طرح راهآهن قزوین – رشت – آستارا و اتصال آن به شبکه خطوط ریلی جمهوری آذربایجان از اهمیت بسیار راهبردی برخوردار است؛ چرا که زمینه اتصال شبکه ریلی ایران به راهآهن روسیه را فراهم کرده و عملاً امکانی را برای حمل و نقل کانتینرها از بندر «ناوا شوا» هند از طریق ایران، آذربایجان و روسیه به فنلاند فراهم میآورد که به معنی تحقق بخش بزرگی از اهداف کریدور ترانزیتی شمال – جنوب خواهد بود.پیشبینی میشود با اتصال خطوط ریلی ایران به آذربایجان ۱۰ میلیون تن کالا از مسیر راهآهن قزوین- رشت – آستارا- آستارا مبادله شود که تحرک قابل توجهی در حوزه تجارت را به دنبال خواهد داشت.علاوه بر این، دیگر کشور منطقه قفقاز یعنی جمهوری ارمنستان نیز طی سالهای اخیر در رابطه با توسعه خطوط ارتباطی و ترانزیتی در قفقاز گامهای مهمی برداشته است. مهمترین برنامه ارمنستان، «برنامه سرمایهگذاری کریدور جادهای شمال – جنوب» است که بازسازی جاده زمینی ایران- ارمنستان- گرجستان و نیز خط راهآهن ارمنستان- ایران موسوم به خط آهن جنوبی که به خط راهآهن گرجستان وصل میشود، در کانون این دو طرح ترانزیتی قرار دارد که در صورت اجراء، تحول بسیار مهمی را در حوزه ترازیت و خطوط ارتباطی ارمنستان و منطقه قفقاز به وجود خواهد آورد.که در مجموع موجب تنوعبخشی به مسیرهای ترانزیتی در منطقه و تکمیل فرایند کریدور ترانزیتی شمال- جنوب خواهد شد که برآیند آن تسهیل تجارت و بازرگانی میان کشورهای منطقه خواهد بود.نکته بسیار مهمی که در رابطه با تحقق اهداف کریدور ترانزیتی شمال- جنوب برای کشورمان حائز اهمیت است، رونق مناطق مرزی ایران با دو کشور همسایه آذربایجان و ارمنستان است که در این بین، نقش منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس از اهمیت بسیار فراوانی برخوردار است. منطقه آزاد ارس با برخورداری از پایانههای مرزی و گمرگی در جلفا، (مرز ایران و منطقه خودمختار نخجوان)، نوردوز (مرز ایران و ارمنستان) و خمارلو و اصلاندوز (مرز ایران و جمهوری آذربایجان) از ظرفیتهای بسیار بالایی در حوزه تجارت و بازرگانی برخوردار است که بدون تردید، تحقق «کریدور ترانزیتی شمال – جنوب» میان ایران، روسیه و آذربایجان و نیز «برنامه سرمایهگذاری کریدور جادهای شمال – جنوب» میان ایران، ارمنستان و گرجستان، جهش قابل توجهی را در رونق اقتصادی و تجاری ایران و منطقه قفقاز ایجاد خواهد نمود.واقعیات ژئوپولیتیکی، امنیت و ثبات، بازار بزرگ اقتصادی ایران و دسترسی به آبهای آزاد بینالمللی در دریای عمان و خلیج فارس، بستر مناسبی را برای تبدیل ایران به کانون اصلی و حلقه وصل ترانزیتی در منطقه تبدیل نموده است. در همین راستا است که مکانیسم سهجانبه نظیر ایران، ترکمنستان – قزاقستان برای توسعه راهآهن شرق خزر، مکانیسم سهجانبه ایران، هند و افغانستان برای توسعه بندر چابهار و مکانیسم سهجانبه ایران، روسیه و آذربایجان برای کریدور ترانزیتی شمال – جنوب طی سالهای اخیر شکل گرفته است که با اتصال به طرح راه ابریشم چین میتواند ایران را در کانون ترانزیت و حمل و نقل منطقه قرار دهد.بنابراین سفر رئیس جمهوری ایران به باکو و اجلاس سهجانبه سران روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان از نظر تحقق بخشی از طرحهای کلان ترانزیتی منطقه بسیار حائز اهمیت است و در صورت تحقق اهداف آن، میتواند موجب تسریع در روند سایر طرحهای ترانزیتی شود.»
۱۸ مرداد ۱۳۹۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: گیل نگاه]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]