محبوبترینها
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1810055888
موسسه ای با میلیارد ها تومان بودجه در حوزه تراریخته‌ها کار سیاسی می‌کند!
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: موسسه ای با میلیارد ها تومان بودجه در حوزه تراریخته‌ها کار سیاسی می‌کند!
ژنتيكشان دستكاري شده تا به آنچه بشر از آنها انتظار داشته نزديك شوند؛اين تعريف ساده و كوتاهي از «تراريخته‌ها» يا «محصولات دستكاري شده ژنتيكي» است كه...
نویسنده : زهرا چيذري
ژنتيكشان دستكاري شده تا به آنچه بشر از آنها انتظار داشته نزديك شوند؛اين تعريف ساده و كوتاهي از «تراريخته‌ها» يا «محصولات دستكاري شده ژنتيكي» است كه اين روزها به بحث داغ محافل علمي كشورمان تبديل شده است. بحث و اختلاف‌نظر درباره تراريخته‌ها اما از 20 سال پيش كه اين محصولات از سوي شركت‌هايي نظير «مونسانتوي امريكا» به توليد بذر و محصولات تراريخته ژنتيكي روي آوردند در تمام دنيا مطرح شد. مونسانتو پيش از اين در كار توليد سم و گازهاي كشنده براي جنگ‌هاي سخت امريكا با ديگر ملل جهان بود. در طي جنگ جهاني دوم، مونسانتو در تحقيقات درباره اورانيوم در پروژه منهتن مشاركت داشت كه منجر به تولید بمب اتم شد. اين شركت تا اواخر دهه 80 ميلادي در مسائل مرتبط به بمب اتم به دولت امريكا كمك مي‌كرد. عامل نارنجي يا نوعي جنگ‌افزار شيميايي كه ارتش امريكا در جنگ ويتنام از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۱ براي از بين بردن جنگل‌هاي پناهگاه ويت كنگ به كار برد نيز از محصولات همين شركت است. با يك جست‌وجوي ساده درباره اين شركت و محصولات دستكاري شده ژنتيكي مي‌توانيد نگاه منفي جهاني را نسبت به اين محصولات متوجه شويد.
محصولات تراريخته توليدي اين شركت و ديگر شركت‌هاي غربي توليدكننده بذر و محصولات تراريخته اما در سبد غذايي مردم ما هم وارد شده و حتي براي كشت آنها برنامه‌هايي داريم. «توليد، انبوه و تجاري‌سازي محصولات تراريخته با اولويت پنبه و برنج» اين بخشي از قانون برنامه ششم توسعه است كه در صفحه 360 سند پشتيبان اين برنامه آورده شده و حساسيت محافل علمي كشورمان را نسبت به توليد انبوه اين محصولات كه در تمام دنيا با علامت سؤالي درباره سلامت همراه است، برانگيخته است. هر چند ما سال‌هاست از اين محصولات وارد و مصرف مي‌كنيم اما زير كشت بردن مزارع ايران براي توليد چنين محصولاتي حساسيت‌ها را درباره آنها بيشتر كرده است. بر اين اساس و براي بررسي علمي و دقيق‌تر اين محصولات و پاسخ به پرسش‌هايي كه در افكار عمومي درباره محصولات دستكاري شده ژنتيكي وجود دارد تصميم گرفتيم تا ميزگردي را با حضور مدافعان و مخالفان تراريخته‌ها با حضور چهره‌هاي شاخص علمي برگزار كنيم. دكتر علي متولی‌زاده اردكاني دكتراي ژنتيك و زيست فناوري و استاد دانشگاه شهيد بهشتي و دبير انجمن زيست فناوري سلامت ايران، دكتر عليرضا عباسي استاد بيوتكنولوژي- فيزيولوژي مولكولي گياهي به عنوان منتقدان محصولات تراريخته ژنتيكي و دكتر محمد جواد رسايي استاد بيوتكنولوژي پزشكي، دانشكده پزشكي دانشگاه تربيت مدرس تهران به عنوان مدافع اين محصولات در روزنامه «جوان» حضور يافتند تا در اين باره بحث و بررسي كرده و به ابهامات موجود پاسخ دهند. در اين نشست، دكتر سلمانيان معاون مركز ملي تحقيقات مهندسي ژنتيك و تكنولوژي زيستي نيز به عنوان موافق محصولات تراريخته دعوت شده بودند كه در ساعاتي مانده به برگزاري نشست از حضور انصراف دادند و به دليل فرصت اندك باقي مانده تلاش‌هاي ما براي دعوت از اساتيد ديگر جايگزين ايشان به ثمر ننشست به خصوص اينكه يكي از اساتيد در برابر عدم پذيرش دعوت «جوان» براي حضور در اين ميز‌گرد دلايلي را بر‌شمرد كه يكي از آنها اين بود:«وزارت جهاد كشاورزي به ما گفته است در چنين مناظره‌هايي شركت نكنيم!»
ترا ريخته يا دستکاري‌شده ژنتيک؟
نخستين اختلافي كه در حوزه محصولات تراريخته وجود دارد در تعريفي است كه از اين محصولات ارائه مي‌شود. «تراريخته‌هاي ژنتيك» اصلاً چه چيزي هستند؟
دكتر محمد جواد رسايي: تراريخت ژنتيك، دستورزي ژنتيك يا دستكاري ژنتيك است كه مي‌تواند اشكال مختلفي داشته باشد؛گاهي توسط طبيعت انجام مي‌گيرد و گاهي توسط انسان و مي‌تواند اتفاقي يا هدفمند باشد. اين فرآيند به صورت طبيعي در طول خلقت اتفاق افتاده و آنچه در خلقت اتفاق افتاده بر اثر امتزاج‌هاي طبيعي بوده كه به تعادل رسيده‌اند و الان گنجينه‌اي از مخلوقات را داريم و مي‌توانيم آن را دستكاري ژنتيك يا ايجاد تغييرات ژنتيك يا در فارسي «تراريختگي ژنتيكي» بگوييم.
دكتر علي متولي‌زاده اردكاني: لغت تراريخته از سوي فرهنگستان براي ايجاد تغيير در ژنوم گياه يا سلول‌هاي حيواني تعيين شده است اما به نظر من دقيق‌تر آن همان «دستكاري شده ژنتيك» است. تراريخته يعني ايجاد تغيير در ژنوم يا ساختار ژنتيكي يك ارگانيسم كه مي‌تواند سلول گياهي يا حيواني باشد براي اهدافي نظير مقاومت نسبت به سم يا آفات و در واقع ورود به ژنوم و اضافه كردن و انتقال يك ويژگي به آن است. در طبيعت امتزاج‌هاي طبيعي در يك فرآيند زماني خيلي طولاني به تعادل مي‌رسند و ممكن است اين فرآيند هم براي گونه‌هاي گياهي و هم براي گونه‌هاي جانوري چند هزار سال طول بكشد. من شخصاً امتزاج‌هاي طبيعي را دستكاري نمي‌دانم. دستكاري توسط بشر اين است كه ما مي‌خواهيم اين تغييرات را هدفمند كنيم تا محصولاتي را كه ما مي‌خواهيم توليد شود.
دكتر عليرضا عباسي: از آنجايي كه محصولات GMO ژنتيكشان هم تغيير كرده است بهتر است همان مفهوم دستكاري ژنتيكي را به كار ببريم. كاري كه روي اين محصولات انجام مي‌شود اين است كه يك يا چند ژن آن دستكاري مي‌شود اما همين يك يا چند ژني كه در گياهان يا باكتري‌ها وارد مي‌شود ممكن است اثرات زيادي داشته باشد.
سرنوشت نافرجام «دالي»؛ نخستين پستاندار شبيه‌سازي شده
وقتي ما اين دستكاري را در يك موجود زنده انجام مي‌دهيم چگونه مي‌توانيم تضمين بدهيم كه اين دستكاري كردن تعادلي را كه در طبيعت در زمان طولاني ايجاد مي‌شود به هم نمي‌ريزد؟
متولي‌زاده اردكاني: ظرف 40-30 سال گذشته بشر به جايي رسيده كه بتواند ژنتيك را دستكاري كند. همين حالا هم محصولات دستكاري ژنتيكي شده توليد مي‌شود و براي توليد پروتئين‌هاي نوتركيب در وزارت بهداشت و در سطح جهان از بيوتكنولوژي استفاده مي‌شود و پروتئين تخليص شده در درمان استفاده مي‌شود. اين مسئله هيچ اشكالي هم ندارد اما اين نكته كليدي ما در بحث‌هايي است كه درباره محصولات دستكاري شده ژنتيك وجود دارد؛ اينكه با دستكاري موجودات زنده چگونه مي‌توانيم تضمين بدهيم كه تعادل طبيعت به هم نمي‌ريزد؟
اجازه بدهيد در اين باره مثالي بزنم. « دالي» نخستين گوسفند شبيه‌سازي شده دنيا در سال 1996 به‌وجود آمد. اين خبر بسيار هيجان‌انگيزي در حوزه ژنتيك بود كه از يك سلول غيرجنسي با دستكاري و تغييراتي كه بر روي ژنوم ايجاد شد يك پستاندار ساخته شود. گوسفند در حالت طبيعي 12-11 سال عمر مي‌كند اما دالي حدود شش سال عمر كرد و در اواخر عمرش به بيماري‌هايي مانند آرتروز دچار شد كه معمولاً گوسفند به اين بيماري دچار نمي‌شود. وقتي ما موجود زنده‌اي را با دستكاري‌هاي ژنتيكي سلول‌ها شبيه‌سازي مي‌كنيم، در عمل فرآيند تكامل ژنتيكي چند صد ميليون ساله را در زمان كوتاهي تغيير مي‌دهيم. امتزاج‌هايي كه در محيط آزمايشگاه ظرف چند دهه گذشته بشر به تكنولوژي آن دست يافته، بدون هيچ تضميني براي رسيدن به آن نقطه تعادلي است كه طي صدها ميليون سال ايجاد شده و اين بزرگ‌ترين سؤالي است كه در ارتباط با «GMO»ها و به طور كلي دستكاري موجودات زنده وجود دارد.
معضل گرسنگي توجيهي براي توليد تراريخته
رسايي: جامعه بشري با معضل غذا روبه‌روست. همين الان كه ما اينجا هستيم جمعيت زمين 7 ميليارد و 400 ميليون نفر است و همين طور افزايش مي‌يابد. يعني هر ثانيه حدود 20 نفر به جمعيت زمين اضافه مي‌شود و در آينده خيلي نزديك در سال 2020 جمعيت زمين به 9 ميليارد نفر خواهد رسيد. نرخي داريم تحت عنوان زمان دو برابر شدن جمعيت كره زمين كه دائم در حال كاهش است. اين نشان مي‌دهد كه ما در مقابل يك سؤال اخلاقي قرار گرفته‌ايم. اين سؤال آن است كه آيا ما وظيفه داريم مردم جهان را سير كنيم و براي آنها غذا توليد كنيم؟ دانشمندان دراين زمينه وظيفه الهي دارند و پاسخگو هستند. انقلاب صنعتي يكي از اين پاسخ‌ها بود. همين الان يك ميليارد نفر در كره زمين در گرسنگي مطلق به سر مي‌برند و 800 ميليون نفر از آنها در حال مرگ ناشي از گرسنگي هستند، بنابراين بايد به جنبه‌هاي اخلاقي مسئله هم توجه داشته باشيم. جنبه اخلاقي سلامت يك محصول هم موضوعي است كه بايد به آن توجه كنيم. انقلاب صنعتي با معرفي ماشين بخار كشت و كار را بسيار آسان‌تر و توليد را بيشتر كرد. اما خب هر اقدامي پيامدهايي هم دارد. مثلاً استفاده از ماشين بخار همراه است با توليد گازهاي گلخانه‌اي و برخي آلودگي‌هاي زيست‌محيطي اما بايد نگاه كرد كه آيا استفاده از ماشين‌آلات براي افزايش توليد و كشاورزي مناسب بود يا بايد به خيش و گاو آهن مي‌چسبيديم.
بنابراين بايد براي تأمين غذاي بشر بهترين و كم‌هزينه‌ترين روش‌ها را در نظر بگيريم. از سوي ديگر در تحقيقي تمام منابع روي زمين اعم از آب، خاك و زمين‌هاي قابل كشت و امكانات سخت‌افزاري براي كشت را احصا كرده‌اند. بر اين اساس نتيجه نشان مي‌دهد با تمامي امكانات موجود روي زمين ما امكان توليد غذا براي 7 ميليارد نفر را داريم و همين حالا هم داريم از منابع اضافي كره زمين استفاده مي‌كنيم كه اين مسئله موجب شكل‌گيري پديده‌هاي زيست‌محيطي مانند گرماي زمين و آب شدن يخ‌هاي قطبي و پديده‌هاي ديگري شده كه همه اينها پيامدهاي ناشي از انقلاب صنعتي در قرن 19 است. قرن 19 و 20 قرن فيزيك تكنولوژي است اما قرن 21 قرن حيات تكنولوژي است و مبتني بر مفاهيم و تكنولوژي‌هاي حيات است. در اين قرن تازه ما با خداوند آشنا شدیم. مابه صورت سنتي قرن‌ها ژن‌ها را تغيير داده‌ايم و محصولات جديد توليد كرده‌ايم. مثلاً اسب و الاغ را ممزوج كرده‌ايم و قاطر به‌وجود آورده‌ايم كه قدرت الاغ و جثه اسب را به ارث مي‌برد. همچنين بين گياهان اين كار را انجام داده‌ايم. اما نمي‌دانستيم كه اين كار را در سطح ژن هم مي‌توانيم انجام دهيم و اين آگاهي دنياي ما را متحول كرد.
انتقاداتي كه در زمينه تراريخته‌ها وجود دارد و نسبت دادن ارتباط ميان مصرف اين محصولات با بروز برخي بيماري‌ها نظير سرطان يا بحث بيوتروريسم كه در اين زمينه مطرح مي‌شود، نوعي توهم توطئه است.
آزولا پروتئين سبزي كه حالا آفت زيست‌محيطي شده
عباسي: زيست فناوري يا همان بيوتكنولوژي كاربردهاي بسيار گسترده‌اي دارد. در حوزه سلامت پيشگيري، تشخيص و درمان بيماري‌ها، در حوزه صنعت، استخراج معادن و فلزات، صنايع شوينده پاك‌كننده در حوزه كشاورزي، شيلات، دامپروري و غذا هم اين دانش كاربردهاي گسترده‌اي دارد. همچنين در بخش مبارزه با آفات و درمان بيماري‌ها بيوتكنولوژي نقشي بسيار گسترده و اساسي دارد. مشكلي كه در اينجا وجود دارد اين است كه ما به دليل برخي تعصبات، بيوتكنولوژي را در حوزه كشاورزي خيلي خيلي كوچك مي‌كنيم. آقاي دكتر رسايي بحث غذا را مطرح كردند. اين چون رشته خودم است مي‌گويم بخشي از بيوتكنولوژي در كشاورزي كشت سلول و بافت است؛ ما چقدر مي‌توانيم از كشت بافت در تكثير گياهاني استفاده كنيم كه ممكن است 20 سال طول بكشد تا به حالت عادي به آنها دست بيابيم. يا ممكن است ما اصلاً محصول تراريخته نكاريم اما بايد در مبادي كشور تشخيص دهيم كه اين محصولات وارداتي تراريخته است يا خير؟ اين كار وظيفه دانش بيوتكنولوژي است. حوزه آخر كاربردهاي بيوتكنولوژي مهندسي ژنتيك است اما متأسفانه برخي به عمد يا به سهو بيوتكنولوژي را در تراريخته خلاصه مي‌كنند و هر كس به آن انتقادي داشت را علم‌گريز مي‌دانند. موافقان و مخالفان صد در صد اين حوزه چشمشان را بر همه چيز بسته‌اند اما عده زيادي هم در اين حوزه حرف دارند.
در اين حوزه خط قرمزهايي وجود دارد زيرا ما مي‌خواهيم غذاي بشر را تأمين كنيم. برخي اساتيد موافق تراريخته در برابر انتقادات موجود مي‌گويند چرا با پرايد مقابله نمي‌شود؟ پرايد يك ماشين است و اگر امروز كنارگذاشته شود تمام مي‌شود اما اگر محصولات تراريخته توليد و وارد شود به اين زودي نمي‌توان جلوي آثار آن را گرفت. نمونه اين تجربه را هم در گذشته داشته‌ايم؛ سال‌هاي 65 تا 74 يك جلبك با نام آزولا به عنوان پروتئين سبز و براي رفع دغدغه‌هاي غذايي وارد كشور شد هرچند همان موقع هم انتقاداتي به آن وارد بود. اين جلبك حالا در شاليزارهاي شمال و بندر انزلي علف هرزي شده كه به هيچ عنوان نمي‌توان با آن مقابله كرد و هيچ كسي هم مسئوليت آن را به عهده نمي‌گيرد. اگر چنين امري درباره تراريخته‌ها هم تكرار شود چه كسي مي‌خواهد پاسخگو باشد؟ ضمن اينكه برخلاف صحبت‌هاي دكتر رسايي درباره محدوديت توليد غذا، راه‌هاي مختلفي براي توليد غذا وجود دارد.
2 ميليارد نفر با گذشت 20 سال از توليدGMO هنوز گرسنه‌اند
متولي زاده اردكاني: حدود 30 سال پيش درست همين هدف تأمين غذا براي آغاز حركت دستكاري ژنتيكي محصولات كشاورزي از سوي شركت‌هاي پيشرو در اين زمينه اعلام شد. حالا اما حداقل 20 سال از تجاري شدن اين محصولات مي‌گذرد و مطالعات بسيار زيادي شده است. كتابي درباره اسناد جي ام او وجود دارد. بنا به صحبت دكتر رسايي چيزي حدود 2 ميليارد نفر از انسان‌هاي روي زمين مشكلات شديد غذايي دارند اين در حالي است كه 20 سال از توليد محصولات دستكاري شده ژنتيكي مي‌گذرد اما همچنان حدود 25 درصد مردم زمين گرسنه‌اند. آيا اين زمان فرصت كافي را براي سير كردن اين تعداد از افراد در اختيار قرار نمي‌داد؟ مطالعاتي كه شده نشان مي‌دهد نه فقط مشكل گرسنگي در دنيا برطرف نشده بلكه به خاطر شكاف طبقاتي اين گرسنگي بدتر هم شده است. فائو اعلام كرده بشر با كمبود غذا مواجه نيست بلكه براي 14 ميليارد نفر غذا است اما مشكل توزيع غذا را داريم.
در امريكا براي اينكه قيمت ذرت را در يك سطحي حفظ كنند ميليون‌ها تن ذرت را در اقيانوس مي‌ريزند و اين موضوعي است كه همه دنيا مي‌دانند و اما مي‌رسيم به بخش اخلاقي ماجرا؛ سازمان‌ها و شركت‌هايي مدعي هستند كه ما مي‌خواهيم بشر را نجات دهيم كه خودشان در جنگ جهاني دوم در حوزه سم‌ها فعاليت داشتند اما در قرن 21 وارد حوزه بايوتك مي‌شوند چون مي‌توان حيات را با تكنولوژي دستكاري كرد. آمار نشان مي‌دهد در همين ايران خودمان 20-15 درصد از غذا روزانه دور ريخته مي‌شود اما درصدي هم گرسنه وجود دارد. در امريكا و انگليس حدود 30 درصد غذا دور ريخته مي‌شود و در 30-20 سال گذشته با وجود اينكه GMO كشت مي‌شود اما عملاً همچنان حدود 2ميليارد نفر در دنيا گرسنه‌اند و دولت‌ها نتوانسته‌اند تأمين غذاي مردم گرسنه را انجام بدهند. ما خودمان وارد كننده ذرت، سويا و بسياري از محصولات ديگر هستيم اما چرا اصلاً بايد ما اينقدر واردات داشته باشيم؟ بعضي‌ها مي‌گويند ما آب نداريم اما مهندس اسكندري كه قبلاً وزير كشاورزي بودند به عنوان يكي از كارشناسان اين حوزه اثبات مي‌كنند كه ما با همين شرايط آبي كشور و با روش‌هاي مختلف مي‌توانيم توليدكننده گندم باشيم.
آقاي دكتر رسايي گفتند آشنايي ما با خدا از نيمه قرن 1353 با كشف مولكول DNA آغاز شد. ما 60 سال ناقابل در برابر حداقل 5-4 ميليون سالي كه از خلقت انسان و 3 ميليارد سالي كه از حيات روي كره زمين مي‌گذرد، درباره اين موضوع تجربه و آگاهي داريم. اين يعني ما در اين حوزه بيسواد هستيم و تازه مي‌خواهيم الفباي حيات را ياد بگيريم در حالي كه حيات و سلول‌ها نامحدود با هم ارتباط دارند. در چنين شرايطي وقتي هنوز نمي‌دانيم تمام ژن‌هاي بشر چند تاست و تنها تخمين‌هايي در اين مورد وجود دارد يعني در ابتداي راه هستيم. توليد محصولات تراريخته‌اي كه بزرگ‌تر و پر‌محصول‌تر باشد و بتواند نياز يك شهر را برطرف كند از نظر تئوري هيچ اشكالي ندارد اما در عمل اگر بنا باشد مدلسازي‌هاي ما وارد جامعه شود معقول نيست چون نمي‌دانيم متابوليسم اين مواد و آثاري كه روي موجودات زنده دارند به چه صورت خواهد بود. كافي است تا يك بخشي از مردم نسبت به اين محصولات آلرژي داشته باشند. همچنانكه نتايج مطالعات آزمايشگاهي نشان مي‌دهد، تغييراتي را در سطح سلولي حيواناتي كه با محصولات دستكاري ژنتيكي تغذيه شده‌اند ديده مي‌شود و متابوليت‌هايشان فرق دارد و التهاباتي كه در سيستم گوارششان ايجاد مي‌شود نسبت به موجوداتي كه از GMO مصرف نمي‌كنند، بسيار بيشتر است. سؤال اينجاست كه در شرايطي كه بشر تنها توانسته ژن‌ها را در آزمايشگاه دستكاري كند و هنوز تبعات آن را نمي‌داند آيا اخلاقي است كه ما اين محصولات را تجاري كنيم؟ متابوليت‌هايي كه مي‌تواند بر بدن تأثير داشته و سيستم ايمني بدن را تضعيف كند.
برچسب‌گذاري
متولی‌زاده‌اردكاني: وقتي نمي‌توانيم اين محصولات را تضمين كنيم بايد احتياط كنيم. همانگونه كه كاشت محصولات دستكاري شده ژنتيك در 38 كشور دنيا ممنوع است. روسيه هم كاشت و واردات اين محصولات را ممنوع كرده است. در اروپا چون عضو سازمان تجارت جهاني هستند و مجبورند واردكننده باشند اين محصولات برچسب‌گذاري شده مگر اينكه زير يك درصد تغيير‌يافته ژنتيكي باشد. در اروپا روي تمام محصولاتشان درصد دستكاري ژنتيكي مشخص است. در ايران اما ما اين تكنولوژي را نداريم كه درصد دستكاري ژنتيكي را تعيين كنند.
اين در حالي است كه وقتي ذرت وارد كشور مي‌شود به آرد تبديل مي‌شود. اين آرد در محصولات مختلف مواد غذايي استفاده مي‌شود. در اروپا درصد دقيق استفاده از GMO در محصولات مختلف تعيين شده است. بنابراين از نظر اخلاقي در ايران هم بايد محصولات برچسب‌گذاري شود و وزارت بهداشت و وزارت جهاد درصد GMO استفاده شده در محصولات غذايي مختلف را با برچسب گذاري مشخص كند. اما اگر نمي‌توانيم اين كار را بكنيم پس مي‌توانيم برويم و محصولات غير تراريخته يا ارگانيك را وارد كنيم تا ريسك مواجهه جمعيت ايران را با اين محصولات پايين بياوريم تا حداقل توانايي برچسب‌گذاري را پيدا كنيم.
موش‌هاي GMO خور سرطان گرفتند
با توجه به صحبت‌هايي كه شد هم اكنون 20 سال از كشت و مصرف اين محصولات مي‌گذرد و قاره امريكا بزرگ‌ترين توليدكننده و مصرف‌كننده اين محصولات هستند. آيا براي آنها مشكلي ايجاد شده و آيا اثر تضعيف سيستم ايمني بدن كه شما به آن اشاره داشتيد اثبات شده است؟
متولی‌زاده‌اردكاني: اسناد آزمايشاتي موجود است كه نشان مي‌دهد مردم امريكا هم به شدت با مشكلاتي مواجه شده‌اند. پروفسور سراليني درباره محصولات تراريخته مطالعاتي دقيق را روي موش انجام داد. موش‌هايي كه از تراريخته‌ها تغذيه مي‌شدند بعد از دو سال به انواعي از تومورها مبتلا شدند. نتيجه اين تحقيقات در مقاله‌اي منتشر شد كه اشكالاتي به آن وارد شد و برگشت خورد اما سراليني با برطرف كردن اشكالات دوباره همان مقاله را در سال 2014 منتشر كرد. البته برگشت خوردن اين مقاله هم ماجرايي دارد؛ يكي از اعضاي تحريريه مجله‌اي كه براي نخستين‌بار مقاله پروفسور سراليني را منتشر كرد از اعضاي مونسانتوي امريكا بوده است و با فشار اين كمپاني اين مقاله برگشت مي‌خورد همانطور كه در ايران فشارهايي وجود دارد و برخي اعضاي هيئت علمي دانشگاه‌ها را به جرم منتقد نسبت به توليد و واردات تراريخته‌ها قراردادشان لغو مي‌شود يا اتفاقات ديگري برايشان مي‌افتد! جامعه علمي اروپا اما به اين موضوع عكس‌العمل شديدي نشان داد و دانشمندان آلمان بابت اين تحقيق جامع علمي به سراليني جايزه‌اي اهدا كردند اما مونسانتو كه توليدكننده عمده بذرها و محصولات تراريخته است حتي نمي‌خواست يك مقاله علمي هم درباره اين محصولات منتشر شود.
تله FDA
اگر محصولات دستكاري ژنتيك مشكل دارند پس چگونه است كه مونسانتو تأييديه FDA را هم دارد؟
متولی‌زاده‌اردكاني: خود من در FDA كار كرده‌ام. سيستم‌هاي غذا و داروي همه دنيا FDA را قبول دارند. اما در دهه 1980 FDA امريكا يك حركت استراتژيك انجام داد و اعلام كرد غذاي دستكاري شده ژنتيك را برابر با غذاي طبيعي مي‌دانم البته بدون انتشار هيچگونه جدول ارزيابي. FDA امريكا هر غذايي را كه خورده مي‌شود، ارزيابي مي‌كند اما اين سازمان تمامي اطلاعات مربوط به محصولات دستكاري شده ژنتيك را كه از سوي صنايع توليدكننده اين محصولات به‌صورت خوداظهاري ارائه مي‌شود، مورد پذيرش قرار مي‌دهد. در FDA براي تأييد يك داروي جديد سختگيري‌هاي بسياري وجود دارد و بايد تمام داده‌هاي 20-10 ساله كمپاني سازنده را در اختيار بگيرد و اگر لازم باشد خودش هم آزمايش‌هايي را روي اين مواد انجام مي‌دهد اما درباره محصولات تراريخته اصلاً ورود نمي‌كند و مي‌گويد اين غذا سالم است در عين حال مي‌گويد اگر مشكلي پيش بيايد خود شركت توليدكننده پاسخگوست تا مسئوليت حقوقي خطرات احتمالي اين غذاها را هم از دوش خود بردارد. FDA نامه‌اي درباره سيب‌زميني تراريخته ژنتيكي به شركت توليدكننده آن زده كه روي سايت آن هم موجود است. در اين نامه آمده است:«براساس ارزيابي ايمني و غذايي كه شركت Simplot انجام داده است، فهم و درك ما اين است كه شركت Simplot نتيجه‌گيري كرده كه سيب‌زميني دستكاري شده ژنتيك هيچ تفاوتي از نظر محتوا، ايمني و پارامترهاي ديگر با سيب‌زميني‌هايي كه هم‌اكنون در بازار موجود است نداشته و سيب‌زميني‌هاي دستكاري شده ژنتيك هيچ مسئله‌اي را به‌وجود نمي‌آورند كه لازم باشد FDA قبل از رهاسازي به بازار بررسي و تأييد داشته باشد. اين مسئوليت ادامه‌دار شركت Simplot است، تا مطمئن شود كه غذاي ارائه شده توسط آن شركت ايمن و كامل است». اين برگه جزو اسناد FDA است.
در سايت WHO هم درباره اين غذاها آمده: «غذاهاي دستكاري ژنتيكي برابر با غذاهاي عادي است چون موردي گزارش نشده است» اين جمله بدين معناست كه اگر در سال‌هاي آينده مشكلي براي مصرف‌كننده‌ها به‌وجود بيايد WHO مسئوليت را از خود سلب كرده است چراكه ما با الفباي اين كار آشنا شده‌ايم. دكتر ملك‌زاده معاون تحقيقات وزارت بهداشت اين جمله را اينگونه ترجمه مي‌كند: «غذاهاي دستكاري شده ژنتيك سالم هستند و وزارت بهداشت سلامت آنها را تأييد مي‌كند.» اين در حالي است كه دكتر ملك‌زاده به زبان انگليسي مسلط هستند و بي‌ترديد متوجه نكته حقوقي موجود در اين جمله مي‌شوند و از سوي ديگر هيچ كجاي دنيا با اين قاطعيت غذاهاي دستكاري شده ژنتيك را سالم نمي‌دانند زيرا ابهاماتي درباره واكنش‌هاي اين غذاها و اثرات آنها روي سلامت وجود دارد و ما هنوز با اين سيستم آشنايي نداريم. حالا اگر محصولات دستكاري شده‌اي كه در حال حاضر بي‌سر و صدا دارد به ايران وارد مي‌شود مشكلي براي مردم ما ايجاد كند چه كسي پاسخگو خواهد بود؟
مؤسسه‌اي با بودجه ميلياردي براي تحقيقات كه فعاليت سياسي دارد
عباسي: پايه و اساس اين حركت ژورناليستي از فردي شروع شده كه يك ادعايي دارد اما كار علمي خود را ارائه نداده است. هم اكنون 20 سال از تجاري‌سازي تراريخته‌ها مي‌گذرد اما در اين 20 سال ما هيچ كار علمي براي اثبات يا رد تراريخته‌ها انجام نداديم با اين اوصاف اگر 100 سال هم بگذرد، همچنان در نقطه صفر هستيم. ما در وزارت جهاد كشاورزي يك مؤسسه عريض و طويلي داريم كه سالانه ميلياردها تومان بودجه مي‌گيرد ولي كارش فقط بحث سياسي در حوزه تراریخته‌هاست در حالي كه اين موضوع سياسي نيست و يك بحث علمي است. در بحث برنج‌هاي تراريخته هم وقتي كار تحقيق انجام شد بايد ادامه كار را به بهداشت و محيط زيست بسپارد تا در صورت تأييد روند كار ادامه يابد اما ما در اين حوزه‌ها وارد نشده‌ايم.
تفاوت توليد و رهاسازي از واردات تراريخته‌ها
عباسي: بايد دو بحث توليد داخل و رهاسازي از بحث واردات جدا شود. فرض كنيد ما چاره‌اي نداريم كه واردات داشته باشيم و فقط هم مي‌توانیم محصولات تراريخته وارد كنيم. اما واردات با كشت اين محصولات تفاوت‌هايي دارد زيرا كه با كشت اين محصولات اكوسيستم خودمان را هم خراب مي‌كنيم. اگر ما كلزاي تراريخته مقاوم به علف‌كش را بكاريم، اين گياه هم خانواده‌هايي را در كنار خودش دارد و گرده‌افشاني صورت مي‌گيرد. طبيعتاً دور بعد در اين زمين گندم كاشته مي‌شود اما ديگر نمي‌توان علف هرزي را كه در اين زمين روييده از بين برد چون با گرده‌افشاني صورت گرفته نسبت به علف‌كش مقاوم شده است. از سوي ديگر ممكن است از اين محصول به محصولات ديگر نيز انتقال ژن و گرده‌افشاني صورت بگيرد. همين حالا بي‌هيچ سندي به ما انگ ضد حقوق بشر بودن و انگ سلاح هسته‌‌اي زده مي‌شود پس منعي وجود ندارد تا به ما انگ بزنند كه شما كلزاي تراريخته كاشته‌ايد پس زعفرانتان هم تراريخته شده است و در عمل محصولات مزيتدارمان هم زير سؤال مي‌رود.
پاسخ به انتقادات مخالفان:داروها هم در كنار نجات‌بخشي اثرات جانبي دارند
آقاي دكتر رسايي شما در برابر انتقادات مطرح شده چه پاسخي داريد؟
رسايي: GMOها گستره وسيعي را در خلقت دارند و پيشرفته‌ترين مظهر آن در پزشكي است. امروزه ما دهها داروي دستورزي شده ژنتيكي و روش‌هاي ژن‌درماني و سلول‌درماني داريم كه همه منبعث از مهندسي ژنتيك است و بشر از اين موهبت برخوردار مي‌شود. حتي ممكن است روزي به حذف ژن‌هاي ناقص در بشر برسيم. استفاده از اين دانش در دامپروري گستره اين حوزه آنقدر زياد است كه تمام علوم را تحت تأثير قرار داده است. ايران 12 توليدكننده داروهاي نوتركيب است كه از دستكاري ژنتيكي ميكروارگانيسم‌ها به دست مي‌آيد. الان 19 داروي نوتركيب توليد مي‌كند و بالاي 14 داروي نوتركيب هم به زودي توليد مي‌شود. در دنيا بالاي 300 داروي نوتركيب در دست توليد است يعني انقلاب دهه 50 قرن 20 با كشف پني‌سيلين در قرن 21 با استفاده از داروهاي نوتركيب اتفاق افتاده است با اين تفاوت كه اينها به مراتب مؤثرترند و اثرات جانبي كمتري دارند. ولي همانطور كه داروهاي شيميايي اثرات جانبي دارند ممكن است داروهاي نوتركيب هم در فرآيندهاي متابوليك آثار جانبي داشته باشند.
استفاده از تكنولوژي دستكاري ژنتيكي يك فرصت بي‌بديل را براي بشر فراهم كرده است و اين تكنولوژي هزاران كاربرد دارد كه يكي از آنها توليد غذاست در صورتي كه برخي از مخالفان اين بخش از تكنولوژي تلاش مي‌كنند تا با استفاده از جملات و كلمات رعب‌آور و نامناسب درباره آن با مردم صحبت كنند و يك بخش‌هايي از واقعيت هم تعمداً به مردم گفته نمي‌شود.
يك سوم مردم دنيا در محيط‌هاي خشك و بي‌آب زندگي مي‌كنند كه چيزي حدود 5/2 تا 3 ميليارد نفر را شامل مي‌شود و از سوي ديگر نيمي از نزولات جوي در 6-5 كشور برزيل، چين، روسيه، كانادا، اندونزي و كلمبياست. بر اساس محاسبه‌اي اگر همه بشر تصميم بگيرند گياهخوار شوند 5/3 ميليارد هكتار زمين نياز داريم تا بتوانيم 2 ميليارد تن غذا براي سير شدن 10 ميليارد نفر توليد كنيم. در صورت توليد غذا براي دام‌ها هم نياز به 5/2 ميليارد هكتار زمين ديگر داريم كه اين ميزان زمين براي كشت و توليد غذا را بايد از كرات ديگر قرض بگيريم. از سوي ديگر در برابر اين گفته آقاي اردكاني كه بر اساس آمار فائو ما غذاي لازم براي سير كردن 14 ميليارد نفر را داريم، من امروز صبح سايت فائو را چك مي‌كردم چنين آماري را نديدم.
توليد 60 درصد تراريخته‌ها در امريكا
رسايي: 10 درصد كل زمين‌هاي زيركشت در دنيا كه چيزي معادل 200 ميليون هكتار مي‌شود به كاشت محصولات تراريخته ژنتيكي اختصاص دارد و امريكا در اين حوزه پيشرو است. همانطور كه اشاره شد 38 كشور دنيا مخالف كشت محصولات تراريخته ژنتيكي هستند اما يكي از اين كشورها روسيه است كه در منطقه پر آب دنيا قرار دارد و داراي بيشترين نزولات جوي است پس مشكلي براي كشت محصولات كشاورزي ندارد. توليد محصولات ارگانيك مزيت اين كشور است و نيازي ندارند به دنبال محصولات دستكاري شده ژنتيك باشند. اما در كشوري كم آب و فقير با انواع و اقسام آفات و مشكلات، شرايط به گونه‌اي ديگر است.
چيزي حدود 60 درصد GMOهاي دنيا در امريكا توليد مي‌شود. در حال حاضر 94 درصد تمام سويا، 96 درصد پنبه دانه، 93 درصد ذرت و 90 درصد كلزاي دنيا GMO هستند. اينها محصولاتي هستند كه مواد اوليه فرآورده‌هاي ديگر به شمار مي‌آيند؛ فرآورده‌هايي از جمله بيسكوئيت، شكلات و بسياري از خوراكي‌هاي ديگر از همين محصولات تراريخته ژنتيكي توليد مي‌شوند. بنابراين ما مرتباً در معرض مواد اوليه محصولات دستكاري شده ژنتيكي هستيم كه تنها منحصر به يك كشور و يك شركت نيست و در 32 كشور دنيا توليد مي‌شود و 60 درصد مردم دنيا دارند محصولات دستورزي شده ژنتيك را توليد مي‌كند.
دو كشور بزرگ چين و هند كه بيش از 30 درصد كل جمعيت دنيا را دارند از توليدكننده‌هاي بزرگ هستند. هند بالاي 11 ميليون هكتار و در چين بالاي 4 ميليون هكتار محصول دستورزي شده ژنتيك در اشكال مختلف توليد مي‌شود. در بخش محصولات فرآوري شده در كشور امريكا با وجود داشتن يك سازمان كه در تمام دنيا اعتبار دارد، 80- 70 درصد محصولات فرآوري شده داراي مواد اوليه دستكاري شده ژنتيك است.
18 ميليون كشاورز در جهان GMO مي‌كارند. از سال 1996 تا سال 2014 توليد محصولات GMO با نرخ رشد 5درصد 100 برابر افزايش پيدا كرده است. همچنين در 20 سال گذشته 3 تريليون وعده غذا از تركيبات GMO بوده است. از سوي ديگر اتحاديه اروپا بودجه هنگفتي را براي تحقيقات در اين حوزه اختصاص داده‌اند. صدها مقاله در اين باره كار شده اما نتوانسته‌اند هيچ نكته‌اي را در اين‌باره پيدا كنند به جز همين مقاله آقاي سراليني و اينكه يك شركت مانند مونسانتو بخواهد تمام دنيا را كنترل كند امري مسخره است. مطمئناً اگر در اين زمينه اطلاعات درست و مطمئني وجود داشت تمام نهادهاي نظارتي مانند FDA، WHO وزارت بهداشت مي‌آمدند و در اين عرصه وارد مي‌شدند. البته درباره احتياط‌ها هيچ ترديدي ندارم و هر چيزي كه وارد مي‌شود بايد بررسي نشود، قرنطينه‌اي وجود داشته باشد اما در اين باره از هر 10 دانشمند امريكايي كه درباره GMO سؤال شده، 9 نفر گفته‌اند اين محصولات مشكلي ندارد. در ايران هم بالاي 85 درصد مردم هيچ اطلاعاتي درباره GMO ندارند بنابراين اگر ما بخواهيم يك تفكر ژورناليستي را در ذهن مردم غالب كنيم، موجب نگراني مردم مي‌شود. در برابر اين مقاومت روبنايي ما در زيربنا هيچ ساختاري نداريم. به طور نمونه طبق پروتكل ايمني زيستي كه از سوي كشورمان امضا شده است ما بايد اتاق تبادل و دهها آزمايشگاه داشته باشيم كه اين محصولات را بررسي كنند. در حال حاضر اين محصولات GMO به وفور وارد مي‌شود اما ما هيچ آمادگي‌اي براي بررسي اين محصولات نداريم.
حركت به سمت توليد محصولات تراريخته اجتناب‌ناپذير است و ما روزي وارد اين موضوع مي‌شويم. پس خوب است به جاي جوسازي برنامه‌ريزي داشته باشيم. 20 سال از تجاري‌سازي محصولات تراريخته ژنتيكي مي‌گذرد، دوستان مخالف بگويند چند سال ديگر لازم است تا ما وارد اين حوزه شويم. ما در حال حاضر به هيچ وجه توليدكننده بذر نيستيم و تمام بذر مصرفي‌مان را وارد مي‌كنيم بنابراين اگر روزي برسد كه در حوزه تراريخته‌ها هيچ پيشرفتي نداشته باشيم آن زمان خودمان را لعنت مي‌كنيم.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 79]
-
گوناگون
پربازدیدترینها