واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: امريكا نيازمند بازسازي روابط با روسيه
روابط روسيه با امريكا طي سه دهه اخير يعني از هنگام فروپاشي شوروي همواره دستخوش نوسانات زيادي بوده است.
نویسنده : دكتر سيدرضا ميرطاهر
روابط روسيه با امريكا طي سه دهه اخير يعني از هنگام فروپاشي شوروي همواره دستخوش نوسانات زيادي بوده است. هر چند در دهه 1990 ميلادي در دوره زمامداري بوريس يلتسين، روسها نگاه خوشبينانهاي به غرب از جمله امريكا داشتند و بهدنبال روابط نزديكتر با اتحاديه اروپا و امريكا بودند، اما با طرح مسائلي مانند گسترش ناتو به سوي شرق و نيز اقدامات خصمانه غربيها نسبت به روسيه به ويژه استقرار سامانههاي ضدموشكي در اروپا و آسياي شرقي به تدريج زمينههاي واگرايي روسيه با غرب فراهم شد. رهبران روسيه اكنون كاملاً از اين مسئله آگاهند كه عليرغم خوشبيني اوليه به غرب، كشورهاي غربي به ويژه امريكا اساساً به دنبال تضعيف روسيه هستند. روسها دريافتند كه غرب به دليل بيم از آينده سياسي روسيه به دنبال اقدامات و تدابيري براي كاهش هر چه سريعتر و بيشتر زرادخانه هستهاي راهبردي روسيه است. در عين حال مسئله تجزيه روسيه كه گهگاه از سوي غربيها مطرح ميشود واكنش سخت مقامات كرملين را به همراه داشته است. از جمله ولاديمير پوتين رئيسجمهوري روسيه با انتقاد شديد از برخي مقامات غربي كه در مورد تجزيه روسيه به ويژه جدا ساختن سيبري از آن سخن گفتهاند، با اشاره به الحاق قهري تگزاس به امريكا در قرن نوزدهم، به صورت تلويحي به غربيها فهماند كه اگر قرار بر تجزيه كشورها باشد اين حكم دامن بسياري از كشورهاي غربي از جمله امريكا را نيز خواهد گرفت.
دوره اوباما
در عين حال سياست «تنظيم دوباره» روابط روسيه و امريكا از سوي باراك اوباما رئيسجمهور امريكا در قبال روسيه كه مبتني بر از سرگيري روابط دو طرف در فضايي جديد بود عملاً به بنبست خورد و روابط روسيه و امريكا دوران تنشآميزي را طي ميكند. اكنون آشكار شده كه جدا از اختلافات نظامي و امنيتي غرب و روسيه در حوزه اروپا به ويژه در زمينه بحران اوكراين، موضوعات ديگري نيز در روابط دو طرف مسئلهآفرين شده كه از جمله آنها زير سؤال رفتن وضعيت حقوق بشر در روسيه و اعمال تحريم عليه مقامات روسي به اين بهانه و برخي ديگر از اختلافات اقتصادي و سياسي مانند اختلاف نظر در زمينه بهرهگيري از منابع شمالگان و همچنين اختلاف مواضع درباره بحران سوريه را ميتوان ذكر كرد. امريكا همراه با اتحاديه اروپا در سالهاي اخيربه بهانه نقض حقوق بشر بارها در امور داخلي روسيه دخالت كرده است. اين در حالي است كه به نظر ميرسد در آينده نه چندان دور مسائل ديگري نيز به فهرست اختلافات بين طرفين افزوده خواهد شد و همين مسئله چشمانداز روابط امريكا و روسيه را با ابهام و ترديدهاي زيادي مواجه كرده است.
پيام پوتين
بهرغم چشمانداز نه چندان روشن روابط روسيه و امريكا، اما مقامات ارشد روسيه در موقعيتهاي مختلف خواهان تنشزدايي از روابط مسكو و واشنگتن و احياي اين روابط شدهاند. در آخرين اقدام در اين زمينه ولاديمير پوتين رئيسجمهوري روسيه در پيامي به باراك اوباما همتاي امريكايي خود خواستار بهبود روابط و ازسرگيري همكاريهاي روسيه و امريكا شد. دفتر مطبوعاتي كاخ كرملين دوشنبه پيش اعلام كرد: رئيسجمهوري روسيه در پيام خود به رئيسجمهوري امريكا به مناسبت 4 ژوئيه روز استقلال اين كشور براي ازسرگيري گفتوگوها و بهبود روابط سازنده بين روسيه و امريكا ابراز اميدواري كرد. پوتين در پيام خود خاطرنشان كرد: تاريخ روابط روسيه و امريكا نشان ميدهد با اقدام بر اساس مشاركت يكسان و احترام به منافع قانوني يكديگر قادر به حل مسائل پيچيده بينالمللي به نفع ملتهاي دو كشور و كل بشريت هستيم. وي افزود: اميدوارم تجربه مثبت گذشته به ازسرگيري گفتوگوهاي دو كشور در مسير سازنده منجر شود و اين امر به مقابله با تهديدها و چالشهاي فراروي جامعه جهاني كمك كند.
آينده نه چندان اميدبخش
با وجود تنش بيسابقه در روابط روسيه و امريكا، مقامات مسكو بارها خواهان از سرگيري گفتوگوها بهمنظور حل اختلافات و عاديسازي روابط دو جانبه شدهاند. پيام پوتين به اوباما نيز در اين چارچوب قابل تحليل است. با اين حال اميد چنداني براي گشايشي فوري در اين زمينه وجود ندارد. دليل اين مسئله نيز اختلاف قابل توجه ديدگاهها و منافع مسكو و واشنگتن در مورد مسائل و موضوعات مختلف به ويژه بحران اوكراين و بحران سوريه است.
ضمن اينكه برخي اقداماتي كه اكنون ناتو در صحنه اروپا صورت ميدهد به ويژه موضوع گسترش ناتو به سوي شرق كه حامي و مشوق اصلي آن امريكا به عنوان سردمدار اين سازمان است، اقدامي كاملاً آگاهانه و با هدف دربرگيري و تضعيف روسيه است. بدين ترتيب سؤال اين است كه چرا پوتين در پيام به اوباما باز هم خواهان بهبود روابط با امريكا ميشود. پاسخ اين است كه مسكو قصد دارد با ارائه پيشنهاد مستقيم و آشكار در اين زمينه، هر گونه اتهام به خود در باره دامن زدن به اختلافات و تنشهاي كنوني را بزدايد. روسها دريافتهاند كه غرب به ويژه امريكا اساساً به دنبال تضعيف روسيه هستند. در عين حال بحران اوكراين به عنوان يك عامل تسريعكننده منجر به تنش بيسابقه در روابط دوجانبه شده و شكافهاي بيسابقهاي بين مسكو و واشنگتن را بهوجود آورده است. با افزايش اين تنشها، دو طرف به نوعي به نمايش قدرت در برابر يكديگر پرداختهاند و در اين ميان امريكا بيشتر حالت تهاجمي و تهديدكننده عليه روسيه بهخود گرفته است.
در عين حال واشنگتن از بعد نظامي نيز، موضعي خصمانه عليه مسكو اتخاذ كرده و آشكارا چه در قالب اسناد نظامي مانند سند استراتژي نظامي ملي2015 امريكا و چه بهصورت اظهارات مقامات بلند پايه سياسي و نظامي خود، مدام دم از جديت تهديد روسيه عليه امريكا و متحدان اروپايي آن ميزند. واشنگتن در عين حال يك جنگ تبليغاتي عظيم نيز با هدف مخدوش كردن چهره روسيه در سطح منطقهاي و بينالمللي به راه انداخته است. با اين همه روسيه در مقابل امريكا عملكردي پويا و مؤثر از خود به نمايش گذاشته است. در مورد بحران اوكراين، اگرچه هدف واشنگتن جدا كردن اوكراين از حوزه نفوذ روسيه و همگرايي آن كشور با غرب بود اما روسها توانستند از فرصت بهوجود آمده نهايت استفاده را كرده و شبه جزيره كريمه را به خاك روسيه منضم كنند. مسكو همچنين با ادامه حمايت از مخالفان روسگرا در شرق اوكراين مانع از تحقق طرحهاي امريكا و دولت غربگراي كيف شده و عملاً وضعيت اوكراين را در حالت بنبست قرار داده است. در مورد بحران سوريه نيز غربيها به ويژه امريكاييها تصور ميكردند كه با حمايت از گروههاي مخالف مسلح خواهند توانست به راحتي دولت سوريه را كه روابط گستردهاي با روسيه دارد سرنگون سازند اما بر خلاف پيشبيني آنها، روسيه بهمنظور حمايت از دولت سوريه و بشار اسد رئيسجمهوري اين كشور از سپتامبر 2015 نيروهاي نظامي خود را به سوريه فرستاد كه نتيجه آن، شكستهاي متوالي مخالفان و موضع انفعالي آنها در برهه كنوني است. لذا اكنون بيش از اينكه روسيه نيازمند تجديد روابط با امريكا باشد، اين واشنگتن است كه براي برونرفت از بحرانها و مسائل پيچيده منطقهاي و بينالمللي به ويژه مبارزه با تروريسم نيازمند همكاري مسكو است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۸ تير ۱۳۹۵ - ۲۰:۵۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]