محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845581755
ریچارد فولتز: این شانس را نداشتم که در ایران به دنیا بیایم
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: در شب بزرگداشت ایرانشناس کانادایی مطرح شد؛
ریچارد فولتز: این شانس را نداشتم که در ایران به دنیا بیایم
شناسهٔ خبر: 3674575 - چهارشنبه ۱۲ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۵:۱۵
فرهنگ > شعر و ادب
ریچارد فولتز ایرانشناس کانادایی با اشاره به ۲۵ سال زندگی خود در ایران، از اینکه شانس به دنیا آمدن در این کشور را نداشته، اظهار تاسف کرد و گفت: یک فرهنگ را بازندگی در آن، باید تجربه و حس کرد. به گزارش خبرنگار مهر، عصر سه شنبه، یازدهم خردادماه خانه اندیشمندان علوم انسانی (گروه تاریخ و باستان شناسی) میزبان شب «ریچارد فولتز»، ایرانشناس کانادایی بود. در ابتدای مراسم علی دهباشی ضمن خوشامدگویی به میهمانان این نشست، درباره این ایرانشناس کانادایی گفت: پروفسور فولتز در مطالعات خودش نگاه تازه‌ای به مسأله تاریخ ایران از منظر ایران شناسی گشوده است. نگاهی که با زندگی تاریخی مردم ایران از منظر روایت مردم و آنچه که ساختار درونی مردم ایران از جهات هنر، ادبیات و اساطیر است. وی افزود: فولتز حدود سی و پنج سال قبل با زبان فارسی آشنا شد و این علاقه، او را به ایرانشناسی کشاند. تفاوت عمده پروفسور فولتز با دیگر ایرانشناسان مطالعات بی طرفانه و علمی او از تاریخ و دین و ادبیات است. او در دو کتاب دیگرش «گذار معنویت از ایران زمین» و «دین‌های جاده ابریشم» که خوشبختانه هر دو به فارسی ترجمه شده است، به مسأله ظهور و افول ادیان در طول تاریخ گذشته ایران و به ساکنان ایران شرقی که شامل افغانستان و تاجیکستان جنوبی و خراسان می‌پردازد. حتی تا مزارشریف امروز که روزگار مهد دین بودایی بود و اینکه چگونه حتی اسطوره‌های ژاپنی از اسطوره‌های ایرانی متأثر بودند را مورد مطالعه قرار می‌دهد. او در کتاب «ایران در تاریخ جهان»، پروفسور فولتز مفهوم «ایرانی شدن اسلام» را بدون تعصب و با روایتی دقیق بیان می‌کند. نخستین سخنران این جلسه، دکتر محمد استعلامی بود که با اشاره به مشکلات ایرانشناسی در خارج ایران، گفت: در مورد کارهای پروفسور ریچارد فولتز، من به عنوان یک گواه حرف می‌زنم و گواه در معنی حقوقی خود یا شخص حاضر در صحنه است یا مطلع با اطلاعات معتبر. در شهر مونترال که من و پروفسور زندگی می‌کنیم، از آنچه ایشان در این سال‌ها تلاش کردند که فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی را به صورت یک برنامه پیوسته مداوم مطرح نمایند، خبر دارم و گواهی من در اینجا گواهی شخص حاضر نیست چون پانزده سال است که در دانشگاه‌های مونترال تدریس نمی‌کنم اما با خبر هستم که ایشان چه کرده و با چه عشق و علاقه ای خود و همسرشان خانم مانیا سعدی نژاد کار کرده اند و باید از این دو بزرگوار سپاسگزار بود. وی در مورد مطالعات ایرانشناسی خارج ایران هم یادآور شد: من همیشه یک غصه دارم و آن غصه به خودمان مربوط است. ایران هیچوقت با یک برنامه منظم و با هدف برای مطالعات ایرانشناسی در خارج کار نکرده است. فکر می‌کنم در سال ۱۹۷۴ بود که در یک میهمانی به رایزن فرهنگی سفارت امریکا گفتم که کنجکاوی‌هایی دارم. کسانی را می‌شناسم و دوستانی در آمریکا دارم که بر روی مطالعات ایران کار می‌کنند. به من گفت که من یک برنامه ای برای تو درست می‌کنم. تسهیلاتی برای من فراهم کرد و در تابستان همان سال، چهل روز در امریکا بودم و به چهارده ایالت امریکا سفر کردم و مراکزی که بر روی ایران کار می‌شد دیدم و کمبودها و نیازها آن‌ها را سنجیدم که چه کاری برای حل مشکلات می‌توان انجام داد؟ در آن زمان با مسئولیت استادی، مشاور وزارت علوم بودم و فکر می‌کردم که می‌توانم کارهایی انجام دهم و بعد بازگشت، گزارشی در این راستا خواهم داد. اما بعد از بازگشت دیدم که این گزارش به وزارت فرهنگ و هنر مربوط شده و رایزنی‌ها از آنجا آغاز می‌شود. این برنامه را برای وزارت فرهنگ و وزارت علوم فرستادم. برنامه جدی گرفته شد اما به تدریج امکانات از میان رفت و حرف اصلی من در این گزارش این بود که ما به عنوان ایرانی از ایرانشناسی در خارج از ایران حمایت منطقی و برنامه دار نکردیم. استعلامی ادامه داد: اگر یک روزی من در ژاپن به عنوان استاد مدعو (ویزیتینگ پروفسور) درس دادم، هیچ به ایران مربوط نبوده و برنامه ای است که دانشگاه مطالعات خارجی توکیو یا آساکا، خودشان دپارتمانی برای مطالعات ایرانی دارند و بودجه ای بدان اختصاص داده اند و کسی از ایران برای من مأموریتی در این مورد نداده بود. آنچه در ایران هست همیشه بی برنامه بود چه در آن دوره و چه در دوره اکنون! ما باید برای این مسأله فکری بکنیم که چه دلیلی دارد که پروفسور ریچارد فولتز و بسیاری دیگر از دوستان امریکایی و کانادایی ما خود تمام مسئولیت را قبول کرده تا جای پای ایرانشناسی را در این دانشگاه‌ها باز کنند. وقتی ما حمایت نمی‌کنیم کار این دوستان بسیار مشکل است. در بسیاری زمان‌ها کار محقق را به نا امیدی می‌کشاند. یک استاد خوب که می‌خواهد بر روی ایران ما کار کند و درس بدهد به نتیجه مطلوب خود نمی‌رسد و تأثر اینجاست که ما هم دلمان نمی‌سوزد و غصه اش را نمی‌خوریم. این کار باید روزی انجام شود. ارادت من به ریچارد فولتز در طی این ده سال اخیر که چندین بار زیارتشان کردم، صمیمیتی است که در ایشان می‌بینم و این قابل ستایش است و به عنوان یک ایرانی می‌گویم که در مورد ایرانشناسی، مدیون لطفشان هستم. در ادامه ع. پاشایی، مترجم اثر جدید دکتر فولتز، در مورد این کتاب گفت: یک تفاوت آشکار در کار آقای فولتز با نویسندگان دیگر وجود دارد. علتی هم که باعث شد تا اثر ایشان را ترجمه کنم، بودیسم بود. در جاده ابریشم اتفاقات بسیاری افتاده است. با اینکه هیچ تعلق تاریخی به این مسأله نداشتم اما مرحله به مرحله با این موضوع آشنا می‌شدم. با دوستانم مشورت می‌کردم و می‌خواستم منابع مطالعاتی به من معرفی کنند. یکی از دوستان کتاب «دین‌های جاده ابریشم» اثر ریچارد فولتز را به من معرفی کرد. عنوان کتاب بسیار چشمگیر و آن دین‌های جاده ابریشم بود نه همانند کتابی که بعدها نوشته شد و «اسلام و بودیسم در جاده ابریشم» نام داشت. حرف اضافه «ه» با «در»، در این دو عنوان با هم متفاوت است. این موضوع برای من به گونه ای بود که گویی چیزی در چیزهای دیگر بافته شده است. این‌ها دین‌هایی نیست که بر روی یک جاده گذر کرده اند یا بودند بلکه زندگی این مردم هستند. این اولین چیزی بود که در آن کتاب دیدم و با اینکه کار من نبود با خود فکر کردم که حیف است که خوانندگان آن را نخوانند. بنابراین متوجه شدم که آقای فولتز تئوری خاصی برای این کار دارند و تنها اطلاعات تاریخی نیست.
وی افزود: در همان اوایل کتاب، ما با این موضوع برخورد می‌کنیم که ایشان معتقد به این هستند که تمام ادیان جهان در جاده ابریشم شکل گرفته نه اینکه منشأ آن‌ها اینجا بوده است بلکه شکل جهانی آن‌ها به وسیله شرایطی که این جاده داشته، شکل گرفته است. انواع بده بستان و ترکیب‌های گوناگون و حتی خود بودیسم که این موضوع مهمی بود و همه می‌دانیم که درست است که در هنر و ... تأثیر گذار بوده است اما شکلی که بودیسم پیدا می‌کند که به چین برده می‌شود و از آنجا توسط سغدی‌ها به ایران باز می‌گردد و شاید هم بعدها در دوران اسلامی به شکل‌های دیگری به شکل ترکیب و آمیزش و نه به صورت یک هسته حضور می‌یابد، مورد توجه است. آقای فولتز در رونمایی کتاب «ایران در تاریخ جهان» به دو چیز اشاره کردند: یکی مسأله کوانتوم بود و دیگری مسأله بودیسم. در بودیسم ما ایرانی‌ها به علت اینکه یک تفکر یونانی داریم بیشتر اندیشه‌هایمان در زمینه فلسفی، فلسفه یونانی است و مهم ترین آن جوهر وعرض است. یعنی یک جوهر قائلیم و این اعراضی دارد و ذاتی قائلیم و صفاتی دارد و... و. اما در بودیسم اینگونه نیست. بودایی‌ها معتقدند هیچ هسته ای در هیچ چیزی وجود ندارد. علم جدید هم همین را می‌گوید چیزی که صلب به نظر می‌آید، می‌تواند از آب نرم تر باشد همانند فولاد که وقتی زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنیم، چون امواجی به نظر می‌رسد. ایشان از این مسائل استفاده کردند تا نشان دهند ما یک سنت هسته ای به آن شکل که فکر می‌کنیم، نداریم. پاشایی گفت: اگر شما از من هفتاد و هفت ساله بپرسید که صفات ایرانی چیست؟ نمی‌توانم به آن پاسخ بگویم. به نظر من ترکیب پیچیده ای است که ما به آن ایرانی می‌گوییم، برای خودمان هم قابل شناخت نیست. برای همین وقتی کسی از بیرون به ما نگاه می‌کند می‌تواند روشن تر ببیند و این موضوع را بیان کند. این روشن بینی آقای فولتز است. چرا که هم کنار ماست و این فرهنگ را دوست دارد و دلش را کنار دل ما می‌گذارد و هم از بیرون می‌نگرد و آنچه که از بیرون می‌بیند و اتفاق می‌افتد را بیان می‌دارد. دانشمندان ما یکی در مورد نژاد سخن گفته و یکی زبان فارسی و ... ولی می‌دانیم که اینگونه نیست و بسیار پیچیده تر از این تعریف‌ها است و ترکیب مولکولی خیلی عجیبی دارد. این چیزی است که در کتاب آقای فولتز به عنوان نظریه تالاب عرضه شده است. یعنی مجموعه ای از باورها و اندیشه‌ها را می‌رساند که من آن را تعبیر به تالاب کردم. چون تاریخ را از دیدگاه اکولوژیک، نگاه می‌کنم نه دودمان‌هایی که می‌آیند و می‌روند. این تاریخ مردم در یک تالاب عظیمی که چند هزار سال از عمرش می‌گذرد و در این سرزمین خشک قرار دارد، اتفاق می‌افتد. ایشان این تئوری را عرضه کردند که مسائل ما را قابل درک می‌کند؛ به این شکل که شما یک تالاب عظیمی دارید. ما می‌دانیم از نظر اکولوژیک، تالاب، حیات و کلیه زمین است. ایشان به کلیّه اندیشه‌ها و رابطه‌ها که در جاده ابریشم اتفاق افتاده است، اینگونه نگریستند. چند هزار سال بده بستان، همسایگی تمام باورها، حتی قسمت‌هایی که در آن تناقض وجود دارد. ما می‌خواهیم در تفکر ارسطویی تناقض نداشته باشیم در حالی که هم در دیالکتیک عرفانی و هم در فرهنگ خود ما و بیشتر همه ما در شرق و ژاپن تناقضات را در کنار هم داریم و به نظر هم نمی‌رسد که تناقضی وجود داشته باشد «عاشقم بر لطف و برقهرش به جد / بوالعجب من عاشق این هر دو ضد». این مترجم ادامه داد: دیالکتیک عرفانی ما بر اساس ضد و اضداد بیان شده است. ضمنا این منطق را هم قبول داریم. ظاهرا هیچ مشکلی هم در آن نمی‌بینیم. این تالابی بودن برای اقوام و زبان‌ها حتی برای مولوی هم کاملا محسوس بوده است: «کرد و ترک و زنگ و تاجیک و عرب / فهم کرده آن ندی بی گوش و لب / خود چه جای ترک و تاجیک است و زنگ / فهم کرده است آن ندی را چوب و سنگ». ابن تالابی بودن و آمیزش اقوام است. واقعیت این است که هیچگاه زبان ملی نداشتیم. زبان رسمی داشتیم اما ملی خیر. واژه درخت من در مازندران همان درختی نیست که در تهران است. حتی درختش هم همان درخت نیست و این‌ها نکاتی است که در کارهای آقای فولتز به ظرافت می‌بینیم. خصوصا ایشان متخصص ادیان هستند نه متخصص تاریخ. بستر تمام اندیشه‌ها در این کتاب‌ها این موضوع است و اگر آثار ایشان را بخوانید بدون هیچ تصنعی، حس می‌کنید که یک مسأله تاریخی به دین و شعر و باور، مرتبط است. من به دنبال این بودم که تاریخی از ایران را معرفی کنم که نه مثل تاریخ‌های دوران مدرسه باشد نه همانند کتاب‌های حجیمی که خواننده معمولی نمی‌خواند. در تمام کتب بودایی که در دوره‌های جدید می‌نویسند، الف، الف است و ب نیست. ارسطو مخالفت می‌کند که الف، الف نیست و ب، الف و هیچکدام هم تعریفی ندارد و هیچ نیست. به نظر نوعی طنز است اما یک واقعیت علمی است و در کتب آقای فولتز رعایت می‌شود به خصوص در این دو کتاب و کتاب دیگری که دین‌های ایران قدیم است، دیده می‌شود و امیدورام کارهای بیشتری از ایشان بخوانیم. در بخشی دیگر، پروفسور کارلو چرتی از پژوهشگران ایتالیایی درباره آشنایی خود با آثار ریچارد فولتز، سخن گفت و یادآور شد: ریچارد فولتز یکی از دوستان قدیم من است و از دوستانی است که در این سال‌های زندگی در ایران بیشتر با ایشان آشنا شدم. کتاب‌های مورد علاقه من از میان آثارشان، یکی دین‌های جاده ابریشم و دیگری کتاب اخیر در مورد ایران است و در بخش ادیان ایران بخشی که ما به هم نزدیکتر هستیم همان بخش میترائیسم است. اما فصل‌هایی از این کتاب را که خواندم، فکر می‌کنم که برای تاریخ ادیان در ایران، منبع مهمی هستند. در همین زمینه چقدر از فکر‌ها و اندیشه‌ها و آیین پیش از اسلام در ایران اسلامی شدند و چقدر ایرانی ماندند. و در این زمینه، شباهت بین میترائیسم و دین‌هایی مثل یارسان در کردستان ایران و کردستان عراق خیلی مهم هستند. سوالی که من دارم این است که چطور و چقدر ما در مورد خود میترائیسم می‌دانیم؟ چون در مورد این موضوع در هند و ایران متون بسیار و معابد و مجسمه در ایتالیا و امپراطوری روم، وجود دارد. اما با ارتباطات بین متون و معابد و مجسمه‌ها و بین متن و ایکونوگرافی آشنا نیستند. ولی یک چیزی می‌توانم بگویم که تا دو سال پیش من به فکر میترائیسم نبودم از وقتی که کتاب ریچارد فولتز را خواندم و بعد از آن در مورد کتاب خود ایشان، مطلب کوتاهی هم نوشتم به فکر میترائیسم افتادم و امیدوار هستم که در سال ۲۰۱۸ بتوانیم نمایشگاه میترائیسم در رم و ایران را به موزه ملی ایران بیاوریم. دکتر محمود جعفری دهقی سخنران بعدی این مراسم بود که به معرفی و تحلیل بخش‌های مختلف کتاب «ایران در تاریخ جهان» پرداخت و از گاهشمار این کتاب که شامل زندگی زرتشت، و اتحاد مادها و هخامنشیان و سلوکیان و پارت‌ها و ساسانیان تا فتوحات اعراب، عباسیان و سامانیان و زندگی فردوسی و غزنویان و سلجوقیان و ... تا پایان حکومت پهلوی بود، یاد کرد. وی بر اساس این کتاب ایران را سرزمینی جهت انتقال ادیان دانست و از یونانیان که خود را متاثر از ایرانی‌ها می‌دانستند، نام برد.
دکتر سید مجید حسینی مشاور شهردار تهران هم که از سخنرانان این مراسم بود در سخنان خود به بررسی الهیات و دین شناسی اثر ریچارد فولتز پرداخت و گفت: می خواستم به نکته ای در کارهای ایشان اشاره کنم که به نظرم نکته بسیار بنیادیی است هم در کتاب‌هایی که به فارسی ترجمه شده و هم در کارهایی که هنوز ترجمه نشده است، وجود دارد. ایشان به یک بیان جدید یا نسبتا جدید نسبت به ایران شناسی دست پیدا کردند. بیان و درایت ایشان به خصوص در همین کتاب «ایران در تاریخ جهان» خود را نشان می‌دهد. در فصلی که از ایرانی شدن اسلام صحبت می‌کنند به اعتقاد من به این بیان جدید دست پیدا کردند. آن چیست؟ وی ادامه داد: بنده به عنوان یک دانشجوی علوم سیاسی معتقدم اگر ما بخواهیم غرب را در چهارچوب اندیشه سیاسی مطالعه کنیم، باید به سراغ مطالعه فلسفه سیاسی غرب برویم. غرب را در چهارچوب یونان و پس از یونان و تأملات فلسفه یونانی و مابعد یونانی تا به امروز مطالعه کنیم. اما این مسأله در رابطه با ایران، عکس است. ما اگر بخواهیم اندیشه سیاسی دولت و نهادهای دولتی در ایران را بررسی کنیم به نظر می‌رسد باید به «الهیات ایران» توجه کنیم. فهم ایران در چهارچوب اندیشه‌های الهیاتی از تاریخ ساسانی تا به امروز قوی تر و منسجم تر است تا چهارچوب بررسی اندیشه‌های فلسفی ایرانی. این به این مفهوم نیست که ما به فلسفه ایران و حکمت خسروانی و امثالهم نباید توجه کنیم اما کسی ره یافت‌های جدید نسبت به ایران و فهم فلسفه ایرانی را می‌تواند ارائه کند که تأملات الهیاتی در مورد ایران داشته باشد. حسینی با بیان اینکه فکر می‌کنم بخش مهمی از تاریخ ما، الهیات سیاسی است، یعنی از نقطه ای آغاز می‌شود که شامل دوران قبل از ورود اسلام به ایران و حمله اعراب تا به امروز است، گفت: ما در مقاطع مختلف طرح‌های مختلف الهیات سیاسی نسبت به اداره نهادهای ایرانی داشتیم که تا به امروز ادامه یافته است. پروفسور فولتز به دلیل اینکه به اعتقاد بنده دین شناس هستند و آرائی که در این چهارچوب پیگیری می‌کنند در چهارچوب دین شناسی است، توانستند به یک درایت دین شناسانه و یا حداقل جامعه شناسانه دین در ایران برسند. من دیدم که استاد ایشان هم پروفسور متحده بودند که اتفاقا آقای روی متحده هم ره یافتشان به مسأله در چهارچوب ایران مسأله سنت و الهیات است در کتاب Mantel of prophet. فهم درستی است که ایشان از روی آوری ایرانیان نسبت به مسأله اداره تمدنی ارائه می‌کنند. به خصوص در این کتاب در تحلیل چگونگی رابطه ایرانیان و شیعه خود را نشان می‌دهد، ره یافتی است که در بیان غربی‌ها نسبت به ایران کمتر دیده می‌شود. هر چند در ارائه ای که ایشان در این کتاب داشتند حمله اعراب به ایران را در چهارچوب دلایل اقتصادی تحلیل کردند و ما نمی‌توانیم حمله اعراب به ایران را تنها در چهارچوب اقتصادی تحلیل کنیم اما در کلیت مسأله، زمانی که روی آوری الهیاتی ایران به جهان را ایشان مورد بررسی قرار می‌دهند به نظر می‌رسد که به فهم جدیدی حداقل در شرق شناسی جدید غربی نسبت به ایران دست پیدا می‌کنند. کتابی که ایشان نوشتند نشان دهنده این است که کاملا از ره یافت دین شناسی به مسأله ایران نگاه می‌کنند و به اعتقاد من این یک سازه جدید یا حداقل نسبتا جدید به مطالعات ایرانی در آرای شرق شناسانه است. این به این معنی نیست که غربی‌ها و سایرین به مسأله دین در ایران توجه نکردند اما هدف ایشان در غالب آثار و فهم ایرانی در چهارچوب الهیات است و به اعتقاد من حتما این فهم نگاه و چهارچوب جدیدی نسبت به فهم ایران و مسأله ایرانی و ایرانیت در قرن جدید می‌سازد. سپس دکتر مهرداد ملک زاده، درباره نویسنده کتاب «ایران در تاریخ جهان»، گفت: ریچارد فولتز در نگاه من ایران شناسی است هم سنت شکن و بدعت گذار و هم سنت گرا و بدعت گریز! چگونه ممکن است و یعنی چه؟ او، فولتز، سنتی را که در چند دهه آبستن سده بیستم در گروش گرایش ایران شناسانه غربیان پدید آمده، شکسته و بدعتی نو بر نهاده است. فولتز آن هنگام که از ایران سخن می‌گوید همه اقلیم گسترده فرهنگ ایرانی را در نظر می‌آورد و نه فقط ایران سیاسی اکنونی را؛ ایران شناسی معاصر، اما، هر روز بیش از پیش از این نگاه دور و دورتر می‌شود، هم اینک در کنار ایران شناسی، افغانستان شناسی، تاجیکستان شناسی، حتی بلوچستان شناسی و ... باب شده و مورد پسند برخی مراکز شرق شناسی جهانی و بین المللی قرار گرفته است، تو گویی افغانستان و تاجیکستان و بلوچستان و ... پاره‌هایی از پیکر بزرگتر ایران نیستند و هرگز هم نبوده اند! زبان فارسی را در سه قالب و پیکره جدا از هم، فارسی و دری و تاجیکی مطالعه می‌کنند. غافل از اینکه این هر سه یکی است و جدایی ندارد و جدایی نمی‌پذیرد. وی ادامه داد: از سوی دیگر فولتز سنتی را که دانش ایران شناسی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال پیش، در آن، بر آن و با آن زاده شد و بالید، باز زنده کرده است و بدان گرویده. او بدعت‌های سپسینه را بر شکسته است. گمان می‌کنم اکنون بتوان گفت که فولتز در ایران شناسی روزگار ما منادی تغییری بنیادی در نگرش جغرافیایی و جغرافیای فرهنگی است، به تعبیری دیگر ایران شناسی او مکتبی در حال بازگشت است. بازگشت به سنت‌ها و ریشه‌های دیرینه خویش. همان ریشه‌هایی که ایران را در کلانترین معنی تاریخی و جغرافیایی آن در نظر می‌آورد: ایران گسترده، ایران بزرگ و ایران بزرگتر ...، مکتب و اندیشه ای که در آن دیگر پاره‌های جغرافیایی اقلیم ایران فرهنگی، سوای ایران امروز، به همان اندازه ایران مهم است. پاره‌هایی فرعی و جانبی محسوب نمی‌شود که جان ایران است، همان ایران است، خود ایران است و نه غیر آن! مگر نه اینکه همه جغرافیای اوستا یکسره در ایران شرقی است؟ مگر نه اینکه همه داستان‌های دلکش و دلیریهای پهلوان‌های شاهنامه در ایران شرقی وقوع می‌یابد و واقع می‌شود؟ مگر نه اینکه حافظ شیرین سخن شیرازی ما سمرقند و بخارا را به خال هندویی می‌بخشد؟ افزون بر همه این‌ها فولتز آنگاه که در ایران و با ایران در می‌آویزد، بدان دل می‌بازد، او دلباخته ایران، او دلداده ایران است؛ او پژوهشگری عاشق و واله و شیدای ایران می‌نماید و هست، مگر می‌شود با ایران زیست و مفتون جادوی آن نشد؟ فولتز به جادوی ایران دچار شده و هم بر آن خوش است؛ شنیده بودم لقب ایران دوست را نه ما ایرانیان کنونی که هم زبانان تاجیکستانی مان به ریچارد نلسن فرای بخشیده اند، برای جبران مافات سزاست که ما امروز فولتز را به ریچارد فولتز ایران دوست، نامزد کنیم و لقب دهیم.
در خاتمه، پروفسور ریچارد فولتز، از علاقه خویش به فرهنگ ایران و انتشار کتابش، سخن گفت و یادآور شد: وقتی یک کتاب می‌نویسم همیشه عادت دارم چند صفحه ای سپاسگذازی بنویسم. در ترجمه جدید آقای پاشایی از کتاب ایران در تاریخ جهان به یک دلیل و آن هم حضور خودش تصمیم گرفت صفحه سپاسگزاری را ترجمه نکند. من نمی‌دانم دلیلش چیست. حدس می‌زنم چون نقش خودش در این کتاب اینقدر بزرگ بود که از فروتنی ترجیح داد، این بخش حذف شود. اما به هر حال می‌خواهم امروز به جبران این حذفیات بگویم که بدون کمک و نظر و راهنمایی همه دوستان و فامیل در این سی سال که بسی رنج بردم در این رشته این کار امکان پذیر نبود. که البته اولین شخص همسرعزیزم دکتر سعدی نژاد هستند که هم الهام اصلی و دائمی برای تمام کارهای من در مورد ایران و هم استاد اصلی و دائمی هر آنچه که مربوط به ایران است، می‌باشد. وی ادامه داد: این شانس را نداشتم که در سرزمین ایران به دنیا بیایم بلکه برعکس نسل قبل از من بسیاری در جوانی از راه‌های متفاوت به ایران آمدند و می‌توانستند دو سال و چهار سال و ده سال اینجا زندگی کنند. البته بیست و پنج سالی است که به ایران رفت و آمد می‌کنم. البته این زندگی نیست امیدورام از مرحله توریست کمی جلوتر رفته باشم ولی برخلاف نسل قدیم شرق شناسان غربی که بیشتر از روی متون کار کرده اند و تفسیر تاریخ و تمدن شرقی نموده اند به راحتی در کتابخانه‌های شخصی خود به مطالعه پرداخته اند، همیشه فکر کردم که یک فرد باید یک فرهنگ را با زندگی در آن فرهنگ تجربه و حس کند. خوشبختانه می‌توانم بگویم که به خاطر وجود همسرم و خانواده ایشان در کانادا حتی ادعا می‌کنم که خانه ما در مونترال، سرزمین ایران شده است. هر کسی پا بر آستانه خانه ما بگذارد گویی وارد سرزمین ایران شده است. به هر حال در آخرین کتابم در صفحات سپاسگزاری از خانواده همسرم نام بردم و برادر همسرم از من پرسید که ما کاری انجام نداده ایم! چرا از ما تشکر کردی!؟ گفتم که اصلاً اینطور نیست و واقعا جدی است. گمان کنم در این مدتی که مشغول کار ایران شناسی بودم حتی یک ایرانی ندیدم، حتی از ایرانی‌هایی که غریبه بودند و در اطراف می‌دیدم یک نفر هم نبود که چیزی در مورد ایران از او یاد بگیرم و البته هر چقدر کسی نزدیکتر باشد، اثرش بیشتر است پس مشخصا خانواده از همه بیشتر اثر دارند. فولتز گفت: اگر در کار ما نکته درست و مثبتی باشد حتما به خاطر چیزهایی است که از این اشخاص یاد گرفته ام. اگر اشتباهی بوده باشد حتما من شاگرد خوبی نبوده ام. قبل از اینکه شروع به کشف دنیای غنی و جالب ایرانی کرده باشم؛ در جامعه سعی داشتند که به من رقابت را یاد بدهند. یعنی نوعی کاپیتالیسم که می‌توان گفت تمام تمدن دنیا آن را به دست آورده است. بر اساس این اخلاق رقابت ساخته شده و می‌شود. به یاد دارم حتی در پنج سالگی این فکر مرا آزار می‌داد. در مسابقات ورزشی اصرار داشتند که باید برنده شوید. همیشه دلم برای تمام کسانی که بازنده این رقابت بودند، می‌سوخت. فکر می‌کنم این درست نیست! از بچگی در مقابل هر نوع ظلم در دنیا حساس بودم. مدام این شعار می‌شنیدیم که ما شماره یک هستیم! بسیار خب! اما شماره دو و سه چه می‌شوند!؟ آن‌ها انسان نیستند!؟ ما همه انسان هستیم و چرا رقابت!؟ آیا هماهنگی بهتر نیست؟ من از بچگی اینگونه فکر کردم و از این نظر هر چه بزرگتر که می‌شدم، می‌گفتند آن دشمن و ... و این‌ها مثل ما نیستند؟ و نمی‌توانستم این را بپذیرم و این یک کنجکاوی را در من بیدار کرد و امیدورام در این سی سالی که مشغول کار ایرانشناسی هستم، روشن و معلوم باشد که قصد اصلی من این است که در اتاقی تاریک، چراغی روشن کنم که مردم در این اتاق که نامش تمدن و فرهنگ ایرانی است، گنجینه‌های تمدن و فرهنگ را مشاهده کنند. از این نظر کار من خیلی آسان است و تنها روشن کردن یک چراغ است. بخش کمی سخت تر، این است که بسیاری اصلا دوست ندارند که در این اتاق را باز کنند! کار سخت ما این است که مردم را وسوسه کنیم که این در را باز کنند. در بخشی از این جلسه، قلم فردوسی از طرف بازرگانی گلستانی به پروفسور ریچارد فولتز اهدا شد. در پایان نویسنده کتاب «ایران در تاریخ جهان» با دوست داران خود که هر یک کتابی از آثار ایشان را در دست داشتند، به گفت و گو نشست.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]
-
گوناگون
پربازدیدترینها