واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آسیای میانه و جنوبی در رویای تحقق «تاپی و کاسا-1000» - خسرو حسینی تهران - ایرنا - کشورهای تاجیکستان، قرقیزستان و ترکمنستان در آسیای مرکزی و افغانستان، پاکستان و هندوستان در جنوب آسیا سالهاست که در رویای تحقق دو طرح جاه طلبانه انتقال برق و گاز هستند، طرح هایی سرنوشت ساز در کسب سود و تامین انرژی که در عین حال اجرای آنها با مشکلات زیادی مواجه است.
این دو طرح شامل طرح کاسا - 1000 و تاپی (TAPI) در صورت اجرا و راه اندازی برای صادرکنندگان، یعنی قرقیزستان و تاجیکستان و ترکمنستان در آسیای مرکزی سود زیاد ببار میآورد و برق و سوخت ضروری و مورد نیاز افغانستان، پاکستان و هندوستان را نیز تامین می کند.با وجود حمایت دولت های این کشورها از این دو طرح چه «تاپی» و چه «کاسا - 1000» اما این طرحها با مشکلات و موانع قابل ملاحظه ای در فرایند اجرا گرفتارند و حتی برخی کارشناسان از احتمال اجرانشدن این طرح ها سخن به میان آورده اند.طول مسیر شبکه برق کاسا - 1000 یکهزار و 222 کیلومتر است و بر اساس برنامه قرار است یکهزار و 300 مگاوات نیروی برق را از نیروگاههای برقابی تاجیکستان و قرقیزقستان انتقال دهد،یعنی 300 مگاوات برای افغانستان و یکهزار مگاوات برای پاکستان. در همین حال حدس زده می شود که لوله گاز تاپی سالانه 33 میلیارد متر مکعب گاز را از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان انتقال دهد. طول مسیر این لوله گاز یکهزار و 735 کیلومتر است. «اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان و نواز شرف نخست وزیر پاکستان ماه دسامبر سال گذشته (آذرماه) در مراسم گشایش عملیات اجرایی لوله تاپی ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هندستان شرکت داشتند.سند فنی و اقتصادی طرح انتقال برق کاسا - 1000 نیز تهیه شده و قرار است جمعه این هفته (24 اردیبهشت) در شهر دوشنبه مراسم رسمی آغاز بکار این طرح با حضور سران پاکستان، افغانستان، قزقیزستان و با میزبانی امامعلی رحمان رئیس جمهوری تاجیکستان برگزار شود. وزرای انرژی تاجیکستان، قرقیزستان، افغانستان و پاکستان چهارم آذر سال گذشته در ترکیه موافقتنامه نهایی طرح موسوم به CASA-1000 را امضا کردند تا بر اساس آن دو کشور آسیای مرکزی به افغانستان و پاکستان سالانه به مقدار یکهزار و 300 مگاوات نیروی برق صادر کنند. درنظر است در مرحله اول خط فشار قوی 500 کیلووات انتقال نیرو و برق از «دتکه» قرقیزستان به خجند تاجیکستان به طول 477 کیلومتر احداث شده، سپس احداث خط فشار قوی از تاجیکستان به افغانستان و از آن کشور به پاکستان به طول مسیر 750 کیلومتر آغاز شود. **آهمیت افغانستان در روند تحقق و اجرای این طرح هاهر دو پروژه از مسیر افغانستان می گذرد و با اجرای این طرح افغانستان مقام کشور ترانزیتی را برای کشورهای آسیای مرکزی و آسیای جنوبی کسب میکند. اما نبود امنیت کامل در افغانستان و آینده سیاسی، در کنار فعالیت گروهک های تندرو در خاک پاکستان نیز ممکن است موجب ایجاد چالشهای امنیتی بر سر ساخت و بهره برداری از این طرح شود و این طرحها را در نیمه راه ناکام کند.تامین امنیت و فعالیت منظم این خط فشار قوی انتقال نیروی برق از طریق قلمرو افغانستان به عنوان یک مشکل جدی باقی مانده است.هرچند مقامات افغانستان امنیت این خط برق را ضمانت کرده اند و امیدوارند برای ترانزیت هر کیلووات ساعت نیروی برق 1.25 سنت آمریکایی به دست آورند. **مشکلات تامین بودجه این طرح هامسأله سرمایهگذاری طرح کاسا - 1000 چندان مشکل نخواهد بود زیرا واشنگتن، لندن و چند بانک بین المللی تامین مالی این طرح که بیشتر از یک میلیارد دلار است را وعده داده اند و مثل طرح تاپی زیاد گران نیست. در همین حال دو مؤسسه تحقیقاتی ازبکستان گفتهاند که با توجه به مشکلات جغرافیایی منطقه برای اجرای طرح CASA - 1000 حدود دو میلیارد دلار لازم است. بانک جهانی، بانک توسعه اسلامی، آژانس توسعه بینالمللی (USAID) وزارت خارجه آمریکا، وزارت همکاریهای بینالمللی بریتانیا (DFID)، آژانس توسعه بینالمللی استرالیا (AusAID) و نهادهای دیگر مالی آمادگی خود را برای پشتیبانی مالی از طرح CASA - 1000 اعلام کردهاند. اما کارشناسان میگویند که به سرانجام رسیدن طرح TAPI تقریبا 10 میلیارد دلار هزینه لازم دارد و تاکنون شخص، نهاد و یا کشوری سرپرستی و یا تامین مالی آن را بر عهده نگرفته و برای سرمایه گذاری در این طرح علاقه ای نشان نداده است.«ترکمنگاز» نیز که خود را مؤسسه سرپرست در این طرح میداند نه پول دارد و نه کارشناسی که بتواند مدیریت و سرپرستی احداث و اجرای این طرح را بر دوش بگیرد با وجود قول داده است که 85 درصد سرمایهگذاری آن را بر دوش خواهد گرفت. کاشناسان شک دارند که ترکمنگاز این مبلغ را داشته باشد یا پیدا کند. علاوه بر این کاهش نرخ گاز و نفت در جهان، اجرای این طرح را مشکلتر میکند .**کاهش ذخایر آبی و ناتوانی فنی و مالی قرقیزستان و تاجیکستان سالهای گذشته ذخایر آب در منابع آبی و آبانبارهای قرقیزستان کم شده است. این کشور سال 2013 از قزاقستان برق گرفت و حالا از تاجیکستان برق میگیرد. تاجیکستان تابستان هم به قرقیزستان و هم به افغانستان برق میدهد. ولی خود تاجیکستان در زمستان با کمبود شدید برق دچار میشود. برق خط کاسا - 1000 را از نیروگاه نارک میگیرند ولی نارک در سال 1972 ساخته شده است و اکنون به تعمیر نیاز دارد و دور از احتمال است که دولت تاجیکستان سرمایه تعمیر آن را خودش پرداخت کند. دو نیروگاه آبی دیگر تاجیکستان شامل «سنگتوده - 1» و «سنگتوده -2 » را که روسیه و ایران ساخته اند هم اکنون در اختیار این کشورهاست. 70 درصد سهمیه سود حاصل از تولید برق سنگتوده توده -1 در اختیار روسیه است و شرکت برق تاجیکستان همیشه به این نیروگاه بدهکار است. وضعیت «سنگتوده -2» نیز به همین منوال است.ولی فرسودگی نیروگاههای نارک و در اختیار تاجیکستان نبودن دو نیروگاه دیگر و بدهی هایی که طی سالهای گذشته به روسیه و ایران بار آورده اند این سوال پیش می آید که تاجیکستان چگونه می تواند برق شبکه کاسا - 1000 را تامین و یا قرقیزستان با وجود کمبود منابع آبی و آبانبارهایش برق کافی تولید کند.از طرفی برخی کارشناسان هم معتقدند که درپی توسعه اقتصاد تاجیکستان وقرقیزستان تقاضا برای برق در این کشورها بیشتر شده و این دو کشور نمیتوانند در فصل تابستان به افغانستان و پاکستان شش میلیارد کیلووات ساعت برق صادر کنند. اساق**1392
20/02/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]