واضح آرشیو وب فارسی:فریادگر: فعالیتی فرهنگی که برای بقا نیاز به پول و درآمد دارد. این ابتدایی ترین تصور از یک انتشارات است. اینکه کدامین سویه در اولویت و در نزدیکی ذهن یک انتشارات باشد به اندازه تمامی انتشارات جهان، متفاوت است. نشر کتاب در جهان پیچیدگی های خاصی دارد که پیچ و خم های رو به مثبتی هستند که خود حاصل قرن ها فعالیت فعالان عرصه نشر در این کشورها بوده است. اما پیچیدگی های نشر در ایران در یک مرحله بالاتری از این کشورها قرار دارد. جنس مخاطبان، حضور و کنترل جدی دولت بر کالاهای فرهنگی، اقتصاد رانتی و دولتی، همگی بر پیچیدگی های فعالیت ناشران در ایران می افزاید. بنابراین ما با پیچیدگی در درون یک پیچیدگی دیگر مواجه هستیم. این در حالی است که نشر کتاب علوم انسانی نیز پیچیدگی های بسیاری نسبت به سایرکتاب ها دارد. گستره مخاطبان آن و نیز حساسیت های موجود در هر جامعه ای که ممکن است کم یا زیاد باشد. همگی موجب این شده که کار نشر در هر جایی از جهان علاوه بر اینکه امری فرهنگی و اقتصادی باشد عامل سیاسی نیز محسوب شود. در شرایطی که کتاب های دیگر حوزه ها تنها با یک عامل درگیر و مواجه هستند. کتاب های رشته های فنی فقط و فقط در درون تخصص خود جای می گیرند و درگیری مستقیمی با عوامل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ندارند. اما نشر علوم انسانی با ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نیز کسب و کار همراه است. قیمت تمام شده بالا، گرانی کاغذ و چاپخانه ها، کیفیت پائین آثار چاپ شده، سانسور دولتی، کمبود کتاب خوان و... هر یک موضوع بحث های بسیاری بوده اند. هر یک از این مباحث یا بر مقصد متمرکز می شوند یا بر مبدا که انتشارات باشد. بسیاری عرصه تقاضا را ضعیف می یابند و دیگرانی بر ضعف محتوایی تاکید دارند که برخی آن را ناشی از سانسور دولتی کتاب ها می دانند. اما باید بتوانیم تمامی این عوامل را همزمان مشاهده و بررسی کنیم. چرا که تقلیل مشکلات ناشران به سانسور یا کوچکی بازار تقاضا یا کیفیت پائین کتاب ها، اشتباهی است که سالیان سالیان در ایران شایع بوده و هرگز هم جواب مشخصی یافت نشده است. احساس می کنیم که پرداختن به این مسائل ما را به پرگویی بی ثمر می کشاند. بنابراین بر روی مهم ترین های مسائل پیش روی ناشران متمرکز می شویم. مسائلی که هر یک با خود تمام ابعاد اقتصادی، فرهنگی و حتی تجاری را با خود به همراه دارد. تحقق قانون کپی رایت ناشران و نخبگان فرهنگی برای اینکه فعالیت نشر کتاب در ایران را به امری پر سود، هم به لحاظ اقتصادی و هم از نظر فرهنگی تبدیل کنند نیازمند این هستند که قانون کپی رایت را برای اولین و آخرین بار وارد مرحله قانونی و عملی سازند. عدم رعایت حقوق مولف در ایران باعث شده تا تولید فرهنگی دارای تاریخ مصرف محدودی باشد و فقط برای زمان کوتاهی درآمد زا باشد. این در حالی است که با عملی شدن قانون کپی رایت، یک کتاب نه تنها برای خالق آن سود مالی به همراه دارد بلکه برای نسل ها می تواند مواهب مادی برای وارثان وی داشته باشد. بنابراین در این وضعیت کالای فرهنگی دارای ارزشی می شود که نه تنها انگیزه لازم برای کیفیت بالای کار را به همراه دارد، همچنین آن را تبدیل به یک ثروت خواهد کرد که گذشت زمان موجب محدودیت مصرف و سودآوری آن نیست. قانون کپی رایت سوء استفاده از کتاب را به حداقل ممکن می رساند که البته این امر خود نیازمند نهادینه سازی فرهنگ احترام به حقوق مولف است. هر چند بسیار دیر کرده ایم اما بدون آن نیز نمی توانیم به آینده کالای فرهنگی در ایران خوش بین باشیم. همچنین با تحقق قانون کپی رایت علاوه بر اینکه از تکثیر و سوء استفاده کتاب ها جلوگیری می شود. ناشران نیز وارد عرصه جهانی نشر کتاب و به تبع آن پیدا کردن بازار های جدید برای کتاب های خارجی و نیز کتاب های داخلی در خارج از ایران می شوند. در واقع با تحقق قانون کپی رایت عرصه فعالیت ناشران از محدودیت های داخلی و جغرافیایی به سمت مرزهای فرهنگی و در اصل رو به بی مرزی خواهد رفت. اما قانون کپی رایت به یک مکمل مهم نیاز دارد. تا بتواند کارکرد و سودآوری خود را نشان دهد. نسخه الکترونیک کتاب توضیح زیادی لازم نیست که بگوییم امروز دیگر فقط زمانی که خواب هستیم از لوازم الکترونیک و اینترنت استفاده نمی کنیم. البته به جز اینکه رویاهایمان نیز رنگ و بویی الکترونیک به خود گرفته اند. هر ناشری که بر ابعاد فعالیت خود در آینده نزدیک و حتی در زمان حال آگاه باشد باید تکلیف و رویکرد خود نسبت به نسخه های چاپی و هزینه های بالای آن را مشخص کند. هر ناشری برای اینکه بتواند در کارزار فعالیت اقتصادی و فرهنگی بماند باید مسئله کتاب الکترونیک را جدی گرفته و برای آن برنامه ریزی کند. کم هزینه بودن، در دسترس بودن، استفاده راحت و همه جایی از آن و بسیاری مزایای دیگر که بنا به هر کاربری متفاوت می باشد، موجب می شود تا بخشی از مشکلات اقتصادی ناشران بهبود یابد. همزمانی نسخه ای الکترونیک با قانون کپی رایت قانون کپی رایت و نسخه الکترونیک هر دو به طور همزمان معنا و کارکرد دارند. بدون اینکه بتوانیم قانون کپی رایت را عملیاتی کنیم و در فرهنگ عمومی جای دهیم، ورود به نسخه الکترونیک حتی می تواند مضر و برای اقتصاد یک کتاب خطرناک باشد. همزمانی به این معنا است که وجود هر یک به تنهایی کارکرد واقعی خود را نشان نخواهد داد و برای اینکه ناشران بتوانند بنگاه اقتصادی خود را با تغییرات و پیچیدگی های زمان، هماهنگ و منعطف سازند نیازمند آن هستند که نسخه های الکترونیکی و قانون کپی رایت را در اولویت و هم راستا با بقای خود قرار دهند.
یکشنبه ، ۲خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فریادگر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]