واضح آرشیو وب فارسی:فارس: بحران قرهباغ و درسهایی برای منطقه/2گرینیایف: بحران قرهباغ بخشی از طراحی تازه غرب در بحران آفرینی جهانی است
رئیس مرکز راهبردی و آینده پژوهی روسیه گفت: انتقال فعالیتهای نظامی از نواحی مرزی با اسرائیل و امکان آفرینی برای حمایتهای مالی ترکیه و عربستان از بازیگران افراطی در منطقه، از مهمترین دلایل بحران قرهباغ تلقی میشود.
به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس، زخم کهنه قره باغ در میان منازعات مرگبار خاورمیانه و تهدیدات کشنده تروریسم سرباز کرده است. این رویداد حکایت از موضوعی دارد؛ درگیریهای اخیر بین نیروهای ارتش آذربایجان و ارمنستان و تلفات نسبتا سنگین دو طرف در این درگیریها بار دیگر شکننده بودن امنیت در فضای کشورهای پساشوری حکایت میکند منطقهای که یکی از اصلیترین گزینههای کانون آینده بحران جهانی نیز تلقی میشود. اما، امروز مساله اساسی در پشت درگیریهای رخ داده اینجاست که تنش میان آذربایجان و ارمنستان تنها تحت تاثیر عوامل داخلی میان آنها نیست بلکه وجود فرضیه احتمال حضور نیروهای افراطی-تکفیری و نیز نئوناسیونالیستهای افراطی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی و ورود آنها برای شعلهور ساختن جنگی خانمانسوز است که میتواند تجربه دردناک افغانستان ، سوریه و عراق را در شکلی جدید و بسیار خطرناک در منطقه ققفاز تکرار کند. از جمله دیگر فرضیاتی که در پس بحران قره باغ میتوان آنرا در بوته تحلیل و مورد ارزیابی قرار داد، نقش سازمانهای سیاسی-امنیتی مدعی در حل و فصل بحرانهای منطقهای همچون سازمان پیمان امنیت جمعی است. وخامت در روابط سیاسی مسکو-آنکارا و تاثیر آن بر مناطق دارای منافع مشترک، کشیده شدن دامنه منازعات سوریه و عراق به مناطقی دیگر از جهان از جمله آسیای مرکزی و قفقاز در پس حل و فصل مسائل امنیتی این دو کشور و بهرهگیری ژئوپلتیکی قدرتها از ظرفیت انتقال داعش به مناطق مجاور، از دیگر مسائلی است که ورای چرایی وقوع چنین تحرکاتی، بایستی نسبت به آن آگاهی و توان تحلیلی کسب کرد. به همین منظور، دفتر منطقهای خبرگزاری فارس با رصد و ارزیابی تحلیلهای منتشره در فضای رسانهای داخلی و خارجی، سعی نمود با طرح سوالاتی، یکی از حلقههای مفقوده در فضای تحلیلی این بحران را که همانا کسب نظرات اختصاصی کارشناسان مطرح روس زبان در خصوص این پدیده امنیتی بود را جویا شود. در این راستا، در بخش دوم مصاحبههای تحلیلی، «سرگئی گرین یایف» پروفسور دانشگاه آلماتی قزاقستان در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، به سوالات فارس پاسخ گفت. فارس: آیا ارتباطی بین درگیریهای اخیر در قرهباغ کوهستانی و فرایندهای منطقهای و بینالمللی (قفقاز، اوکراین، افغانستان، شرق نزدیک) وجود دارد؟ گرین یایف: تحلیل و ارزیابی تحولات اخیر نشان میدهد که در حال حاضر در جهان یک سری از عملیات ژئواستراتژیک دنبال میشود که عرصههای مختلف به شمول اقدامات نظامی، اطلاعاتی، اقتصادی، اجتماعی - سیاسی را فرا میگیرد (غربی ها از آن به عنوان جنگ های ترکیبی یاد میکنند). هدف این فرایندها، ایجاد نظم جدید جهانی با توجه به محیط اطراف در حال تغییر و به خصوص تغییر توازن تولید و مصرف منابع هیدروکربن میباشد. بنابر اطلاع برخی از مراکز تحلیلی، سطح استخراج در سالهای آینده به سرعت با افت مواجه شده و «انقلاب شل» نیز با توجه به خطرات بالای اکولوژی اتفاق خواهد افتاد و بازار به سراغ نفتی خواهد رفت که به سختی استخراج میشود. منابع جایگزین انرژی تا به حال موفق به ایجاد رقابت جدی با منابع سنتی نشدهاند. در شرایط جدید، عامل کلیدی تغییر توازن مراکز قدرت جهانی است که در حال انتقال به آسیا و آفریقا قرار گرفته است. دقیقا تحت تاثیر چنین یک شرایطی امروز پروژه جدید ژئواقتصادی «مشارکت اقتصادی اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام» دنبال می شود که حامی آن آمریکا می باشد. طرح چینی «جاده بزرگ ابریشم» مکمل طبیعی این پروژه دانسته می شود. بنابراین در چنین یک شرایطی اقدام روسیه جهت ایجاد اتحاد اقتصادی کارآمدی زیادی نداشته و همزمان با منافع واشنگتن و چین ناسازگار می باشد. اما با این وجود روسیه یکی از بزرگترین صادرکنندگان هیدروکربن باقی می مانده و راه دریایی شمال را به عنوان مسیر جایگزین «جاده ابریشم» تحت کنترل خود دارد. در واقع با هدف مهار مسکو و کاهش فعالیتهای آن در فضای اقتصادی و از بین بردن امکان رقابت مسکو با پروژههای یادشده، تلاش میشود تا پای روسیه به درگیریهای منطقهای که در امتداد مرزهای جنوبی آن اتفاق میافتد، کشیده شود. به این ترتیب، با توجه به وضعیت ژئواستراتژیک فعلی بین اتفاقات قفقاز و سایر مناطق ارتباط مستقیم وجود دارد. فارس: به نظر شما کدام یک از بازیگران خارجی به دنبال کسب سود از این اختلاف می باشند (آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه،)؟ گرین یایف: با توجه به تعریفی که از وضعیت انجام دادم، معلوم است که آمریکا (با هدف تضعیف بازیگران منطقهای - روسیه، ترکیه و ایران از راه کشیدن پای آنها به اختلاف) و اسرائیل که ضمن طرح سوال از آن یاد نشده است، نسبت به اختلافات در این منطقه علاقمند بوده و به فکر دستیابی به اهداف منطقهای خود در چارچوب پروژههای جهانی میباشند. از جمله انتقال فعالیتهای نظامی از نواحی مرزی با اسرائیل به مناطق دیگر و تامین حمایتهای مالی ترکیه و عربستان سعودی از بازیگران دیگر (که در میدان اختلاف بین عرب و اسرائیل فعالیت نمیکنند). فارس: آیا این اختلاف و درگیریها میتواند باعث جلب داعش و دیگر سازمانهای تروریستی شود؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا کدام از بازیگران مهم ژئوپلیتیک از آن نفع خواهند برد؟ گرین یایف: بر اساس گزارشهای منابع قابل اعتماد در جمهوری قره باغ کوهستانی در درگیریهای اخیر در این منطقه حضور شاخه نظامی سازمان ترکی «گرگهای خاکستری» مشاهده شده است. فارس: برخی کارشناسان معتقدند که توسعه درگیریها میتواند روسیه، ترکیه و ایران را تحت تاثیر قرار دهد. شما در این خصوص چه نظری دارید؟ گرین یایف: این بحران در میان مدت شانس جدی برای تبدیل شدن به یک رویارویی دارای ابعاد بزرگ را ندارد. نه ارمنستان و نه آذربایجان حتی در صورت تحت فشار بازیگران دیگر قرار گرفتن هم آمادگی استفاده از نیروی نظامی به صورت گسترده را ندارند. علاوه بر آن، حل نهایی مشکل به منافع مراکز ژئوپولیتیک قدرت نمیباشد زیرا در این صورت یک از ابزارهای مدیریت بر وضعیت یکی از مناطق کلیدی را از دست خواهند داد. فارس: می توان از تبعات بحران قرهباغ کوهستانی برای همسایهها و از جمله ایران مشخص تر صحبت کرد؟ گرین یایف: با توجه به ترکیب قومی جمعیت مناطق شمالی ایران، برخی از استانهای جمهوری قرهباغ کوهستانی و آذربایجان جنوبی و همچنین حمایتهای سیاسی تهران از ایروان، توسعه درگیریها به طور مستقیم منافع ایران در منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. گذشته از آن، همانگونه که قبلا اشاره کردم، تشدید تنشها دقیقا در راستای باز داشتن بازیگران منطقهای (از جمله ایران که این امر میتواند منجر به کاهش حمایتهای آن از سوریه شود که به نفع اسرائیل میباشد)، ایجاد موانع در مسیر گسترش ارتباطات اقتصادی و امثال این ها خواهد بود. همچنین باید در نظر گرفت که عامل بسیار جالب ژئوپولیتیک در رابطه با پروژهها و دهلیزهای حمل و نقل بینالمللی می باشد. از جمله در بحث انتقال کالا در مسیر «شمال – جنوب» از طریق دریای «ولگای» روسیه، دریای خزر تا اقیانوس هند از ظرفیتهای بسیار بالایی برخوردار میباشد. فارس: شما نقش سازمانهای بینالمللی و منطقهای (از جمله سازمان پیمان امنیت جمعی که ارمنستان عضو آن میباشد) در حل و فصل این بحران را چگونه ارزیابی میکنید؟ گرین یایف: نقش آنها بسیار ضعیف و نامتناسب با منشور و اهداف اعلام شده شان میباشد. با این حال، اختلاف منافع بازیگران مختلف استفاده موثر از این سازمانها را تقریبا غیر ممکن کرده است. انتهای پیام
95/01/24 :: 15:21
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]