واضح آرشیو وب فارسی:فارس: بحران قرهباغ و درسهایی برای منطقه/۱برناشاف: غرب با ابزار قرهباغ استراتژی «تهدید از جنوب» را دنبال میکند

استاد دانشگاه آلماتی قزاقستان گفت: در مسئله قرهباغ بخش قابل توجهی از بازیگران خارجی، علاقهمند به تأیید ادعای «تهدید از جنوب» برای ارتباط دادن این مسئله با داعش هستند.
به گزارش خبرنگار دفتر منطقهای خبرگزاری فارس، زخم کهنه قره باغ در میان منازعات مرگبار خاورمیانه و تهدیدات کشنده تروریسم سرباز کرده است. اگرچه آذربایجان صحبت از آتش بس کرد اما براساس شواهد میدانی حتی گفته شد که نیروهای جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان به صورت غیررسمی وارد جنگ تن به تن شدند. همچنین منابع خبری اعلام کردند، طی 5 روز مناقشه سنگین، صدها نفر از طرفین درگیر و مردم محلی کشته و زخمی شدهاند. در همین حال، در جریان تبادل آتش، دو طرف از تسلیحات سنگین نظامی استفاده و حتی یگانهای زرهی به مرزهای دو کشور اعزام شدند. این رویداد حکایت از موضوعی دارد؛ درگیریهای اخیر بین نیروهای ارتش آذربایجان و ارمنستان و تلفات نسبتا سنگین دو طرف در این درگیریها بار دیگر شکننده بودن امنیت در فضای کشورهای پساشوری حکایت میکند منطقهای که یکی از اصلیترین گزینههای کانون آینده بحران جهانی نیز تلقی میشود. اما، امروز مساله اساسی در پشت درگیریهای رخ داده اینجاست که تنش میان آذربایجان و ارمنستان تنها تحت تاثیر عوامل داخلی میان آنها نیست بلکه وجود فرضیه احتمال حضور نیروهای افراطی-تکفیری و نیز نئو ناسیونالیستهای افراطی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی و ورود آنها برای شعله ور ساختن جنگی خانمانسوز است که میتواند تجربه درناک افغانستان ، سوریه و عراق را در شکلی جدید و بسیار خطرناک در منطقه ققفاز تکرار کند. از جمله دیگر فرضیاتی که در پس بحران قره باغ میتوان آنرا در بوته تحلیل و مورد ارزیابی قرار داد، نقش سازمانهای سیاسی-امنیتی مدعی در حل و فصل بحرانهای منطقهای همچون سازمان پیمان امنیت جمعی است. وخامت در روابط سیاسی مسکو-آنکارا و تاثیر آن بر مناطق دارای منافع مشترک، کشیده شدن دامنه منازعات سوریه و عراق به مناطقی دیگر از جهان از جمله آسیای مرکزی و قفقاز در پس حل و فصل مسائل امنیتی این دو کشور و بهرهگیری ژئوپلتیکی قدرتها از ظرفیت انتقال داعش به مناطق مجاور، از دیگر مسائلی است که ورای چرایی وقوع چنین تحرکاتی، بایستی نسبت به آن آگاهی و توان تحلیلی کسب کرد. به همین منظور، دفتر منطقهای خبرگزاری فارس با رصد و ارزیابی تحلیلهای منتشره در فضای رسانهای داخلی و خارجی، سعی نمود با طرح سوالاتی، یکی از حلقههای مفقوده در فضای تحلیلی این بحران را که همانا کسب نظرات اختصاصی کارشناسان مطرح روس زبان در خصوص این پدیده امنیتی بود را جویا شود. در این راستا، در بخش اول، «رستم برناش اف» پروفسور دانشگاه آلماتی قزاقستان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، به سوالات فارس پاسخ گفت. فارس: آیا ارتباطی بین درگیریهای اخیر در قره باغ کوهستانی و فرایندهای منطقهای و بینالمللی (قفقاز، اوکراین، افغانستان، شرق نزدیک) وجود دارد؟ برناش اف: البته وابستگی متقابل ساختاری، از شاخصهای دنیای معاصر بوده و به این دلیل آغاز مرحله جدید درگیریها در قره باغ کوهستانی با یک سری از فرایندهای منطقه ای مرتبط می باشد. سوال اینجاست که ماهیت این ارتباط از چه عبارت است؟ آیا صحبت از تاثیر مستقیم این یا آن فرایند است و یا این تاثیر به صورت غیر مستقیم و «ایدیولوژیکی» است؟ به باور من در تشدید درگیریهای اخیر، علل داخلی مهم تر و اساسی تر به نظر میرسند. از جمله آمادگی دولت آذربایجان برای انتقام جویی و تدوین ایدئولوژی رسمی در رابطه به این اختلاف و همچنین مسئله ارضی، تشنج اوضاع را اجتناب ناپذیر کرده بود. علاوه بر این شرایط اقتصادی و کاهش توان نهادهای دولتی و شبه دولتی در تطمیع مردم روی نحوه رفتار عوامل اصلی این اختلاف تاثیر زیادی داشت. فارس: به نظر شما کدامیک از بازیگران خارجی به دنبال کسب سود از این اختلاف می باشند (آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه)؟ برناش اف: من فکر میکنم که هیچیک از بازیگران خارجی به صورت مستقیم نسبت به تشدید وضعیت قره باغ کوهستانی علاقمند نمیباشند. بدون شک طرفهای خارجی از این اختلاف میتوانند نفعی حاصل کنند ولی این موضوع به توان آنها جهت استفاده از شرایط بستگی دارد. فارس: آیا این اختلاف و درگیریها می تواند باعث جلب داعش و دیگر سازمان های تروریستی شود؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا کدام از بازیگران مهم ژوپلیتیک از آن نفع خواهند برد؟ برناش اف: هرگونه اختلاف در شرایط معاصر به محض ورود به مرحله خشونت به دلایل مختلف و از جمله مالی، ایدئولوژیکی و... زمینه برای جذب جنگجویان خارجی به صورت انفرادی و همچنین گروهی را فراهم میکند. در صورت طولانی شدن درگیریهای قره باغ کوهستانی بدون شک شبه نظامیان خارجی به آن جلب خواهند شد. با این حال من علاقمند نیستم تا بین اینها با داعش و سایر ساختارهای تروریستی ارتباط قائل شوم. داعش به طور واضح دارای منطقه فعالیت میباشد که قفقاز جنوبی جزوی از آن به شمار نمیآید. اما با این وجود مسلم است که بخش قابل توجهی از بازیگران خارجی به منظور تائید ادعای «تهدید از جنوب» نسبت به طرح ارتباط بین قره باغ کوهستانی و داعش علاقمند خواهند بود. فارس: برخی کارشناسان معتقدند که توسعه درگیریها میتواند روسیه، ترکیه و ایران را تحت تاثیر قرار دهد. شما در این خصوص چه نظر دارید؟ برناش اف: فکر نمیکنم که درگیریهای فعلی در قره باغ کوهستانی شدیدتر از درگیریهای اوایل سالهای 1990 قرن گذشته شود. بنابراین میزان جذب کشورهای همسایه به آن نیز به احتمال زیاد در سطح ابتدای دهه 90 قرن گذشت باقی خواهد ماند. فارس: شما نقش سازمانهای بینالمللی و منطقهای (از جمله سازمان پیمان امنیت جمعی که ارمنستان عضو آن می باشد) در حل و فصل این بحران را چگونه ارزیابی میکند؟ برناش اف: بارها روی این نکته تاکید شده است که ساختارها و سازمانهای بینالمللی که در فضای پساشوروی ایجاد شدهاند، از نقش و تاثیر بسیار پائین برخوردار میباشند. در این رابطه، سازمان پیمان امنیت جمعی نه تنها استثنا نیست بلکه در تاریخ موجودیت خود هرگز نتوانسته است حداقل موثر بودنش در حل و فصل یکی از اختلافات را به نمایش بگذارد. حتی در مسائل همکاریهای نظامی-فنی و آموزش پرسنل نیز همین وضعیت حاکم میباشد، نمایش نداده است. مهم تر اینکه سازمان پیمان امنیت جمعی یک سازمان متفقین نمیباشد. البته در رابطه با نقش ضعیف این سازمان در قضیه قره باغ کوهستانی برخی از موارد قانونی نیز وجود دارد. قبل از همه اینکه ارمنستان اختلاف قره باغ کوهستانی را یک مسئله بین المللی نمیداند و دخالت خود در آن را نیز قاطعانه رد میکند. بنابراین هیچ دلیلی وجود ندارد که ارمنستان به استناد آن از سازمان پیمان امنیت جمعی کمک بخواهد. گذشته از آن، برخی اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی نظیر قزاقستان به صراحت از تمایمت ارضی آذربایجان حمایت کرده و تا حد ممکن با هرگونه تصمیم مغایر این امر از سوی این سازمان مخالفت خواهند کرد. انتهای پیام/ح
95/01/23 :: 14:34
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]