واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز: به گزارش نامه نیوز، وقتی که اسناد پاناما افشا شد، در میان همه افراد و کشورها، یکی بیش از بقیه تعجب ها را برانگیخت؛ ایسلند. کشوری کوچک با جمعیتی اندک (حدود ٣٢٠ هزار نفر) در یک جزیره دور افتاده در شمال اروپا، با سطح توسعه بسیار بالا که شاخص توسعه انسانی آن در ردیف چند کشور اول است. کشوری که به لحاظ شاخص فساد جزو کشورهایی است که کمترین فساد را داشتند. شاید رقم و مبلغ جابه جا شده از سوی نخست وزیر ایسلند هم در مقایسه با سایر ارقام افشاگری شده، رقم چندان مهمی نباشد، ولی انعکاس این خبر و نیز تبعات آن بیش از سایر موارد بود و در نخستین گام نخست وزیر ایسلند نیز استعفا داد، زیرا هزاران نفر در اعتراض به وجود چنین خبری جلوی مراکز اداری آنجا تجمع و اعتراض کردند و شعار دولت بی کفایت را سر دادند، که با توجه به جمعیت اندک این کشور، نسبت تظاهرات کنندگان به جمعیت آن کشور بسیار بزرگ بود، به طوری که اگر بخواهیم آن نسبت را با جمعیت کشوری مثل ایران مقایسه کنیم (ایران ٢٥٠ برابر جمعیت ایسلند جمعیت دارد)، در موارد مشابه باید شاهد تظاهرات ١٠ میلیون نفری می بودیم و اگر فقط به تهران هم منحصر می شد، حداقل باید یک میلیون نفر مردم معترض می شدند و اگر این ارقام را برای چین و هند در نظر بگیریم، باید شاهد اعتراض جمعیتی بالغ بر صد میلیون نفر می بودیم! ولی روشن است که در سایر کشورهایی که اسامی مقامات آنان افشا شد، شاهد چنین اتفاقی و اعتراضی حتی در اندازه های محدود نیز نبودیم. چرا در این کشورها اتفاق مشابه ایسلند رخ نداد؟ شاید چند علت را بتوان ذکر کرد. نخستین علت، فقدان آزادی رسانه و اطلاع رسانی است. شاید برخی گمان کنند که با وجود اینترنت و شبکه های خبری مجازی، دیگر نمی توان مردم را از دریافت حقیقت و خبر محروم کرد. بله، این درست است، ولی مشکل اصلی این جوامع با این رسانه ها حل نمی شود. مهم این است که رسانه های عمومی، مثل رادیو و تلویزیون و مطبوعات رسمی بتوانند این خبرها را منتشر و مهم تر از آن پیگیری کنند، اگر این رسانه های رسمی نتوانند در این باره اقدام کنند، با اتکا به رسانه های مجازی نمی توان یک حرکت مدنی اعتراضی در این ابعاد را در این کشورها شکل داد. فقدان آزادی در رسانه های رسمی این کشورها، معلول فقدان نهادهای مدنی قدرتمند نیز هست. وقتی مردم متشکل نباشند و نتوانند صدایی جمعی از خود بروز دهند، قادر به هیچ گونه اقدام جمعی نیز نخواهند بود. در کشوری مثل عربستان سعودی که نام رهبرش در این افشاگری هست، چگونه می توان شکل گیری یک عمل مدنی و جمعی را انتظار داشت؟ بنابراین فقدان استقلال رسانه های رسمی در کنار متشکل نبودن مردم، موجب ضعف و ناکارآمدی رسانه های رسمی می شود که در این موارد می توانند نقش موثری ایفا کنند. علت دیگر، میزان انتظار و تعجب شنونده از خبر است. وقتی که می شنویم یک پیرمرد معتاد و بی خانمان و احتمالا ایدزی فوت کرده است، حتی اگر وی جوان هم باشد، چندان تعجبی نمی کنیم. ولی هنگامی که یک جوان ورزشکار و بدون سابقه هر نوع بیماری، سکته و فوت کند همه دچار تعجب می شویم و نوعی واکنش عاطفی نیز از خود نشان می دهیم که با شنیدن فوت آن فرد معتاد چنین واکنشی را نشان نمی دهیم. مساله ایسلند نیز از همین نوع است که موجب عصبانیت مردم آنجا شده و احساس می کنند که مورد خیانت واقع شده اند. در حالی که افشای چنین اطلاعاتی درباره مقامات کشورهایی که شاخص فساد در آنجا بالاست، به یک خبر رایج و عادی تبدیل می شود، گویی که از شنیدن چنین خبری دچار تعجب نشده اند. علت دیگر، استقلال نهادهای نظارتی رسمی در این کشورهاست. وقتی که دستگاه قضایی یک کشور به معنای واقعی مستقل باشد، هیچ فرد و هیچ مقامی به خود اجازه نمی دهد که در برابر آن سرکشی کند. ترس از دستگاه قضایی مستقل و قانون مدار، بیش از هر عنصر دیگری در دل خلافکاران، به ویژه خلافکاران دولتی وحشت می اندازد. ولی اگر دادگستری های کشورها استقلال نداشته باشند یا مصلحت سنجی کنند یا ناکارآمد باشند؛ نتیجه همین می شود که فساد عادی خواهد شد و انجامش هزینه ای برای مرتکب آن نخواهد داشت و به امری شایع تبدیل خواهد شد.
شنبه ، ۲۱فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]