واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: معبد سنگی اسپاخو موسوم به آتشکده یا کلیسای اسپاخو منسوب به دوره ساسانی قدیمی ترین بنای ثبت شده این دوره در استان خراسان شمالی است که همچنان برای مسافران ناشناخته اما جذاب به نظر می رسد.به گزارش ذاکرنیوز از بجنورد ، این بنا در کیلومتر 115 مسیر جاده بجنورد-گلستان و 65 کیلومتری غرب شهر آشخانه و مرکز مانه وسملقان بر روی تپه ای مرتفع در دامنه جنگل های کاج و سرو و در کنار دهکده اسپاخو بناشده است. معماری این بنا الگو گرفته از ترکیب گنبد و ایوان است که سابقه کهنی در معماری بناهای دوران تاریخی و اسلامی دارد و در نظریه دیگر این بنا الگو گرفته از پای فیل مشهور به پا فیلی است که از پابرجاترین نوع معماری محسوب می شود. طرح این بنا ترکیبی از یک ایوان با پلان چهارگوش، تالار و یک اتاق چهارگوش در قسمت شرقی است که ایوان آن به وسیله دهلیز به اتاق قسمت شرق ایوان مرتبط است، پوشش سقف اتاق به صورت گنبدی از نوع پوشش های نیمکره ای و قابل مقایسه با گنبد چهارطاق های ساسانی است. اسپاخو محل پرورش اسب های اصیل در وجه تسمیه دهکده اسپاخو گفته می شود واژه "هسپ واسپ" که نام کهن و پهلوی است به مرورزمان تبدیل به اسب شده و طبق شواهد احتمالی این منطقه محل پرورش اسب بوده که نام دهکده اسپاخو نیز از آن گرفته شده است. با توجه به خصوصیات معماری و کاربرد مصالح به ویژه استفاده از سنگ های نتراشیده، تیرهای کوچک چوبی از درخت ارس، ساروج و شیوه طاق سازی و قوس های طاق ها و دیگر موارد می توان گفت این نوع شیوع معماری مربوط به اوایل دوره ساسانی و حداکثر اوایل اسلام تا عصر آل بویه است. بنای اسپاخو در سال 1345 توسط یک تیم باستان شناسی و به شماره 1579 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و به دلیل ویژگی های ساختاری به کلیسای اسپاخو شهرت یافت. اسپاخو همچنان پابرجا اسپاخو در حقیقت پابرجاترین اثر باستانی سده های قبل از اسلام در خراسان پهناور است که ازنظر تاریخی اهمیت ویژه ای دارد. اما وجود آتشدان و باقی ماندن حفره هایی در سقف برای خروج دود و... این احتمال را که این معبد توسط زرتشتیان ساخته شده باشد را قوی تر می کند. در اطراف این بنا و دهکده اسپاخو بر روی تپه ای، قبرستانی وجود دارد که ازنظر وضع دفن و مقبره سازی با طرز تدفین مسلمانان تفاوت کلی دارد و قبرها به صورت خانوادگی دفن شده اند. به گفته کارشناسان این شواهد حاکی از آن است که اقوام خاصی از زرتشتیان در این منطقه وسیع زندگی می کردند و این بنای عظیم مربوط به آن ها است. شکل ورودی معبد اسپاخو اهمیت ویژه ای در معماری آن دارد، ورودی از دو قسمت طاق و پایه تشکیل شده که طاق به شکل نیم دایره بر روی پایه ها قرارگرفته اند. در هریک از نماهای شمالی و جنوبی بنا 9 طاقچه کوچک مستطیل شکل با ابعاد 30-40 سانتی متری در یک امتداد قرار دارد که بخش فوقانی تمامی این طاقچه ها با دو یا سه عدد از تیرهای چوبی سخت درخت ارس پوشیده شده است. فضای داخلی بخش تالار که با سقف گنبدی پوشیده شده مربع شکل و دارای سه ورودی از اضلاع شمالی جنوبی و شرقی است. معماری اسپاخو برگرفته از بناهای مذهبی معماری معبد اسپاخو برگرفته از معماری بناهای مذهبی و حکومتی دوران تاریخی ایران است اما معماری دوران ساسانی که آن نیز به دلیل موقعیت اجتماعی این منطقه هست نمایانگرتر است. معبد اسپاخو از هر نظر دارای ویژگی های خاصی است اما این معبد تاکنون نتوانسته جایگاه واقعی خود را در بین دیگر اثرهای معروف کشور پیدا کند. بااین وجود تلاش میراث دوستان خراسان شمالی در حفظ و شناساندن آن به مردم سایر استان های کشور است.
دوشنبه ، ۹فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]