واضح آرشیو وب فارسی:شاخص نیوز: شاخص : امروزه در این شلوغی و هیاهو دیگر حتی به سختی می توان صدای آواز حاجی فیروز را شنید حاجی فیروزی که گدایی می کند و نایی برای بازخوانی اشعار بلند بالا و نوید بهار را ندارد.به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر شاخص، از پیدایش نوروز تا تداوم آن در طول تاریخ آنچه مشترک بوده، روح شادی و شادمانی است به صورتی که در کتاب «مزدیسنا»، نوروز به عنوان جشن بزرگ و با اهمیت برای ایرانیان معرفی شده است. شادی در نزد ایرانیان از درجه والای اهمیت برخوردار است. آنگونه که معتقدند خداوند در آفرینش پس از خلق آسمان و زمین، نشاط را نیز خلق کرد. این رتبه بندی بیانگر این واقعیت است که خداوند شادی را از شرایط زیستی انسان و لازمه ادامه حیات دانسته است؛ پس نوروز که روزهای تولد مجدد طبیعت است، باید با شادی و خنده آغاز شود تا خانواده در همه روزهای سال خنده بر لب هایشان باشد. از این رو افرادی با شکل های خنده آور و سرودهای خوش و اجرای حرکات نمایشی و موزیکال شاد، خنده و شادی به خانه می آوردند و با حرکات و آوازهای خود مردم کوچه و بازار را شادی می بخشیدند. او که فردی نیک سیرت و سیاه صورت است، حاجی فیروز خوانده می شود. نظر برخی محققان در مورد انتخاب رنگ صورت و پوشیدن لباس سرخ، بر این است که این انتخاب خود نمادی از یک تحول عظیم طبیعی است. این که بهار شکوفه های سرخ را در میان سیاهی سرما ارمغان می آورد، الهامی برای طراحی صورت و لباس حاجی فیروز است. صورت سیاه شده وی نمادی از سیاهی سرمای زمستان است و لبان و لباس های سرخش نمادی از بهار که بر پیکره این سرما می نشیند و حرکات و آواز خواندی اش نیز دلیلی بر همین ادعاست. ترانه هایش در جمله بندی و ملودی کاملا سنتی و سرودهای تکراری کوتاه هستند: حاجی فیروزه /سالی یه روزه سالی یه روزه. همه میدونن/ منم می دونم. عید نوروزه/ سالی یه روزه. ترانه ی زیر معمولا به یک “لهجه ی خنده دار” سنتی یا با تقلید از یک لکنت زبانی خوانده می شود: ارباب خودم سلامو علیکم، ارباب خودم سر تو بالا کن! ارباب خودم منو نیگا کن، ارباب خودم لطفی به ما کن. ارباب خودم بزبز قندی، ارباب خودم چرا نمی خندی؟ نگاهی به نمایش سنتی سیاه بازی سیاه ها در سنت تئاتر ایران کسانی هستند که با گرد چوب پنبه خودشان را رنگ و همیشه نقش نوکرها و افراد فرودست جامعه را در نمایش های طنز بازی می کردند. عمده فعالیت سیاه بازی یک کار میدانی است در مجالس شادمانی مانند جشن میلاد ائمه(ع) و اعیاد مذهبی، افراد متمول هر محله روی حوض های خود را با تخته می پوشاندند تا سکویی برای تئاتر درست شود. اصطلاح روحوضی و تخته حوضی از همین جا شکل گرفت محور اصلی بازی در این نمایش شخصیت سیاه است که معمولا لباس های قرمز و ساتن می پوشید و به هر قیمتی باید در سراسر جشن مردم را می خنداند. اسطوره هایی که به گدایی افتاده اند! اما حاجی فیروزهای امروزی بیشتر از آنکه به رسم پیشینیان یادآور رسیدن نوروز و بهار باشند و برای شادی مردم، شادی کنند، چشمشان به جیب مردم است و جلب حس ترحمشان برای کسب درآمد. اسفند که می شود، پشت چراغ قرمز چهارراه ها سیاه هایی را با لباس سرخ می بینیم که دایره زنگی کوچکی در دست دارند و تکدی گری می کنند. در این شلوغی دیگر حتی به سختی می توان صدای آواز حاجی فیروز را شنید حاجی فیروزی که گدایی می کند و نایی برای بازخوانی اشعار بلند بالا ندارد. در کشور های غربی، پیام آور تحویل سال جدیدشان بابا نوئل است؛ بابانوئلی که بزرگتر ها بچه هایشان را به امید هدیه های او می خوابانند و بچه ها به امید دیدن جایزه های بابانوئل از خواب برمی خیزند . در نزدیکی کریسمس در برخی میادین شهر و کنار پاساژ ها افرادی هستند به شکل بابا نوئل که هدیه می دهند. در صورتی که در ایران بیشتر یاد گرفته اند هر جا حاجی فیروز دیدند، از دور نگاه کنند که مبادا حاجی فیروز پولی از آنها بگیرد. حالا بابانوئل کیست؟ بابا نوئل کشیشی به نام سن نیکلاس، اهل آناتولی بوده (قرن چهارم میلادی) که به دلیل هدیه دادن به فقرا شهرت پیدا کرده است. در صورتی که ما انسان های بزرگتر و بخشنده تری در تاریخ آریایی و چه در تاریخ اسلامی داریم که نام امثال آقای سن نیکلاس در این انبوه بخشندگان گم است. پیام آوران شادی هایمان را دریابیم سیاه ها در خیابان می چرخیدند و با سر و صدای فراوان برای مردم آوازهای شاد می خواندند. آنها بدون شک پیام آوران شادتری از بابانوئل کریسمس بودند اما امروز می بینیم فرزندان ما بابانوئل غربی را بسیار بهتر از سیاه می شناسند. حاجی فیروز می تواند تأثیر زیادی در شاد کردن مردم داشته باشد. سیاه به خصوص در روزهای پایانی سال می تواند نقش موثری در تغییر روحیه مردم و شاد کردن آنها داشته باشد. شکی نیست که ما نیاز به نمادها و نشان های سنتی برای دادن مژده سال نو داریم وگرنه این طور می شود که کودکان ما امروز منتظرند در شب سال نو جوراب هایشان توسط پاپا نوئل پر از هدیه شود! نکته اینجاست که کارکرد های سیاه ایرانی در شاد کردن مردم از یک سو و بیان دردهای طبقات فرودست جامعه از سوی دیگر به فراموشی سپرده شده است. به امید اینکه روزی نباشد حاجی فیروز ایرانی گدایی کند و بابا نوئل هدیه بدهد ! انتهای پیام/۱۳۰۰
سه شنبه ، ۳فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شاخص نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]