واضح آرشیو وب فارسی:مهر: سفرنامهخوانی نوروزی مهر-۱؛
توصیف بارگاه رضوی در سفرنامهای که به چهل زبان ترجمه شد
شناسهٔ خبر: 3579330 - یکشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۵ - ۰۹:۴۶
فرهنگ > شعر و ادب
این بطوطه در طول سفر سیساله خود به بیش از ۱۰ کشور جهان سه بار به ایران سفر کرد و روایتی جالب از شهرهای مختلف ایران از جمله مشهد و بارگاه رضوی ارائه کرده است. خبرگزاری مهر- گروه فرهنگی: ایام سال نو را شاید بتوان پرترددترین روزهای سال نو دانست؛ روزهایی که انگار سفر خود به سراغ مردم میآید و به خودش میخواندشان. سفر اما با وجود اینکه این روزها به امری عادی و سهل مبدل شده، پیشینهای تاریخی دارد که حکایت از سهل نبودنش در همیشه ایام و آکنده بودن از ماجراجوییهای دارد که بسیاری از آنها با ذوق و طبع شیرین مسافران مکتوب و در تاریخ ماندگار شده است. در ایام سال نو خبرگزاری مهر به بهانه مرور برخی از شیرینیهای سفر، نگاهی انداخته است به برخی از ماندگارترین سفرنامهها که میتوان در کتابخانهها از آنها سراغی گرفت و به بهانه سفر تورقی بر آنها کرد. سفر در قرنهای هفتم و هشتم هجری قمری برای خودش داستانی داشت خواندنی شامل مقدمات و انجام و اقامت و بازگشت. سفر به ویژه از نوع سفرهای زیارتی چنان آدابی برای خود پیدا کرده بود که گاه اجرا و تدارک یک سفر ماهها طول میکشد و تازه زمانی که مسافر پا در رکاب میگذاشت، ماهها در کوه و بیابان طی طریق میکرد تا به مقصد برسد و همین ماجرا برای بازگشت نیز تکرار میشد و حتی گاه بازگشت نیز از رفت مفصل تر و طولانی تر میشد. با این همه تصور اینکه سفر، آن هم به قصد زیارت ۳۰ سال طول بکشد و مسافری حدود سه دهه از عمرش را برای سفر صرف کند، امری است که امروز تنها در قصهها و لابهلای متون کهن قدیمی میتوان از آن سراغ گرفت. ابن بطوطه که شاید بتوان از او به عنوان صاحب یکی از مشهورترین سفرنامههای موجود در جهان نام برد، پای در چنین سفری گذاشت و به سنت زمانه خود، کتابی را درباره سه دهه سفرش نوشت که امروزه یکی از مهمترین منابع مکتوب در شناخت جغرافیایی بسیاری از کشورهای جهان در قرن هفتم و هشتم هجری است. در آن دوران تاریخی باور عمومی بر این بود که جهان به هفت آسمان و هفت دریا و هفت اقلیم تقسیم میشد. مردم جهان را همانند سینی تصور میکردند که سلسله کوه قاف آن را احاطه کردهاست تا آب دریاها از آن به بیرون نریزند و البته چنین جهانی هفت دریا داشت عبارت بودند از دریای فارس، دریای روم، دریای هند، دریای خزر، دریای قلزم، دریای اقیانوس و دریای زنگبار. چنین موقعیتی بود که بسیاری از به سفر و سیاحت و دیدار از سرزمینها و دریاهای دور تشویق میکرد که اغلب نیز بسیار طول میکشید. ابن بطوطه از ساکنان غربی کشور مراکش کنونی بود. او به شوق سفر حج و ادای فریضه در سال ۷۲۵ هجری سفرش به حجاز را آغاز میکند و در طول آن مصر، شام، فلسطین، حجاز، عراق، ایران، یمن، بحرین، ترکستان، میانرودان و بخشی از هند و چین، جاوه، شرق اروپا و شرق آفریقا را پیمود و دوباره به کشور خود بازگشت. با وجود اینکه وی معاصر مارکوپولو سیاح مشهور اروپایی بوده است اما به روایت تاریخ سه برابر وی راه پیموده است. ابن بطوطه در طول حیات خود سه سفر بزرگ را سامان داده که نخستینش به مقصد نهایی عربستان و ایران بوده و در دومین او به چین و هند نیز سفر میکند و برای نخستین بار از جنوب روسیه فعلی تا مالزی و مالدیو را توصیف میمند. سومین سفر وی نیز به طور عمده در آفریقا بوده است. نکته جالب اما در این است که او در دو سفر بلند نخست خود به نیت سفر حج پای در رکاب سفر گذاشته است. او در طول مسیر پر فراز و نشیب سفرهای خود چهار بار به ایران سفر کرده و از شهرهای آبادان، ماهشهر دیدن میکند و برخی دیگر از شهرهای استانهای خوزستان، لرستان و اصفهان و فارس و حتی کردستان کنونی را نیز بازدید میکند. وی همچنین در سومین سفر خود به ایران که از مسیر کشور عراق کنونی انجام شده است از شهر تبریز فعلی نیز بازدید کرده است و در سفری دیگر از مسیر سمرقند به مشهد کنونی و بارگاه امام رضا(ع) نیز وارد شده است. روایت دیدار او از حرم امام هشتم(ع) که نشان از اعتقاد مذهبی خاص وی دارد یکی از جالبترین اسناد تاریخی در توصیف بارگاه رضوی نیز به شمار میرود. ابن بطوطه در بخش کوتاهی از شرح دیدارش از بارگاه امام رضا(ع) مینویسند: «مشهد مکرم بر روی آن گنبد بزرگی است و قبر در درون زاویه (بارگاه) است و مردم آن را حالا حرم شریف مینامند ـ و نیز آستانه مقدسه ـ در جوار حرم مدرسه و مسجد قرار دارد که همه زیبا ساخته شده و دیوارهای آنها با کاشی مزین گردیده است. در روی قبر، صندوق چوبی است که با صفحات نقره پوشیده شده و قندیلهای نقره بر آن آویزان است. عتبه در حرم نیز نقره است و بر آن پردهای از حریر مذهّب آویخته است. حرم به انواع فرشها مفروش است...» سفرنامه ابن بطوطه با عنوان اصلی «تُحفَة اَلنُظار فی غَرائِب اَلأمَصار وعَجائِب اَلأسَفار» تاکنون به ۴۰ زبان در دنیا ترجمه شده که نسخه فارسی آن به کوشش محمد علی موحد برای ما خواندنی شده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]